آیا این حدیث از پیامبر است: کسی که زبیر را بکشد، اهل دوزخ است؟ آیا پیامبر طلحه را "طلحه الخیر" نامیده است؟ در صورت درست بودن ...

پرسش:آیا این حدیث از پیامبر است: کسی که زبیر را بکشد، اهل دوزخ است؟ آیا پیامبر طلحه را "طلحه الخیر" نامیده است؟ در صورت درست بودن حدیث بالا آیا می توان طلحه و زبیر و عایشه را از گناه جنگ علیه امام علی(ع) مبرّا دانست؟
پاسخ:
در مورد قاتل زبیر روایتی از پیامبر به نقل از امیرالمؤمنین(ع) آمده که پیامبر(ص) قاتل زبیر را به دوزخ وعده داده است. اما این روایت غالباً در منابع اهل سنت ذکر شده و از برخی منابع شیعی نیز نقل شده، اما سند این روایت جای بحث و تأمل دارد و روایات مشابه با این در مورد دیگر صحابه نقل شده که غالباً جعلی است، ولی شکی نیست که این دو از پیشگامان در اسلام بوده اند.
در مورد زبیر گفته اند: او جزء اولین مدافعان اسلام بود و به هنگام اسلام آوردن، سنش دوازده یا پانزده یا شانزده ساله بود و پس از وفات پیامبر(ص)، زبیر از جمله افرادی بود که به علی(ع) وفادار ماند. پس از قتل عثمان طلحه اولین کسی بود که با حضرت علی(ع) بیعت کرد و زبیر دومین نفر بود. با همة ویژگی ها و سوابق درخشانی که این دو داشته اند، اما متأسفانه حضرت را تحمل نکردند و جنگ جمل را راه انداختند. سوابق درخشان نمی تواند آن ها را از گناهی که کردند،‌ مبرّا کند. البته این توهم در زمان امام علی(ع) برای بعضی مطرح بود. مردی از صحابه امیرالمؤمنین(ع) دچار این توهم شد و با دیدن طلحه و زبیر و عایشه و امام علی(ع) که رو در روی هم قرار گرفته اند، دچار تردید شد که کدام یک بر حق اند؟ از این رو به محضر امیرمؤمنان شرفیاب شد و گفت: آیا ممکن است طلحه و زبیر و عایشه بر باطل اجتماع کنند؟ امام علی(ع) جوابی داد که به قول دکتر طه حسین، نویسندة مصری بعد از آن که وحی خاموش گشت، سخنی به این بزرگی شنیده نشده است. این جمله چنین است: "حقیقت بر تو اشتباه شده است. حق و باطل با میزان قدر و شخصیت افراد شناخته نمی شود. حق را بشناس تا اهل آن را بشناسی و باطل را بشناس تا اهل آن را بشناسی".
حضرت می خواهد بگوید ملاک برای قضاوت، عمل فعلی افراد است. اسم و رسم و عمل خوب گذشته نباید مبنای داوری قرار گیرد و به بیان دیگر: انقلابی بودن مهم نیست،‌ انقلابی ماندن مهم است. بر این اساس،‌ موضوع عاقبت بخیری در اسلام از جایگاه مهمی برخوردار است.