آیا ما هم می توانیم جزءمقربانی که در سوره واقعه آمده است،باشیم؟

« وَ السَّابِقُونَ السَّابِقُونَ أُولئِكَ الْمُقَرَّبُونَ».و پيشگامان پيشگام آنها مقربانند.(1)
برای روشن شدن بحث باید مراد از سابقون در آیه و مصادیق آن روشن شود.
" سابقون" كسانى هستند كه نه تنها در ايمان پيشگامند، كه در اعمال خير و صفات و اخلاق انسانى نيز پيشقدمند، آنها" اسوه" و" قدوه" مردمند، و امام و پيشواى خلقند، و به همين دليل مقربان درگاه خداوند بزرگند.
بعضى از مفسران پيشگام بودن آنها را به سبقت در طاعة اللَّه يا نمازهاى پنجگانه، يا جهاد، يا هجرت، يا توبه، و امثال آن تفسير كرده‏اند،که هر كدام گوشه‏اى از اين مفهوم وسيع را مورد توجه قرار داده‏اند، و گرنه اين كلمه اينها و غير اينها از خيرات و بركات را شامل مى‏شود، و نيز اگر در روايات اسلامى" سابقون" به چهار نفر" هابيل" و" مؤمن آل فرعون" و" حبيب نجار" كه هر كدام در امت خود پيشگام بودند، و همچنين امير مؤمنان على بن ابى طالب ع كه نخستين مسلمان از مردان بود تفسير شده، در حقيقت بيان مصداقهاى روشن آن است، و به معنى محدود ساختن مفهوم آيه نيست.(2)
در حديثی آمده است كه رسول خدا فرمود:
« أتدرون من السابقون الى ظل اللَّه يوم القيامة؟»
" آيا مى‏دانيد چه كسانى پيشگامان به سوى سايه لطف پروردگار در قيامتند"؟ اصحاب عرض كردند: خدا و رسولش آگاهتر است، فرمود:
« الذين اذ اعطوا الحق قبلوه، و اذا سالوه بذلوه، و حكموا للناس كحكمهم لانفسهم»(3)
" آنها كسانى هستند كه وقتى حق به آنها داده شود پذيرا مى‏گردند، و هنگامى كه از حق سؤال شوند آن را در اختيار مى‏گذارند، و در باره مردم آن گونه حكم مى‏كنند كه در باره خودشان"
علاوه بر اینکه در آیات بعد به چگونگى تقسيم نفرات "سابقون"در امم گذشته و اين امت اشاره كرده، می فرماید:
« ثُلَّةٌ مِنَ الْأَوَّلِينَ وَ قَلِيلٌ مِنَ الْآخِرِينَ»" گروه كثيرى از امتهاى نخستينند و گروه اندكى از امت آخرين (4)
درباره این تقسیم دو نكته وجود دارد: نخست اينكه منظور از مقربان همان سابقون و پيشگامان در ايمانند، و مسلم است كه در امت اسلامى پيشگامان در پذيرش اسلام در ابتدا گروه اندكى بودند كه نخستين آنها از مردان على ع و از زنان خديجه بود در حالى كه كثرت پيامبران پيشين و تعداد امتهاى آنها و وجود پيشگامان در هر امت، سبب مى‏شود كه آنها از نظر تعداد فزونى يابند.
ديگر اينكه كثرت عددى دليل بر كثرت كيفى نيست، و به تعبير ديگر ممكن است تعداد سابقون اين امت كمتر باشند ولى از نظر مقام بسيار برتر، همانگونه كه در ميان خود پيامبران نيز تفاوت است.(5)
نكته دیگر اینکه كه ممكن است بعضى از مؤمنان در زمره پيشگامان در ايمان نباشند، اما داراى صفات و ويژگيهاى ديگرى باشند كه آنها را همرديف سابقون قرار مى‏دهد و از نظر پاداش و اجر همرديف آنها هستند، لذا در روايتى از امام صادق (ع) آمده است كه به جمعى از پيروان خود خطاب كرد و فرمود:
« انتم السابقون الاولون، و السابقون الآخرون، و السابقون فى الدنيا الى ولايتنا، و فى الآخرة الى الجنة»(6)
" شما (مصداقي از ) سابقون نخستين و سابقون آخرين هستيد، در دنيا پيشگام در ولايت ما بوديد و در آخرت پيشگام به بهشت هستید.
با توجه به مطالبی که گذشت ما هم می توانیم جزء سابقون و مقربان درگاه الهی باشیم.
پی نوشت ها:
1. واقعه(56)آیه 10و11.
2. مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، انتشارات دار الکتب الاسلامیه، ج23،ص205.
3. احمد مراغی، تفسير المراغى،چاپ بیروت، جلد 27، ص134
4. واقعه آیه13و14.
5. تفسیر نمونه، ج23، ص207.
6. فیض کاشانی، ملا محسن، تفسیر صافی، انتشارات صدر، ج5، ص120.