علی ولی الله

پاسخ:
$$$$با سلام و عرض تبريک فرا رسيدن سال نو و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
آیه فوق هیچ ارتباطی با ولي خدا بودن علي (ع) ندارد، واساسا آیه شریفه در صدد بیان موضوع دیگر است (خود شما هم فرموديد كه خدا ولي ندارد و علي هم ولي مردم است نه ولي وسرپرست خدا و اگر در اذان هم گفته مي شود علي ولي الله است مراد اين است كه علي سرپرستي است براي مردم كه از طرف خدا انتخاب شده )
با این توضیح که،خدای متعال به پيامبرش (ص) می فرماید: «وَ قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي لَمْ يَتَّخِذْ وَلَداً وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ شَرِيكٌ فِي الْمُلْكِ وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ وَلِيٌّ مِنَ الذُّلِّ؛ (1) بگو حمد و سپاس مخصوص خداوندى است كه نه فرزندى براى خود انتخاب كرده و نه شريكى در حكومت و مالكيت جهان دارد، و نه سرپرستى براى حمايت در برابر ذلت و ناتوانى" و چنين خدايى با چنان صفات از هر چه فكر كنى، برتر و بالاتر است؛ بنا بر اين او را بزرگ دار و به عظمت بى‏انتهايش آشنا شو" ؛ (وَ كَبِّرْهُ تَكْبِيراً ).
در آيه فوق به سه قسمت از صفات خدا اشاره شده كه با توجه به فرمان ذيل آيه به چهار صفت تكميل مى‏شود:
نخست نفى فرزند است، چرا كه داشتن فرزند هم دليل بر نياز، هم جسمانى بودن، هم شبيه و نظير داشتن است. خداوند نه جسم است و نه نياز دارد و نه شبيه و نظير!
دوم ، نفی شریک است چرا كه وجود شريك دليل بر محدوديت قدرت و حكومت، و يا عجز و ناتوانى، و يا وجود شبيه و نظير است. مى‏دانيم خدا از همه اين صفات پاك است. قدرتش همچون حكومتش نامحدود و هيچ شبيهى براى او نيست.
سومى ، نفى ولى و حامى در برابر مشكلات و شكست ها است. نفى اين صفت نيز از خداوند بزرگ و بى نهايت بديهى است.
اين آيه هر گونه كمك ‏كار و شبيه را از خداوند نفى مى‏كند، چه آن كس كه پائين‏تر باشد (همچون فرزند) و آن كس كه همسان باشد (همچون شريك) و آن كس كه برتر باشد (همچون ولى). (2)
با این تو ضیح روشن شد که آیه هیچ ارتباطی با ولي خدا بودن علي (ع) ندارد، زيرا هيچ شيعه اي نگفته و نمي گويد كه خدا محتاج كمك علي است، بلكه مي گويد چون علي (ع) دوست و محبوب خدا و سرپرست تعيين شده از طرف خداست و خدا او را به ولايت و زعامت مومنان پس از پيامبر( ص) انتخاب كرده و از همه مسلمانان خواسته ولايت اورا بپذیرند و از او اطاعت كنند ، اما امام على (ع) ,طبق آیات قرآن , بخصوص آیه دوم يكى از اولياى خدا به شمار آمده است و بر ولايـت وى بـر مومنان تصريح شده
"انما وليكم اللّه و رسوله و الذين آمنوا الذين يقيمون الصلوه و يوتون الزكوه و هم راكعون ؛ (3) تـنـهـا سـرپـرسـت شـما خدا و رسول او و كسانى هستند كه ايمان به خدا و به پیامبرش آورده اند و نماز را به پاى مى دارند و در حال ركوع , زكات مى دهند" .
این مطلب در صـحـاح و مـسـانـيـد اهل سنت نيز تصريح گردیده (4) كه آيه شريفه در مقام و منزلت على (ع) نازل شده است، آن گاه كه در حال ركوع , انگشتر خود را به فقير بخشيد. وقتی اين آيه نازل شد , حسان بن ثابت اين واقعه را چنين به نـظم درآورد :
فانت الذى اعطيت اذا انت راكع فدتك نفوس القوم يا خير راكع
فانزل فيك اللّه خير ولايـه و بينها فى محكمات الشرايع ؛
یا علی ، كسى هستى كه در حال ركوع , بخشش نمودى جان ها فداى تو باد اى برترين ركوع كنندگان . پس خدا بهترين ولايت را درباره تو برمومنان فرو فرستاد . وعلي سرپرست انتخاب شده از طرف خداست. با اين توضيح ولايت او در استمرار ولايت خداوند خواهد بود .
به هر حال با این توضیح روشن شد که مفهوم این دو آیه ارتباطی با هم ندارند. زیرا همانطور که گفته شد آیه اول در باره نفی شریک و کمک کار و ... بحث می کند و آیه دوم در باره مقام امام علی (ع) است که از طرف خدا بعنوان ولی و سرپرست مو منان قرار داده شده است .
پی نوشت ها:
1. اسراء (17) آیه ،111،
2. مکارم شیرازی ، تفسیر نمونه ، چاپ هیجدهم ، تهران ، دارالکتب الاسلامیه، 1362 ش ، ج4،ص 424 و ج‏12، ص 331.
3. مائده (5) آیه 55.
4. عبدالحسین شرف الدین ، رهبری امام علی در قرآن و سنت (تر جمه المراجعات )، محمد جعفر امامی چهارم ، تهران ، چاپخانه سپهر ،1383 ش ، ص 278 .