پرسش 46 . آیا توبه واجب فورى است؟
فوریت وجوب توبه، از راه عقل و نقل قابل اثبات است.
دلیل عقلى: مرگ هر لحظه انسان را تهدید مىکند. از طرفى زمان مرگ را هیچ کس نمىتواند پیش بینى کند. چه بسا مرگهاى ناگهانى آدمى را غافلگیر مىکند، که در این شرایط دیگر توبه سودمند نیست، پس عقل به سبب دفع ضرر احتمالى و احتیاط، بر فوریت توبه حکم مىکند.
اما دلیل نقل : با توجه به داورى عقل در اینباره نیازى به دلیل شرعى نیست. آن چه از آیات و روایات استفاده مىشود در حقیقت مؤید و مؤکِّد حکم عقل خواهد بود. در متن آیات قرآن مجید در موارد مختلف به توبه امر شده است مانند « تُوبوا اِلىَ اللهِ جَمِیعاً أَیُّهَ الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّکْمْ تُفْلِحُونَ؛ اى افراد با ایمان! همگى با توبه به سوى خدا باز گردید تا رستگارشوید» .195
در علم اصول بیان شده که تمام اوامر، ظاهر در فوریت است مگر این که دلیل برخلاف آن باشد. فرض این است که در این مورد قرینه برخلاف نداریم، بلکه در روایات فوریت توبه به طور صریح بیان شدهاست. امام على علیه السلام در وصایاى خود مىفرماید: « اگر گناهى مرتکب شدى، در محو آن با توبه شتاب کن» .196 از طرفى از »تسویف« که به معناى تأخیر در توبه و امروز و فردا کردن مىباشد، نکوهش و مذمت شدهاست. در روایتى مىخوانیم:« بیشترین نالههاى اهل دوزخ از تسویف است» .197
معناى لزوم فوریت توبه، آن نیست که اگر کسى توبه را به تأخیر انداخت، توبهاش پذیرفته نشود، چون در جاى خود ثابت شده که زمان توبه گسترش دارد. اما در این صورت کسى که توبه را به تأخیر مىاندازد، حکم عقل وشرع را نادیده گرفته و دچار غفلت شدهاست.
