دجال چیست و رابطه ی دجال با امام زمان چیست ؟

با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
در مورد دجال چند احتمال وجود دارد:
الف. دجال، نام شخص معيّنى نيست. هر كسى كه با ادعاهاى پوچ و بى اساس و با توسل به حيله گرى و نيرنگ، در صدد فريبِ مردم باشد، دجال است.
(دجال)، از ريشه (دجل) به معناى دروغگوى حيله گر است. در روايات، از اين (دجال) ها و دروغگويان فراوان نام برده شده است. در برخى، دوازده و در برخى سى، شصت و هفتاد دجال آمده است. از ميان اين (دجال) ها، فردى كه در دروغگويى و حيله گرى و مردم فريبى سرآمد همه دجالان و فتنه او از همه بزرگتر است، نشانه ظهور مهدى(ع) و يا بر پائى قيامت است. بر اين اساس، بايد گفت: ما دو نوع دجال داريم: يكى همان دجال حقيقى و واقعى است كه پس از همه (دجال) ها مى آيد و ديگرى گروهى شياد و دروغگويند كه دست به فريبكارى و تحميق و گمراهى مردم مى زنند.
پيامبر اكرم(ص) مى فرمايد: پيش از خروج دجال، بيش از هفتاد دجال خروج خواهد كرد.
با توجه به معناى لغوى دجال و نيز فراوانى آنان در روايات، فرد خاصى منظور نيست، بلكه هر آدم حقه باز دروغگويى كه با فريفتن مردم، به فتنه انگيزى بپردازد، دجال است، منتهى ممكن است يكى از آنان كه تبلور اين صفات در وى، از همه بيشتر است، نشانه ظهور باشد.
ب. احتمال دوّم آن است كه فردى معين و مشخص، به عنوان (دجال) در دوره غيبت، با همان ويژگيهايى كه براى وى بيان شده، خروج مى كند و مردم را به انحراف مى كشاند.
ظاهر بسيارى از روايات، بيانگر اين احتمال است، ولى تقريباً هيچ كدام از اين روايات، سند معتبرى كه بشود بر آن اعتماد كرد، ندارند.
ج. اين احتمال نيز وجود دارد كه مراد از (دجّال)، همان سفيانى باشد كه در كتابهاى عامه، بيشتر به عنوان (دجال) و در كتابهاى خاصه به عنوان (سفيانى) آمده است. گرچه از بعضى جهات، خروج دجال و سفيانى، يكسانند و هر دو دعوت به باطل مى كنند و با توسل به حيله گرى و تزوير، مردم را مى فريبند، به مبارزه با جناح حق بر مى خيزند و سرانجام به هلاكت مى رسند و… ولى با دقت در روايات خروج سفيانى و روايات مربوط به خروج دجّال، در مى يابيم كه بين اين دو فرقهاى زيادى وجود دارد و اگر اصل خروج دجّال را امرى مسلّم بدانيم، ناچار بايد فردى غير از سفيانى باشد. مثلاً، دجّال، ادعاى ربوبيّت مى كند و كافر است، ولى دليلى بر كفر سفيانى نداريم.
هـ. دجال، كنايه از كفر جهانى و سيطره فرهنگ مادى بر همه جهان است.
استكبار، با ظاهرى فريبنده، مردم را، بويژه مسلمانان را مى فريبد و با قدرت مادى و صنعتى و فنى عظيمى كه در اختيار دارد، آنان را به شدت مرعوب خويش مى سازد، به گونه اى كه مسلمانان احساس خود باختگى مى كنند. قدرت مادى استكبار، بيش از آنچه كه هست در نظر آنان بزرگ جلوه مى كند، تا آن جا كه مى پندارند آب و نان آنها به دست اوست. پس بعيد نيست كه منظور از دجال، با آن شرايط و اوصاف، قدرتهاى بزرگ و اهريمنى باشند. برخى از اهل نظر، اين احتمال را تقويت كرده اند و همه ويژگيهايى كه براى دجال بيان شده با ويژگيهاى استكبار برابر دانسته اند. مثلاً در اوصاف دجال گفته شده: (كوهى از طعام و شهرى از آب به همراه دارد) كنايه از امكانات عظيم و گسترده اى است كه استكبار در اختيار دارد. گفته شده: دجال، به همه جاى زمين سفر مى كند و… مى تواند اشاره به ابزار و وسايل پيچيده تبليغاتى و مخابراتى و تجهيزات مدرن مبادله پيام ماهواره اى و نيز استفاده از ابزار پيشرفته حمل و نقل و هواپيماهاى مافوق صوت براى مسافرت از جايى، به جاى ديگر باشد. (1)
در روايتهاي متعددي يكي از نشانه هاي حتمي ظهور امام مهدي (عج)، خروج سفياني ذكر شده است.(2)
اصل خروج سفياني، صرف نظر از ويژگيها و قضاياي جزئي، امري مسلّم است، ولي اينكه سفياني كيست؟ چه ويژگيهايي دارد؟ چگونه شورش مي كند؟ چندان روشن نيست. به نظر مي رسد سفياني فرد مشخصي نيست. بر اساس رواياتي كه درباره سفياني وارد شده، مي توان حدس زد كه سفياني جريان باطلي است در بستر تاريخ و رو در رويي بين حق و باطل، در روايتي از امام سجاد(ع) آمده كه «در برابر هر قيام كننده و مصلحي، يك سفياني وجود دارد».
سفياني جرياني است كه در برابر انقلاب بزرگ جهاني حضرت مهدي(عج) خروج مي كند. پس در حقيقت، يك جريان است، نه يك شخص.(3) همچنين در بسياري از روايتها از نبردي در مكاني ميان مكه و مدينه بنام «بيداء» خبر داده شده است كه سپاه سفياني با امام مهدي (عج) و لشكريانِ آغازينِ ايشان در آن مكان رو در رو مي شوند و سپاه دشمن در زمين فرو مي رود. در روايتي آمده است كه اميرالمؤمنين(ع) در تأويل آيه شريفه «ولَو تَري إذ فَزِعوا فَلافَوتَ»(4 )مي فرمايند كه لشكر سفياني به مدينه مي آيند تا به «بيداء» برسند، خدا آنها را در زمين فرو مي برد.(5)
امام زمان (عج ) توسط دجال به شهادت نمي رسد توسط زني به نام سعيده هم به شهادت نمي رسد.
پي نوشت ها:
1. مجله حوزه- ويژه نامه امام زمان (ع) - شماره 70و71، ص 263-268 (باتلخيص)، رك: ابراهيم اميني، داد گستر جهان، قم، انتشارات شفق،1378، ص223-226.
2. شيخ صدوق، كمال الدين و تمام النعمة، دفتر انتشارات اسلامي وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم ، ص650.
3. مو عود نامه، مجتبي تونه اي، قم، انتشارات مشهور، ص 405.
4. سوره سبأ، آيه 51.
5. سيد محمد صدر، تاريخ غيبت كبري، ترجمه دكتر سيد حسن افتخارزاده، تهران، معارف، 1371، ص 648.
موفق باشید.