پرسش 13 . چرا خداوند با توجه به این که شخصى در طول عمر خود

گناه‏کرده، با یک بار توبه او را مى‏بخشد؟! خداوند توبه کسى را قبول مى‏کند که واقعاً از عمل ناشایست خود پشیمان و درصدد جبران آن باشد. توبه واقعى تنها به زبان و فقط استغفار (طلب آمرزش) زبانى نیست، بلکه انقلاب درونى و دگرگونى اساسى است، از این رو در بیشتر آیاتى که در قرآن به توبه امر شده، قید اصلاح نیز آمده‏است، مثلا « اِلاَّ الَّذِینَ تابُوا وَ أَصْلَحُوا» 68. علامه طباطبایى مى‏گوید: « توبه وقتى قبول مى‏شود که از روى حقیقت و واقع باشد، زیرا کسى که حقیقتاً به سوى خدا بازگشت کرد و به وى پناه برد، هرگز خود را به پلیدى گناهى (که از آن توبه کرده و خود را از آن پاک ساخته) آلوده نمى‏کند. این است معناى توبه، نه صرف این که بگوید: « اتوب الى الله» و در دل همان آلوده‏اى باشد که بود» .69 در این صورت آثار توبه در رفتار و گفتار آدمى نمایان مى‏شود و زمینه برخوردارى از لطف الهى فراهم مى‏گردد. در این وضع خداوند از روى مهربانى و لطف، توبه انسان را قبول مى‏کند. عدم پذیرش توبه، برخلاف هدف خدا است و خدا این کار را نمى‏کند. هدف از تکالیف، تربیت و تکامل انسان است. عدم پذیرش توبه به این کار ضربه مى‏زند؛ چون اگر درهاى توبه بسته شود، انگیزه تکامل از بین مى‏رود، بلکه انسان به تباهى و سقوط برمى‏گردد، چرا که تصور مى‏کند راه نجاتى براى او نیست. در این صورت چه دلیلى دارد که گناهان دیگرى را ترک کند؟! اما اگر به خطاکار اعلام شود: اگر خطایى از تو سر زد، به سوى خدا بازگرد و تمام آن چه را درگذشته ضایع کرده‏اى، جبران نما، و خداوند توبه تو را مى‏پذیرد، چنین کسى به سعادت و تکامل، نزدیک‏تر و از انحراف و خطا دورتر خواهد بود.70 در عین حال بسیار کم اتفاق مى‏افتد کسى تمام عمر گناه کرده و وجودش آلوده شده‏باشد اما به یکباره توبه و بازگشت براى او حاصل شود، مگر آنکه درون شخص زمینه‏هاى بازگشت و توبه واقعى وجود داشته‏باشد، گرچه به سبب وضع زمان، پیدایش و ظهور حالت توبه، تا مدت مدیدى فراهم نشده‏باشد. چون خداوند رحمتش بر همه چیز و همه کس گسترده شده‏است، چنین کسى نیز مى‏تواند از رحمت گسترده الهى بهره‏مند شود، البته اگر واقعاً توبه و بازگشت براى او حاصل شده باشد. در دعاها مى‏خوانیم « وَ رَحْمَتُهُ وَسِعَتْ کُلَّ شَئٍ» و یا « یا مَنْ سَبَقَتْ رَحْمَتُهُ غَضَبَهُ؛ اى کسى که رحمتش بر غضبش پیشى گرفته است.»