عالم برزخ از دیدگاه عمیق

همان طوری که در عالم ارواح از ماده و آثار ماده خبری نیست در جهان برزخ هم که حدفاصل بین دنیا و آخرت است ماده در کار نیست ولی بعضی از آثار ماده مانند شکل و کمیت و مکان را دارا می‌باشد برای توضیح بیشتر باید گفت: ماده جوهری است که صورتهای مختلف جسمانی را می‌پذیرد و مانند آب و خاک و ستاره و ماه و انسان و حیوان ولی موجود مجرد از همه عوارض ماده برکنار می‌باشد موجوداتی که در عالم برزخ هستند ماده ندارند ولی شکل و صورت و اندازه و رنگ و بو دارند و مکان و زمان را اشغال می‌کنند. خوشحالی و ناراحتی و عذاب و لذت مادی و معنوی دارند و گاهی عالم برزخ را عالم خیال نیز می‌گویند یعنی عالمی که در آنجا شکل و صورت و خصوصیات صورت محسوب وجود دارد ولی ماده ندارد البته صورتهایی که در آنجا وجود دارد به مراتب از موجوداتی که در عالم ماده و دنیا وجود دارد، قوی‌تر و حرکت آنها سریع‌تر می‌باشد و حتی غم و اندوه و سرورشان نیز شدیدتر می‌باشد چون ماده به نوبه خود مانع ظهور بیشتر این خصوصیات است ولی عالم برزخ چون از ماده و مادیات خالی است لذا این آثار در آنجا تجلی بیشتری دارد، برای توضیح مطلب مثالی می‌زنیم. همه افراد بشر بدنی دارند که از هر جهت محدود و مشخص می‌باشد و یک سلسله نیروهای باطنی دارند مثل حافظه و تفکر و قوه واهمه و تخیل که با این قوای باطنی کارهای عجیبی انجام می‌دهیم فی المثل در اندک زمانی ساختمان یک صد طبقه در ذهن خودمان می‌سازیم و سپس خرابش می‌کنیم یا در یک لحظه از شرق به غرب می‌رویم و در کوتاه مدت کارهای دراز مدت انجام می‌دهیم پس قلمرو ذهن ما به کمک قوای درونی نسبت به کالبد مادی و قوای طبیعی ما چقدر گسترده‌تر و بزرگتر است و به همین میزان عالم برزخ نسبت به دنیا وسعت و عظمت دارد. آن چه در دنیا در عالم خواب مشاهده می‌کنیم فقط نمونه‌ای است از عالم برزخ نه خود برزخ برای این که برزخ به قدری وسیع و دقیق و لطیف است که از دست انداز قدرت حواس ظاهری ما خارج می‌باشد، به طوری که با قوای ظاهری قابل لمس و رویت نیست به همین جهت حقایق برزخی نمی‌تواند در آینه ماده منعکس شود بلکه عالم ماده آن چه از برزخ نشان می‌دهد به قدر ظرفیت و استعداد ماده می‌باشد. همان گونه که آثار قیامت نیز در آینه برزخ در صورت مثالی دیده نمی‌شود و آن چه در برزخ از واقعیات قیامت انعکاس می‌یابد به اندازه استعداد و فراخور گنجایش خود اوست و به همین جهت در قیامت ادراکات به مراتب قوی‌تر و وسیع‌تر است.(6)