سؤال57: در دوران پیامبر بعضی افراد یکبار ایشان را می دیدند و. چیزی درباره ولایت علی نشنیده بودند، آیا اسلام آنها ناقص است؟

پاسخ:
اوّلاً گروهی پیش پیامبر می آمدند و با گفتن شهادتین و آموزش برخی از احکام، به دیار خود باز می-گشتند و چیزی دربارۀ خلافت خلفای اربعه نمی شنیدند، و چه بسا از دنیا می رفتند، آیا اسلام آنها ناقص است؟ در حالیکه احمد بن حنبل و ابوجعفر طحاوی، ایمان به خلافت خلفا را جزئی از عقیدۀ اسلامی شمرده اند.(1)
ثانیاً: شکی نیست که در آغاز هجرت، گروهی می آمدند، و با آموزش های بسیط و ساده باز می گشتند ولی پس از برگشتن آنها تا روزی که پیامبر اکرم جان به جان آفرین سپرد، احکامی فرود آمد و معارفی بیان گردید، درحالی که به سمع مسلمانان گذشته نرسیده بود. آیا اسلام آنها ناقص است؟
در پاسخ حلّی می گوییم: آنها با پیامبر اکرم بیعت اجمالی می کردند که آنچه که بر او فرود آمده یا بعداً فرود خواهد آمد، از صمیم دل پذیرفته و هرگاه به آنان رسد، اطاعت کنند.
خلافت علی هر چند در سال سوم بعثت در «یوم الدار» مطرح شد ولی جنبۀ رسمی نداشت و در روز غدیر، با یک اعلام عمومی رسمیت پیدا کرد، بنابراین، کسانی که قبل از روز غدیر درگذشته بودند، تکلیفی نسبت به امامت علی نداشته و اقرار اجمالی آنان به تصدیق «ما جاء به النبی» کافی بود.
پی نوشت ها:
1. کتاب السنة، احمد بن حنبل، و عقیدۀ طحاویه، ص471 و478؛ مقالات الاسلامیین، ص323.