خمس و زکات چیست ؟

در هفت چیز خمس واجب مى شود:
1 منفعت کسب ; یعنى مالى که انسان از طریق تجارت یا صنعت و یاکسب هاى دیگر به دست مى آورد, ازمخارج سال او و عیالش زیاد بیاید.
2 گنج ; مالى است که در زمین یا درخت یا کوه و یا دیوار پنهان باشد کسى آن را پیدا کند.
3 معدن ; اگر از معدن طلا یا نقره یا مس یا سرب یا آهن یا نفت یا زغال یا سنگ یا فیرزه یا عقیق یانمک و یامعدن هاى دیگر چیزى به دست آورد و به مقدار نصاب باشد.
4 مال حلالى که مخلوط به حرام باشد. اگر مال حلال به گونه اى با مال حرام مخلوط شود که انسان نتواند آن هارا از یکدیگر تشخیص دهد, باید خمس تمام مال را بدهد.
5 جواهرى که به واسطهء فرورفتن در دریا به دست مى آید.
6 غنیمت ; اگر مسلمانان به امر امام 7با کفّار جنگ کنند و غنایمى در جنگ به دست آورند.
7 زمینى که کافر ذمّى از مسلمان بخرد. کافر ذمّى به کافرى گفته مى شود که به صورت اقلیت در کنار مسلمانان زندگى مى کند و شرایط ذمّه را پذیرفته است .
8 خمس (یک پنجم ) چیزهایى که ذکر شد, مال امام 7است که باید تحویل او گردد. در عصر غیبت تحویل فقیه جامع الشرایط مى شود.
خمس دو نصف مى شود: نیمى به عنوان سهم سادات که با اجازهء فقیه مى توان به سادات فقیر داد و نیم دیگر به عنوان سهم امام 7که فقیه جامع الشرایط طبق صلاحدید براى ارتقاى حوزهء علمیه و امور خیریهء دیگر مصرف مى نماید.(1).
زکات بر نُه چیز واجب است :
گندم , جو, خرما, کشمش , طلا, نقره , شتر, گاو و گوسفند.
اگر کسى مالک یکى از این نُه چیز باشد, با شرایطى باید مقدارى را که در اسلام معیّن شده , به یکى ازمصرف هایى که دستور داده اند برساند.(2) براى اطلاع بیشتر به رساله هاى عملیه مراجعه شود.
پاورقی:
1- توضیح المسائل مراجع , ج 2 ص 13ـ 59
2- همان , ص 113 مسئله 1853