اگر ابلیس از فرمان خداوند مبنی بر سجده کردن آدم اجتناب نمی کرد و شیطان نمی شد آیا انسانها دیگر گمراه نمی شدند
با سلام و تشکر به خاطر ارتباطتان با اين مرکز
بر هیچ کس معلوم نیست که در این صورت زندگی انسان ها به چه شکلی رقم خورده و سرنوشت ما چگونه می‌شد؛ زیرا خداوند تعیین کننده حوادث و وقایع عالم و نویسنده و کارگردان داستان بلند هستی است. اما مسلم است چه شیطان به عنوان یک عامل انحراف در مسیر زندگی انسان ها وجود داشت و چه نداشت، انسان به عنوان یک موجود صاحب اختیار می توانست هر راهی را چه خیر و سعادت و چه شر و شقاوت انتخاب کند ؛ زیرا تنها عامل گرایش انسان به سمت بدی ها و انحرافات ،شیطان نیست ، بلکه در حقیقت شیطان در نقش محرک و تقویت کننده میل ها و گرایش های نادرست درونی عمل کرده، انسان را به ورطه گناه و انحراف می اندازد.
با مراجعه به قرآن، میتوان کارها و اعمال شیطان را در چند چیز، خلاصه کرد:
1. زینت دادن و جلوه گری؛
"زیّن لهم الشّیطان اعمالهم؛ (1) شیطان اعمال آنان را زینت داده بود ".
"قال ربّ بما اغویتنی لا زیننّ لهم فی الارض؛(2) ابلیس گفت: چون مرا گمراه کردی ،زینت خواهم داد برای انسانها در روی زمین".
2. وعده دادن؛
"یعدهم و یمنّیهم و مایعدهم الشیطان الاّ غرورا؛ (3) شیطان وعده میدهد و شیطان به جز فریب وعده نمیدهد".
3. امر به منکر؛
"و من یتّبع خطوات الشّیطان فانّه یأمر بالفحشاء و المنکر؛ (4) هر کس از گامهای شیطان پیروی کند ، امر به کارهای زشت میکند".
4. وسوسه؛
"فوسوس لها الشیطان؛ آدم و حوا را با وسوسه از راه به در برد و گول زد".(5)
5. از یاد بردن؛
"استحوذ علیهم الشیطان فانسانهم ذکر اللَّه؛ (6) شیطان بر آنان غلبه کرد و آنان را از یاد خدا برد".
از مجموع اين موارد استفاده میشود، که شیطان با انواع حیلهها و القائات و زینت دادنها زمینه گناه که در نفس انسان است را تحريك میکند؛ يعني شیطان، علّت تامه گناه نیست ، به این معنا که غرائز نفسانی در وجود انسان، باعث و علّت گناه است . شیطان هم با ترفندهای خود به آن کمک میکند.
بنا بر این، اگر شیطان هم خلق نمیشد يا بر آدم سجده مي كرد، انسان به وسیله عوامل و هواهايی که در وجودش هست، می توانست گناه کند.
به عبارت روشن تر:
آنچه که انسان ها را به بدی وا می دارد ، نفس اماره در وجود انسان است و اگر هم شیطان بخواهد انسان را فریب دهد ، از طریق نفس اماره است . تا آمادگی درونی در انسان به سوی گناه نباشد ، از شیطان کاری ساخته نیست و وقتي ميل طبيعي به انحراف و خطا باشد ، انسان بدون شيطان هم ممكن است به سمت انحراف برود .
پی نوشتها:
1. عنکبوت (29)، آیه 24.
2. حجر (15)، آیه 39.
3. نساء (4)، آیه 120.
4. نور (24)، آیه 21.
5. اعراف (7)، آیه 20.
6. مجادله (58)، آیه 19.
