معنی و مفهوم فتنه چیست ؟
با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
كلمه فتنه از لحاظ لغوي به معناي انداختن طلا در آتش است تا درجه خلوص آن معين شده و خوب آن از بدش مشخص گردد و درجه خوبي اش روشن شود.(1)
بعد اين كلمه به هر عملي گفته شد كه به منظور آزمايش حال چيزديگرى انجام گيرد. از اين رو هم به خود آزمايش "فتنه" گويند و هم به ملازمات غالبى آن مثل شدت و عذابى كه متوجه مردودين در اين آزمايش ها مىشود. (2)
در قرآن كريم نيز در همه اين معانى استعمال شده است مثلا در آيه " الْفِتْنَةُ أَشَدُّ مِنَ الْقَتْل"(3) شرك به خدا و كفر به رسول و آزار و اذيت مسلمين است، همان عملى كه مشركين مكه بعد از هجرت و قبل از آن با مردم مسلمان داشتند.(4)
و در آيه "يبغونكم الفتنه"(5) منظور اختلاف و تفرقه انداختن بين مسلمانان است.(6)
و در آيه" لَوْ دُخِلَتْ عَلَيْهِمْ مِنْ أَقْطارِها ثُمَّ سُئِلُوا الْفِتْنَةَ لَآتَوْها" منظور از فتنه اي كه مطلوب كافران و مشركان است، همان ارتداد و بازگشت مسلمانان از دين است. يعني اگر مشركان از همه طرف به كشور اسلامي حمله كنند و از اين مسلمانان ضعيف ارتداد و بازگشت به شرك را بطلبند، آنان بدون معطلي اجابت مي كنند.
در آيه زير به معناي اسباب عصيان و گناه و خود عصيان و گناه است.(7):
وَ مِنْهُمْ مَنْ يَقُولُ ائْذَنْ لي وَ لا تَفْتِنِّي أَلا فِي الْفِتْنَةِ سَقَطُوا(8)
بعضي از اين ضعيف الايمان ها هنگامي كه به جنگ با مشركان فراخوانده مي شوند مي گويند ما را به فتنه مينداز يعني ما را با اسباب گناه مواجه نكن كه به گناه بيفتيم. زيرا ما با شركت در سپاه تبوك با زنان زرد رومي مواجه مي شويم و نمي توانيم خود را نگه داريم و به گناه مي افتيم. اينان همين الآن در گناه تمرد گرفتارند.
پس فتنه شرايطي است كه با سختي و مشقت جسمي يا روحي همراه است و افراد ضعيف و سست در آن مردود مي شوند و ا خلوص ايماني و ثبات قدم مؤمنان روشن مي شود.
فتنه انگيزان هم كساني هستند كه تفرقه و اختلاف بين امت برمي انگيزند و آنان را با انواع و اقسام روش ها و حيله ها به شرك و كفر سوق مي دهند.
پي نوشت ها:
1. راغب اصفهاني، المفردات، بيروت، دار العلم، 1412ق، ص623.
2. طباطبايي، الميزان، ترجمه موسوي همداني، قم، انتشارات اسلامي، 1374ش، ج2، ص89.
3. بقره(2) آيه191.
4. طباطبايي، همان.
5. توبه(9) آيه47.
6. فيض كاشاني، الاصفي، قم، دفتر تبليغات اسلامي، ج1، ص469.
7. همان، ص470.
8. توبه(9) آيه49.
موفق باشید.
