مفهوم این جمله چیست>امام صادق {ع} فرمودند(بهیمه الانعام جنین حیوان ذبح شده است که تزکیه مادرش تزکیه ی او نیز به شمار میرود)کافی جلد6ص234 ومفهوم بهیمه الانعام باتوجه به{مرحوم فیض در تفسیر صافی میفرماید{ممکن است این روایت بیان مصداق پنهان ان باشد ویا اینکه از شکم مادر به ان بهیمه گفته شود بنابراین منافاتی با تعمیم ندارد}قاموس قران
با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
« يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا أَوْفُوا بِالْعُقُودِ أُحِلَّتْ لَكُمْ بَهيمَةُ الْأَنْعامِ إِلاَّ ما يُتْلى عَلَيْكُمْ ...»(1)
اى كسانى كه ايمان آوردهايد، به پيمان ها وفا كنيد. حيوانات چهارپا مگر آنهايى كه از اين پس برايتان گفته مىشود، بر شما حلال شدهاند.
« بهيمه » از ماده « بهمه » در اصل به معني سنگ محكم است و به هر چيز كه درك آن مشكل باشد مبهم گفته مي شود و به تمام حيوانات كه داراي نطق و سخن نيستند« بهيمه» اطلاق مي شود. زيرا صداي آنها داراي ابهام است. اما معمولا اين كلمه را فقط در مورد چهار پايان به كار مي برند و درندگان و پرندگان را شامل نمي شود. از آنجا كه جنين حيوانات نيز داراي يك نوع ابهام است بهيمه نيز ناميده مي شود. بنابراين حلال بودن بهيمه انعام يا به معني حليت تمام چهار پايان است( به استثناي آنچه در ادامه آيه ذكر مي شود) و يا به معني حليت بچه هايي است كه در شكم حيوانات حلال گوشت وجود دارد و از آنجا كه حليت حيواناتي مانند شتر و گاو و گوسفند قبل از اين آيه شريفه براي مردم مشخص بوده ممكن است در اينجا اشاره به حليت جنين هي آنها باشد. ولي آنچه در معني آيه به نظر نزديكتر مي رسد اين است كه آيه معني وسيعي دارد هم حلال بودن خود اين حيوانات و هم حلال بودن جنين آنها را بيان مي كند.(2)
اما در ذيل اين آيه شريفه رواياتي وارد شده كه اصحاب از ائمه(ع) درباره « بهيمه الانعام » پرسيده اند و ايشان آن را به جنين تفسير كرده اند از جمله روايتي كه ذكر كرديد: « عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ سَأَلْتُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أُحِلَّتْ لَكُمْ بَهِيمَةُ الْأَنْعامِ فَقَالَ الْجَنِينُ فِي بَطْنِ أُمِّهِ إِذَا أَشْعَرَ وَ أَوْبَرَ فَذَكَاتُهُ ذَكَاةُ أُمِّهِ فَذَلِكَ الَّذِي عَنَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ.»(3)؛ محمد بن مسلم مي گويد از امام صادق(ع) درباره قول خداوند كه مي فرمايد« أُحِلَّتْ لَكُمْ بَهِيمَةُ الْأَنْعامِ » سوال كردم فرمود جنين در شكم مادرش هر گاه مو و كرك او روييده باشد. پس تزكيه او تزكيه مادرش است و اين منظور خداوند در اين آيه است.
اما مرحوم فيض كاشاني در تفسير « بهيمه الانعام » ابتدا توضيح و تفسير روايات در اين باره را به عنوان يكي از معاني و احتمالات گفته و بعد نظر خودش را به عنوان احتمال ديگري بيان كرده است:
« مراد در اين آيه بيان حلال بودن جنين هايي كه در شكم حيوانات حلال گوشت است مي باشد ودر كتب كافي و تهذيب و فقيه و عياشي از امام باقر و صادق(ع)در تفسير اين آيه آمده كه منظور جنين در شكم مادرش است هر گاه مو و كرك او روييده باشد كه تزكيه او تزكيه مادرش است. من مي گويم: شايد اين تفسير يكي از معاني بهيمه الانعام باشد و احتمال دارد كه مراد از اين روايات بيان يكي از مصاديق آن كه مخفي تر است، باشد يا مراد بيان معني بهيمه و حلال بودنش باشد كه در هر صورت با عموميت حكم حليت( جنين و مادر ) منافات ندارد. زيرا درباره حلال بودن مادر، روايات تصريح مي كنند.(4)
پي نوشت ها:
1. مائده(5)آيه1.
2. مكارم شيرازي، تفسير نمونه، انتشارات اسلاميه، ج4، ص247.
3. كليني، محمد بن يعقوب، كافي، انتشارات اسلاميه، ج6، ص234.
4. فيض كاشاني، ملا محسن، تفسير الصافي، انتشارات مكتبه الصدر، ج2، ص 6.
موفق و موید باشید
