آیا این نوعی توهین به شخصیت زن نیست؟
با سلام و سپاس از ارتباط¬تان با مركز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
از نظر فقه و به فتوای اکثر مراجع زنان می توانند پیش نماز شوند اما تنها برای زنان دیگر و نه برای مردان(1) پس امکان این امر از آنان سلب نشده است؛ همچنین خواندن صیغه عقد به هیچ وجه منحصر در مردان نیست و هیچ فقیهی در شروط صحت عقد نفرموده که باید مردان آن را جاری نمایند ، بلکه زنان هم می توانند این امر را انجام دهند .
اما در خصوص مساله قضاوت باید گفت :
آنچه در باب قضاوت زنان قابل توجه و مهم است، این است که قضاوت یک نوع مسئولیت و تکلیف اجتماعی است و مسئولیت آن بسیار سنگین است. اسلام خواسته است که این تکلیف را از دوش زنان بردارد؛ نه آن که ایشان را از این حق محروم کند. بنابراین، در برخى روایات با تعبیر «لیس على المرئه»، یعنى بر عهده زنان این تکلیف تحمیل نشده است و یا تعبیر «لیس للمرئه»، یاد شده است. (2)
اصولا به موضوع قضاوت و مسئولیت آن، نباید به عنوان یک شغل و منصب مانند دیگر شغل ها نگاه شود که آیا فقط حق مردان است و یا نه زنان نیز دارای چنین حقی هستند؟ همان گونه که قبلاً گفتیم، باید به عنوان یک مسئولیت سنگین به آن نگاه شود. کسانی که مورد قضاوت قرار می گیرند، انسان ها و جان و مال شان هستند. بنابراین، باید کسی در این مقام قرار بگیرد که بهترین جایگاه و شرایط لازم برای احراز این مقام و انجام این مسئولیت را دارا باشد؛ بعلاوه قرار گرفتن در این مسئولیت کمترین صدمه و تاثیر منفی را بر او و و زندگی طبیعی و مسئولیت های فطری او داشته باشد .
قضاوت تنها نیازمند علم نیست تا بگوییم زنان با پیشرفت هایی که در کسب علم داشته اند می توانند آن را به خوبی انجام دهند ؛ بلکه این شغل جوانب گوناگونی همچون برخورد با انواع بزهکاران و صدور احکام خشن در برابر آنان و در معرض خطر بودن تهدیدها و تطمیع ها و... را به دنبال دارد که به طور طبیعی این گونه امور با روحیات لطیف و عاطفی زن و مسئولیت های فطری او در تامین روحی و عاطفی خانواده سازگارى ندارد.
بنابراین، اگر برخی از فقها به دلیل بعضی ویژگی های زنانه (مانند زود تحت تأثیر قرار گرفتن و یا عاطفی بودن آنان) معتقدند که این مسئولیت نباید به زنان داده شود، به جهت رعایت حق و شأن انسان هایی که مورد قضاوت قرار می گیرند و همچنین حفظ حرمت خود زن ها و لطمه وارد نشدن به مسئولیت های طبیعی و فطری آنان است .
هرچند نباید از یاد برد منع قضاوت زنان به معنای صدور حکم نهایی و مجتهدانه از جانب آن ها است و الا انجام امور مقدماتی و علمی و پ‍‍ژوهشی متناسب با تحصیلات حقوقی بانوان یا اموری مانند بازپرسی و همراهی و کمک به قاضی در دادگاه خانواده و دفاتر دادگاه‌ها و دادگستری‌ها و کارهایی از این قبیل مورد بحث و نزاع نیست و می تواند از جانب بانوان تحصیل کرده و توانمند انجام بپذیرد ، زیرا این گونه امور قضاوت نیست و از محل بحث خارج است.(3)
پی نوشت ها:
1. توضیحالمسائل مراجع، ج1، ذیل مسئله 1453و استفتاآت آیت الله خامنه ای، س596.
2. شیخ حسین نجفی، جواهر الکلام، نشر دارالکتب لاسلامیه، 1392 ق، ج 40، ص 14.
3. رک : مقدس اردبیلی، مجمع الفائده و البرهان، نشر جامعه مدرسین قم، 1403ق، ج 2، ص 15.
