بيعت امام سجاد با يزيد

با عرض سلام و تشکر از ارتباط تان با این مرکز.
شهر مدينه پس از هجرت رسول اكـرم (ص ) از مكه به سوى آن و قرار گرفتن آن به عنوان حكومت اسلامى از حيثيت و اعتبارى خـاص بـرخـوردار گـرديـد. بـه نـحوى كه از لحاظ علمى و فرهنگى و مذهبى به عنوان پايگاه و خاستگاه اسلام محسوب مى شد . گروهى از اصحاب بزرگ پيامبر(ص ) از مهاجران و انصار در آن جا مى زيستند . پس از آن نيز تابعين و فرزندان آنان محل سكونت خود را مدينه قرار داده بودند. پس از واقـعـه جـانـگـداز كـربلا, زمانى كه خبر آن به مدينه رسيد , مقدم حاكم تازه برمردم شهر مدينه مبارك نيفتاد . عثمان (والي شهر مدينه )به گمان خويش خواست كفايتي نشان دهد و بزرگان مدينه را از خود و يزيد خشنود و حوزه حكومت را آرام سازد. گروهى از بزرگان شهر را به عنوان نـمايندگان مدينه به مركز خلافت (شام ) گسيل داد.
نمايندگان پس از ديدارى كه با يزيد داشتند , در گزارشى كه به مردم مدينه دادند گفتند : از نزد كسى مـى آيـيـم كه دين ندارد , از ارتكاب هيچ معصيتى ابا ندارد , سگ باز و طنبور نواز است , شب را با مـردان پـسـت و كنيزكان به عياشى مى گذراند , آگاه باشيد كه ما وى را از خلافت اسلامى خلع كرديم .(1) آنگاه عده زيادى با عبداللّه بن حنظله ( كه رياست گروه نمايندگان را به عهده داشت ) بيعت كردند تا با حكومت يزيد مبارزه كنند . هنگامى كه خبر اين شورش به دمشق رسيد , يزيد را سـخت خشمگين ساخت , به همين جهت براى سركوبى آن عبيداللّه بن زياد را در نظر گرفت كه وى ايـن مـامـوريـت را نـپذيرفت . (2)به ناچار يزيد , مسلم بن عقبه را به اين كار گماشت . شرح اقدامات و جنايت هاى فجيعى كه مسلم بن عقبه بر سر مردم و شهر مدينه آورد , محتاج بحثى مـسـتـقـل اسـت. او پـس از سـركـوب شـورش مـردم مدينه , باقيمانده مردم شهر را ميان دو امر مـخـيـرسـاخـت : گـروهـى شرط اول را نپذيرفتند و كشته شدند .
طبرى راجع به سرنوشت امام چهارم در اين واقعه نوشته :چون يزيد , مسلم بن عقبه را به مدينه گسيل داشت , به او چنين سفارش كرد كه على بن الحسين (ع ) در كار شورشيان دخالتى نداشته است . دست از وى بـاز دار و بـا او بـه نـيكى رفتار نما . چون على بن الحسين (ع ) به نـزد مسلم رفت , به حضرت گفت : اهلا و مرحبا و سپس وى را بر مسند و جايگاه خويش نشاند و گـفـت : پـليدكاران ( مردم مدينه ) نگذاشتند به كار تو رسيدگى كنم ,اميرالمومنين يزيد سفارش تو را به من كرده است . سپس دستور داد چارپاى او را زين كرده و او را با احترام به خانه اش روانه نمود . (3)
مولف كشف الغمه نيز آورده : مسلم بن عقبه على بن الحسين را حرمت نهاد و مـركـبـش را مـهـيا كرد و گفت : تو را ترسانيديم ؟ على بن الحسين او را سپاس گفت و چون از خـانه اش بيرون رفت , گفت : اين مرد علاوه بر خويشاوندى كه با رسول خدا (ص )دارد , صاحب خـيـرى است كه شرى در وى نيست . (4)تنها در يكى از نقل هاى طبرى (5) و در تاريخ يعقوبى به آمـادگـى امـام چـهارم براى بيعت با يزيد اشاره نموده است. (6)
با توجه به قراين ذيل قطعا بايد اين نقل را مجعول و سـاخـتگى دانست و به همان نقل پيشين اعتماد نمود.
از آن جا كه حضرت پايان كار شورشيان را مى ديد و آن را قيامى شيعى و با انگيزه هاى راستينى كه مورد نظر ائمه (ع ) بود نمى ديد , از اول خـود را كنار كشيد . با آنان همداستان نشد ,بنابراين مسلم بن عقبه هم ماموريت آزار رسانى وى را نداشت . دستور بيعت گرفتن از او را هم از طرف يزيد نداشته , بلكه دستور خوش رفتارى با او را از سوى يزيد داشته است .
از سوى ديگر , پس از كشته شدن امام حسين (ع ) و اعتراض ها و رسـوايى كه به دنبال آن پيش آمد , يزيد مايل نبود دستش دوباره به خون فرزند رسول خدا (ص ) آغشته شود .
مسعودى مى نويسد : مسلم بن عقبه از مردم مدينه بيعت گرفت .هر كه نپذيرفت او را كشت مگر , على بن الحسين (ع ) را . (7).

پي نوشت ها:
1.طبرى ،ج 7 ،ص 402ـ 403.
2.همان، ص 408.
3.همان، ص 421.
4.كشف الغمه ،ج 2 ،ص 89.
5.همان،ج 4 ،ص 419.
6.تاريخ يعقوبى ،ج 2 ،ص 223.
7.مروج الذهب ،ج 2 ،ص 96
؛زندگانى على بن الحسين (ع)،سيد جعفر شهيدى.