معروف کرخی

پرسشگر گرامي با سلام و تشکر به خاطر ارتباط تان با اين مرکز
مَعروف بن فيروز كرخى بغدادى، زادگاهش بغداد و مرگش به سال 202ق در همين شهر بوده است. وى متهم به تصوف است. گويند: پدر و مادر او نصرانى بودند و در دوران كودكى، وى را به معلمى نصرانى سپردند. معلم به وى مى گفت: بگو خدا سه تا است (حسب عقيده مسيحيان). او مى گفت: خدا يكى بيش نيست. معلم او را به شدت كتك مى زد تا بالاخره فرار كرد و به نزد حضرت على بن موسى الرضا (ع) رفت و به دست او اسلام آورد و پس از اندى به نزد پدر بازگشت. وى نيز مسلمان شد. معروف خود گويد: دورانى را در خدمت حضرت رضا (ع) گذراندم كه در آن مدت همه چيز خود را از دست دادم، جز خدمت حضرت كه آن را همه چيز خود مى دانستم. (1) کرخی سرانجام در تاریخ 202 یا 206ق در بغداد مرد. (2) درباره کرخی دیدگاه ها متفاوت می باشد که این امر، قضاوت نهایی درباره ایشان را مشکل می نماید. مرحوم آقای خویی بدون این که درباره وی اظهار نظر نماید، گزارش می کند که معروف کرخی از موالی امام رضا (ع)، و از امام جعفر صادق (ع) روایت می نمود و در آخر ترجیح داد که در خدمت امام هشتم بماند. (2) این که آیت الله خویی، بعد از نقل قول درباره ایشان، وی را رد یا تضعیف نمی کند، شاید بتوان گفت کرخی مورد تأیید برخی می باشد. همچنین یکی از نویسندگان - بعد از بیان برخی مسائل مر بوط به ایشان - می گوید: «... و بالاجمال، مسلم و امامی مذهب، عابد و عارف بودن وی، در نظر نگارنده دور از صحت نمی باشد». (3) این در حالی است که برخی نسبت به معروف کرخی دیدگاه مثبتی ندارند. (4)

پی نوشت ها:
1. بحار الانوار، ج 49، ص 262، رک: مصطفی دشتی، معارف و معاریف، ذیل کلمه «معروف کرخی».
2. آیت الله ابوالقاسم خویی، معجم الرجال، ج 18، ص 231-232، قم، منشورات مدینه العلم.
3. محمد علی مدرسی، ریحانة الادب، ج 5-6، ص 47، کتابفروشی خیام، 1374، چاب چهارم.
4. مهدى موعود، علی دوانی، ترجمه جلد سيزدهم بحار، مقدمه، ص 138، تهران، درالکتب الاسلامیه.