خیلی فوری

با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی

در مورد سوال اول بايد گفت: خير اين امكان وجود ندارد زيرا هر يك از ما با همين پدر و مادر فعلي موجود شده و شخصيت يافته ايم و اگر قرار بود از غير اين پدر و مادر باشيم، ديگر اين من موجود نبود و آن شخص، من ديگر و فرد ديگري بود.
در فلسفه مفهومي وجود دارد به نام تشخص. تشخص در اصطلاح فلسفه عبارت است از اين كه هر چيز قطع نظر از جهات مشتركي كه ممكن است با چيزهاي ديگر داشته باشد، به عنوان يك شخص از غير خود متمايز مي شود و صدق و انطباق آن بر غير محال است.(1) لذا هر انسان با همين خصوصيات موجود و از همين پدر و مادر تشخص يافته و موجود شده و امكان ندارد اين تشخص با والدين ديگري باشد و بر او انطباق داشته باشد چرا كه تشخص در آنجا متفاوت با من موجود است و آن فرد، شخص ديگري غير از من خواهد بود.
اما در جواب سوال دوم شما؛ از طرق متعدّدي مي توان وجود بهشت و جهنّم را اثبات نمود ؛ كه به پاره اي آنها اشاره مي شود.
1ـ يك راه اين است كه ابتدا با برهان عقلي وجود خدا و حكمت او را اثبات كنيم ؛ آنگاه نبوّت عامّه را اثبات نماييم ؛ يعني اثبات كنيم كه لازمه ي حكيم بودن خدا ارسال انبياء است. آنگاه رسالت رسول خدا (ص) را اثبات نماييم. سپس از راه گفتار ايشان يقين حاصل نماييم كه بهشت و جهنّمي وجود. پس با اين روش، براي اثبات وجود بهشت و جهنّم بايد چهار امر اعتقادي ديگر اثبات شود. كه البته حتماً هم بايد اثبات شوند؛ چون اساساً بدون اعتقاد به وجود خدا و نبوّت عامّه و نبوّت خاصّه، اعتقاد به معاد و بهشت و جهنّم ارزشي ندارد.
2ـ راه ديگر آن است كه معجزه بودن قرآن را اثبات كنيم ؛ و آنگاه از راه گفتار قرآن كريم يقين حاصل كنيم كه بهشت و جهنّمي وجود دارد. چون وقتي ثابت شد كه قرآن كريم معجزه است و نوشتار بشر نيست، از خبر آن مبني بر وجود بهشت و جهنّم براي ما يقين حاصل مي شود.
البته روشن است كه قبل از اثبات اعجاز قرآن، بايد وجود خدا و نبوّت عامّه نيز اثبات شود. امّا اثبات نبوّت خاصّه لازم نيست. چون با اثبات اعجاز قرآن، نبوّت خاصّه (نبوّت رسول الله (ص) ) نيز اثبات مي گردد.
3ـ طريقه سوم آن است كه وجود خدا و عدالت و حكمت او را با برهان عقلي اثبات كنيم ؛ آنگاه از راه عدالت و حكمت خدا بر وجود بهشت و جهنّم استدلال نماييم. به اين شكل كه:
خدا حكيم مي باشد. پس محال است مرگ و خاك شدن ، پايان كار انسان و ديگر موجودات باشد. چون در اين صورت خلقت انسان و ديگر موجودات امري عبث خواهد بود. و حكيم كسي است كه كار عبث نمي كند. پس يقيناً مرگ دنيوي پايان كار موجودات دنيا نيست. قرآن كريم نيز همين يافته ي عقل را تأييد مي كند كه تمام موجودات به عالم برزخ و آخرت منتقل مي شوند و ابدي خواهند بود.
از طرف ديگر، خدا عادل مي باشد؛ پس محال است بين خوبان و بدان تفاوت قائل نباشد. پس به حكم عادل بودن خدا، محال است جايگاه اخروي خوبان و بدان يكي باشد. پس به اقتضاي عدل خدا ، در عالم بعد از مرگ، دو جايگاه وجود دارد؛ يكي براي خوبان و ديگري براي بدان؛ كه اوّلي را بهشت و دومي جهنّم مي ناميم.
پي نوشت:
1. دانشنامه جهان اسلام، زير نظر غلامعلي حداد عادل، تهران، بنياد دائرة المعارف اسلامي، چاپ دوم، 1375ش، ماده تشخص.
موفق باشید.