کتب اربعه

با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
«كتب اربعه» يا «اصول اربعه» عنوان چهار كتاب مهم حديثى شيعه است. از اين كتابها در اصطلاح عالمان متأخر با عنوان «جوامع حديثى متقدم» يا «جوامع اوليه» نيز ياد شده است. اين چهار كتاب عبارت‏اند از:
1. الكافى، نوشته ي محمد بن يعقوب كلينى (متوفاى 329ق)؛
2. مَن لا يَحضُرُهُ الفَقِيه، تأليف محمدبن على بن بابويه، معروف به شيخ صدوق (متوفاى 381ق)؛
3. تهذيب الاحكام، نوشته ي محمد بن حسن طوسى، معروف به شيخ الطائفه (متوفاى 460ق)؛
4. الاستبصار فِيمَا اختُلف مِن الاخبار، تأليف شيخ الطائفه؛(1)
نزديكى دوران زندگي نويسندگان اين چهار كتاب به عصر امامان معصوم – كه درود خدا بر آنان باد -؛ شخصيت علمى و آگاهى گسترده آنان از احاديث؛ شيوه فصل بندي احاديث و جامعيت كتابهاى فراهم آمده، ارزش و اعتبارى ويژه، در مقايسه با ساير آثار روايى، به آنها بخشيده است، به گونه‏اى كه عالمان شيعه از آغاز تاكنون شروح بسيارى بر آنها نوشته‏اند. چون اين كتاب هاي در رابطه با مسائل فقهي داراي روايات فراوان و معتبري هستند و همواره مورد نياز فقها بوده و هست، داراي اين موقعيت ممتاز شده اند. همچنين امتياز ديگر اين كتابها اين است كه هدفشان جمع آوري و ترتيب و تهذيب احاديث صحيح بوده كه معمولا راويان به طور مستقيم از امامان معصوم نقل حديث مي كردند كه در زمان آن بزرگواران از آن به اصول اربع مائه تعبير مي­شود. در محافل شيعه، در سده‌هاي نخستين، ياران ائمه، به گردآوري مجموعه‌‌هاي حديثي چهارصدگانه‌اي مبادرت ورزيدند كه معيار صحت حديث نزد محدثان نسل‌هاي بعد، همين اصول بود. درباره شخصيت مولفان كتب مورد نظر وچگونگي تدوين آن ها به به كتاب علم الحديث، كاظم مدير شانه چي، قم، دفتر انتشارات اسلامي، وابسته به جامعه مدرسين، ص 93 و كتاب علم الحديث، زين العابدين قرباني، قم، انتشارات انصاريان، 1382، چاپ پنجم، ص 318 به بعد مراجعه نماييد.
پي نوشت:
1. كاظم مدير شانه چي، علم الحديث، دفتر انتشارات اسلامي، قم، 1385، ص93.
موفق باشید.