خواهشمند است با استنادات روایی، قرآنی و عقلی پاسخ دهید.
با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
در ابتدا بايد اشاره شود كه جبرئيل از جمله فرشتگان مقرب خداوند است كه رياست گروهي از فرشتگان ديگر خدا را به عهده دارد و مأموريت خاص وي ابلاغ وحي و پيام‌رساني از سوي خداوند به بندگان خاص همچون پيامبران مي‌باشد، وي يكي از چهار فرشتة مقرب، بلكه بالاترين آن ها است. در آيات قرآن مجيد از جبرئيل به نام هاي جبرئيل و روح الامين و رسول كريم نام برده شده است.(1) كه حاكي از مسئوليت مهم ايشان در حفظ و انتقال وحي از عالم ملكوت به پيامبران الهي است.
اما اين كه وي بعد از رحلت پيامبر خاتم چه كار مي‌كند بايد گفت: طبق آيات و روايات فرشتگان از جمله جبرئيل كار هاي مختلفي دارند و دليلي وجود ندارد كه تنها داراي يك وظيفه خاص باشند و از انجام ساير وظايف معاف باشند؛ ما به طور كلي مي دانيم كه فرشتگان، كارگزاران الهي و مأمور اجراي امور عالم تكويني هستند و وظايف سنگيني بر عهده آنها است كه در ذيل به برخي از آنها اشاره مي كنيم:
- نزول امر الهي به دست فرشتگان است، يعني در تدبير جهان كه به امر الهي انجام مي گيرد، اينان عامل اجرايي اند و آن را پياده مي كنند.(2)
- دستهاي از فرشتگان حاملان عرش خدا و آنان يا دستهاي ديگر شفاعت كنندگان مؤمنان هستند.(3)
- لعن بر كفّار نيز از كارهاي فرشتگان است.(4)
- بشارت دادن به مؤمنان هم از كارهاي اينان است. طبق قرائن اين بشارت به هنگام احتضار داده مي‌شود.(5)
- نوشتن كردار بندگان خدا از كارهاي ديگر فرشتگان است.(6)
- امداد مؤمنان از ديگر كارهاي آنان است.(7)
در نتيجه منعي وجود ندارد كه جبرئيل در كنار مسئوليت اصلي خود به انجام اين گونه وظايف نيز مشغول باشد ؛ هرچند اصراري بر يافتن كاري خاص براي ايشان هم وجود ندارد و ايشان ممكن است بعد از قطع وحي كماكان به عبادت و بندگي مطلق خداوند مشغول باشد.
در عين حال لازم به ذكر است كه ارتباط اين ملك مقرب خداوند بين عالم ملكوت و اولياء الهي منوط به حيات پيغمبران نيست و ممكن است نوعي انتقال معارف و وحي غير تشريعي بين ايشان و برخي از اولياء الهي در بعد از رحلت پيامبر اسلام هم جريان داشته باشد؛ چنان كه بر اساس روايات جبرئيل بعد از رحلت پيامبر(ص) بر حضرت زهرا سلام الله عليها نازل مي شده و برخي حوادث آينده را براي ايشان بيان مي نموده است.(8)
همچنين در كتاب در كمال الدين وارد شده است كه درزمان ظهور امام زمان(عج)، جبرئيل به صورت پرنده‌اي نازل مي‌شود و با آن حضرت بيعت مي‌كند.(9)
پي‌نوشت‌ها:
1. تكوير (81) آيه 19 - 21.
2. سجده (32) آيه 5 و معارج (70) آيه 4.
3. مؤمن (40) آيه 7 و نجم (53) آيه 26.
4. بقره (2) آيه 161 و آل عمران (3) آيه 87.
5. فصّلت (41) آيه 30.
6. انفطار (82) آيه 11؛ يونس (10) آيه 21؛ زخرف (43) آيه 80 و ق (50) آيه 18.
7. آل عمران، آيه 124 و تحريم (66) آيه 4.
8. طبري، دلايل الامامه نشر دار الكتب الاسلاميه تهران بي تا، ص123.
9. شيخ صدوق كمال الدين، نشر جامعه مدرسين، قم، بي تا، ج 1، ص 1.
موفق باشید.
