موانع رشد

با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
سوالتان بسيار كلي است و حدودي براي آن مشخص نشده است. با اين همه نكاتي بيان مي شود. اميد است مفيد باشد. در صورت نياز به توضيحات بيشتر در مكاتبه بعدي مرادتان را واضح تر بيان كنيد تا پاسخ دهيم.
از قرآن و روايات استفاده مي شود، همه افراد استعداد پيشرفت يا تنزل را دارند. همه انسان ها مي توانند به بالاترين درجات برسند يا به پائين ترين درجات سقوط نمايند. به اين معني كه هر چقدر تلاش كند، مي تواند ظرف خودش را پر كند.( و رضاي الهي را كسب كند) و به مقامات بالاتري برسد.
با توجه به وديعه هاي كمال و موانع رشد براي تقويت سرمايه ها و تضعيف موانع، مهم ترين عامل دستيابي به اين مقصود، تزكيه نفس است، اگر نفس را تزكيه كرديم، رشد مي‏كند. اگر غافل شديم، رو به ضعف مي‏رود. قدم نخست را بايد خود انسان بردارد تا از هدايت خاص الهي برخوردار شود.
قرآن مجيد مي فرمايد:"و الذين جاهدوا فينا لنهدينهم سبلنا، آنان كه در راه ما مجاهدت و تلاش مي‏كنند، راه‏هاي خود را به آنان نشان مي‏دهيم."(1) از اين آيه روشن مي‏شود كه هدايت الهي وعده‏اي است كه خداوند مؤكّداً به همه مجاهدان‏ راهش داده و با انواع تأكيدها (لام تأكيد و نون تأكيد ثقيله) آن را مؤكَّد ساخته، پيروز و ترقي و موفقيت را در گرو دو چيز شمرده: جهاد و خلوص نيت.
با تدبر در آيات و روايات انسان مي‏فهمد حقيقتاً كسي كه با كمال خلوص بخواهد تسليم خدا شود و به آن چه اسلام گفته (اعم از واجبات و محرّمات) عمل كند و تمام حركات و سكناتش قربةً الي الله باشد، خداوند عهده‏دار هدايت و تربيت و به هدف رساندن چنين كسي است.
بنابراين راه تكامل به روي همگان باز است. با رعايت تقوا مي توان سرمايه ها را تقويت و موانع را تضعيف كرد.
براي رسيدن به كمال نهايي، ‌ابزارهايي لازم است كه عبارتند از:
1- معرفت خدا: امام علي(ع) مي‌فرمايد:« اوّل الدّين معرفته؛ معرفت خدا سرآغاز تدين است».(2)
2- رعايت تقوا و ترك گناه: بزرگ ترين مانع رسيدن به كمالات، ‌گناه و هواى نفس است. براي دستيابي به مقام شكر و نيل به اجر عظيم و احاطه بر مسائل با روشن بيني خاص و كسب موفقيت، قرآن مجيد تقوا را مطرح كرده كه همه اين موضوعات در قرب به پروردگار مؤثر است.
3- عبادت: در حديث قدسي آمده است:« هيچ بنده اي به عبادتي بهتر از واجبات به من نزديك نشده است. به وسيله نوافل به من تقرب مي‌جويد تا جايي كه او را دوست بدارم، آن گاه گوش شنوا و ديده بينا و دست تواناي او خواهم بود. اگر مرا بخواند، پاسخش مي‌دهم. چنانچه چيزي از من بخواهد، ارزاني اش مي‌دارم». (3)
بزرگان دين در اين خصوص موارد ديگري را نيز پيشنهاد كرده‌اند كه مكاتبات بعدي به آن مي پردازيم.
فراموش نكنيد: مهم ترين اصل براي رسيدن به اين مقصود، تقويت اراده است. براي تقويت اراده، بايد به عوامل تأثيرگذار توجه كنيد. برخي از عوامل كاربردي جهت تقويت اراده عبارتند از: اصل مقاومت، اميدوارى، مبارزه با عادت ناپسند، تلقين به داشتن اراده قوى‏، داشتن هدف روشن، تمرين تمركز حواس، انجام وظايف الهى، اعتماد به نفس، بهره‏گيرى از سرگذشت انسان‏هاى با اراده و...
پي‌نوشت‌ها:
1. عنكبوت (29) آيه 69.
2. امام على بن ابى طالب (ع)، نهج البلاغه، انتشارات دار الهجره قم، خطبه 1، ص 39.
3. ثقة الاسلام كلينى، الكافي، دار الكتب الإسلامية تهران، 1365 ه.ش، ‌ج 2، ص 352.
موفق باشید.