سؤال40: از کلینی نقل روایت می کند که سیاه پوشیدن مکروه است.آنگاه پس از دو صفحه و نیم می گوید: چرا شیعه سیاه می پوشد؟

سؤال40
از کلینی نقل روایت می کند که سیاه پوشیدن مکروه است، مگر در سه چیز: چکمه و عمامه و عبا. آنگاه پس از دو صفحه و نیم می گوید: چرا شیعه سیاه می پوشد؟ و لباس سیاه را لباس سیدها قرار داده-اند؟
پاسخ
شگفتا در این کتاب می خواهد عقاید شیعه را بیان کند، در حالی که سراغ اعمال و رفتارها آمده آن هم به مکروهات رسیده است. حالا فرض کنید سیاه پوشیدن مکروه باشد، مگر ارتکاب مکروه، راجع باشد.
درباره مکروه بودن پوشیدن لباس سیاه می گوییم:‌ روایاتی که از پوشیدن لباس سیاه نهی می کند، (هر چند آن را تحریم نمی کند، بلکه مکروه می شمارد)، مقصود کسی است که در میان رنگهای مختلف، رنگ سیاه را برگزیند و پیوسته لباس سیاه بپوشد.
و امّا اگر به صورت موقت چند روز آن را به عنوان لباس عزا بر تن کند، به گونه ای که وقتی دوران عزا سپری شد، او نیز لباس عزا را از تن درآورده و لباس دیگر بپوشد. هرگز حدیث مذکور، ناظر به چنین لباس پوشیدن موقت نیست.
اصولاً این تنها شیعه نیست که به عنوان عزا لباس سیاه بر تن می کند، بلکه به قول نویسندگان دائرة‌المعارف بستانی «‌در میان ملّت های متمدن، لباس عزا در بین طبقات مختلف یکسان است و آنان رنگ سیاه را برای عزا مناسب تر از رنگ های دیگر می دانند».
از شاهنامۀ فردوسی استفاده می شود که در اعصار دیرین هم لباس سیاه نشانۀ عزاداری بوده است. او چنین می گوید:
در کاخها را سیه کرد پاک زکاخ و ز ایوان برآورد خاک
بپوشید پس جامه‌ نیلگون همان نیلگون غرق کرده به خون
در این مورد شواهد تاریخی بر این که لباس سیاه یک شعار جهانی بوده که به هنگام عزا بر تن می کردند، فراوان است و اگر شیعه هم در ایام عزا پیراهن مشکی بر تن می کند تبعیت از یک عرف جهانی است که اسلام از آن نهی نکرده است.
خلاصه اینکه: شیعه سیاه پوش نیست، یعنی هرگز 300 میلیون شیعه در جهان همگی و همیشه سیاه نمی-پوشند و مرتکب این مکروه نمی شوند. آری در مواقع شهادت اهل بیت سیاه پوشیدن موقّت، رمز حزن و عزاداری است، و امیر مؤمنان علی فرمود:‌شیعیان ما کسانی هستند که در شادی و حزن ما شرکت دارند.(1) و هم اکنون در جهان، پوشیدن سیاه در ایام مصیبت، رمز عزاداری است و این ربطی به شریعت و دین ندارد، و یک عادت و از آداب و رسوم ملّی و قومی است. جای تأسف است که گردآورنده سؤالها، میان عادات و رسوم ملی و مسائل دینی فرق نمی گذارد!
در پاسخ سؤال دوم، یادآور می شوم برخی از سادات، عمامة مشکی می پوشند و در روایات عمامۀ مشکی استثنا شده و سؤال کننده خود در ص40، این استثناء را آورده است.
پی نوشت ها:
1. بحار الانوار ، ج 4، ص 287.