در مورد روح

پرسش: در مورد روح
1- روح كي وارد جسم مي شود ؟ آيا حادثه اي كه به جسم وارد مي شود به روح هم صدمه مي زند ؟

پاسخ: با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
در باره فراز اول پرسش قبل از همه بايد اشاره شود كه تعبير دقيق، تعلق روح به بدن است ونه وارد شدن ؛ به هر حال ترديدى نيست كه در مرحله اى از سير تكوين انسان، پيوندى مبارك ميان روح و جسم برقرار مى شود كه از آن به(ولوج روح) تعبير مى شود، يعني تا قبل از چهار ماهگي جنين بدون روح انساني وتحت تدبير روح مادر است و بعد از چهار ماهگي روح انساني در او دميده مي‏شود.(1)
اما در باره فراز دوم بايد گفت گرچه جسم با روح درد را احساس مي كند و اساسا آن كه درد را مي چشد روح است و نه و جسم- بلكه جسم ابزار درك روح است - ، ولي روح بدليل آن كه مجرد است صدمه اي چون زخم و خون جاري شدن و مانند آن را ندارد و اين امور عارض روح مي شود.
پي‏نوشت‏:
1. بوعلي، الاشارات والتنبهات نشر دفتر الكتاب 1405 ق، ج3، ص123.
پرسش: 2- آيا شكل روح مثل جسم خود شخص ميباشد؟ ايا روح اندازه دارد مثلا در كودكي كوچك ودر جواني بزرگ ؟
2- آيا شكل روح مثل جسم خود شخص ميباشد؟ ايا روح اندازه دارد مثلا در كودكي كوچك و در جواني بزرگ ؟

پاسخ: با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
در مورد ماهيت و حقيقت روح اختلافات بسياري بين فلاسفه و متكلمان و ديگر انديشمندان ديني وجود دارد و در يك اعتراف كلي بايد گفت اطلاعات ما از حقيقت و چگونگي روح بسيار ناچيز است،چنان كه خداوند به اين امر اشاره فرموده:
« يَسْئَلُونَكَ عَنِ الرُّوحِ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّي وَ ما أُوتيتُمْ مِنَ الْعِلْمِ إِلاَّ قَليلا(1) و از تو درباره «روح» سؤال مى‏كنند، بگو: « روح از فرمان پروردگار من است و جز اندكى از دانش، به شما داده نشده است! » اما با اين وجود اشارات و توضيحاتي در خصوص آن در روايات معصومين (ع) آمده، علما به خصوص فلاسفه در مورد آن بحث‌هاي مفصلي را ارائه داده‌اند و نظريه رايج دلالت بر تجرد روح دارد.
اگر اين مبنا را بپذيريم، اصولا روح جسم يا جسماني نيست تا بخواهد شكل و صورتي داشته باشد؛ بلكه روح حقيقتي است در درون جسم كه همواره در دنيا يا برزخ و قيامت در كالبدي جسماني حلول مي كند و به آن بدن يا جسم حيات مي دهد، اما خود مجرد از ماده و ماديات است و طبيعتا شكل هم ندارد و به علاوه اندازه هم نمي توان براي آن تصوير كرد.
البته مساله تكامل روح و رشد معنوي آن و يا تغييرات و تحولات مختلف آن حقيقتي مسلم و غير قبال انكار است ، اما جزئيات و كم و كيف آن هرچه باشد به شكل رشد بدني انسان از كودك به نوجوان و جوان و بزرگسال نيست.

پي نوشت :
1. اسراء (17) 85.
پرسش: 3- ايا جسم داخل روح است يا روح داخل جسم؟
3- ايا جسم داخل روح است يا روح داخل جسم؟

پاسخ: با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
وقتي روح را حقيقتي مادي ندانستيم و آن را موجودي مجرد فرض كرديم طبيعي است كه نه مكاني دارد و نه مي تواند مكان و محل چيز ديگري واقع گردد، در نتيجه تعبير داخل جسم بودن يا داخل بودن جسم در ان بي معناست.
اما در عين حال ما معتقد به تعلق و اتحاد جسم و روح به هم هستيم و به همين جهت مي توان به تبع مكان داري و زمان داري جسم روح را هم داراي مكان تصور نمود؛ در واقع از ديدگاه فلاسفه مسلمان، روح تنها موجود مجردي است كه مي توان بالعرض نسبت مكاني و زماني براي او در نظر گرفت و گفت جايي كه بدن هست روحش هم هست و زماني كه بدن موجود است روحش هم در همان زمان موجود است.
نا گفته پيداست كه نسبت دادن زمان و مكان به روح انسان منافاتي با مجرد بودن روح ندارد چرا كه اين نسبت دادن زمان و مكان به روح بالعرض است نه بالذات به عبارت ديگر مكان داري و زمان داري در واقع صفت بدن هستند و لي در اثر تعلق و اتحاد روح با بدن از روي مسامحه و مجاز به روح هم نسبت داده مي شود. (1)
البته در مورد ماهيت و كيفيت اتحاد روح و جسم امري دشوار و بسيار دقيق است، اما ما همين قدر مي دانيم كه روح هر فرد اتحاد و سنخيت عميقي با جسم او دارد و رابطه محكمي بين اين دو حقيقت برقرار است كه حتي فشارهاي و سختي ها يا خوشي ها و راحتي هاي جسم و روح به هم سرايت مي كنند و در حالات فشار روحي، جسم هم به شدت متاثر و تحت فشار است.

پي نوشت ها:
1. مصباح يزدي،محمد تقي، آموزش فلسفه ،چاپ و نشر بين الملل،تهران،چاپ هفتم، 1386، ج2،ص135.(باتلخيص)
پرسش: 4- نحوه اثبات روح با چند مثال قابل فهم . آيا وقتي خواب ميبينيم اين روح خودمان است كه دارد ان كارها راانجام ميدهد ؟ ايا درخواب گناهي انجام ميدهيم روحمان دارد گناه ميكند؟ ايا روح تغذيه دارد اگر دارد از چه چيز؟ وقتي من تصميم ميگيرم كاري انجام دهم ايا با روح
4- نحوه اثبات روح با چند مثال قابل فهم . آيا وقتي خواب ميبينيم اين روح خودمان است كه دارد ان كارها راانجام ميدهد ؟ ايا درخواب گناهي انجام ميدهيم روحمان دارد گناه ميكند؟ ايا روح تغذيه دارد اگر دارد از چه چيز؟ وقتي من تصميم ميگيرم كاري انجام دهم ايا با روح تصميم ميگيرم يا با مغز وانديشه ام؟و خلاصه بيشمار سوال
پاسخ: با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
با عرض پوزش به دليل حجم انبوه سوالات از اين مركز امكان پاسخگويي به سوالات متعدد يك پرسشگر وجود ندارد؛ در اين نوبت نيز سوالات متعددي از جانب شما ارسال شد كه از پاسخگويي به بيش از سه مورد معذوريم ؛ لطفا باقي سوالات را در نوبت هاي بعد با رعايت همين تعداد ارسال بفرماييد.

موفق باشید.