مركز فرهنگ و معارف قرآن كریم در سال 1366 و با هدف برنامه ریزى جهت تحقیق پژوهش هاى روشمند درباره قرآن و معارف پیرامون آن شكل گرفت و با نگاهى كاملاً نوین به عرصه هاى تفسیر، ترجمه وموضوعات قرآنى، به جهت دهى فعالیت هاى قرآنى درحوزه علمیه قم، كمك شایانى كرد.

موسسه فرهنگى انتظار نور به یارى خداوند سبحان و عنایات حضرت بقیه الله الاعظم (عج) در راستاى تحقق اهداف نظام مقدس اسلامى، براى پاسدارى از ارزش هاى ناب اسلامى در زمینه هاى علمى، پژوهشى، آموزشى و فرهنگى در متن حوزه علمیه قم شکل گرفته است. این موسسه، با تکیه بر مبانى دینى و فرهنگ اهل بیت (ع) گام بر مى دارد و بر آن است در کنار دیگر مراکز فرهنگى، با توجه به ضرورت ها و نیازهاى جامعه، خدماتى در خور ارائه دهد. این موسسه فرهنگى اهم فعالیت ها و برنامه هاى خود را در دو سطح شناخت نیازها و پرسش هاى جامعه و پاسخگویى متقن، علمى و کاربردى به آن متمرکز ساخته است و امید دارد با لطف الهى و همکارى متفکران، صاحب نظران و پژوهشگران حوزه و دانشگاه وظایف خود را به انجام رساند.

شبکه اطلاع رسانى حوزه (شارح) با همت مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامى وابسته به دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم به منظور اشاعه و تبیین فرهنگ و معارف غنى و انسان ساز اسلام و بویژه مکتب تشیع و در راستاى اطلاع رسانى حوزوى در آذرماه سال 1375 همزمان با میلاد با سعادت حضرت امیرالمومنین على (ع) به عنوان اولین شبکه اطلاع رسانى در شهر قم تشکیل و هم اینک در دو قسمت اینترنت و اینترانت فعال مى باشد. مخاطبین اصلى شبکه اقشار مختلف مردم از جمله روحانیون, دانشجویان, دانش پژوهان, جوانان و نوجوانان مى باشند.

سایت مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی ، معاونت پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی. سایتی با محتوای پژوهشی ، در سه زبان فارسی ، عربی ، انگلیسی . این سایت قدیمی ترین و غنی ترین سایت معاونت پژوهشی دفتر تبلیغات است. تنوع شاخه های علوم اسلامی ، حجم بسیار بالای محتوا ، امکانات جستجوی فراوان ، طراحی های زیبا و متنوع در صفحات مختلف و ... از ویژگی های این سایت است .عناوین شاخه های اصلی عبارتند از : قرآن ، پیامبر و اهل بیت ، کلام و اعتقادات ، اخلاق ، عرفان ، فقه و حقوق ، شرق شناسی ، خانواده و اجتماع ، مناسبت ها ، اندیشه سیاسی ، بازتاب اندیشه و... .

ستاد پاسخگویی به مسائل دینی بر اساس مصوبه جلسه 500 مورخ 25/4/1381 شوراى انقلاب فرهنگی در سال 1382 تاسیس شد و وظیفه اصلی آن ایجاد هماهنگی بین مراکز پاسخگویی به مسائل دینی، کمک به بهبود فعالیتها در مراکز و پشتیبانی از مراکز پاسخگویی است. ستاد از لحاظ سازمانی زیر نظر معاونت پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی فعالیت کرده و وظایف و اهداف خود را در قالب کمیته های خاصی پیگیری میکند.

پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با اهتمام به «تعمیق و توسعه دانش و معرفت اسلامی» و «تبیین باور، بینش و ارزش‌های اسلامی و انقلابی» و به منظور افق‏گشاییهای علمی، نواندیشی دینی و رویکرد روش‏مند و نظام یافته به حوزه معرفت دینی تشکیل یافته است. این مجموعه با پشتوانه دو دهه فعالیت مستمر در عرصه علوم اسلامی و انسانــی و با بهره‏‏منــدی از اساتید حــوزه و دانشگــاه و محققـان فاضل و نواندیش حوزه علمیه، تلاش دارد به عنوان «نماد روشنفکری حوزه» به تولید اندیشه مترقی دینی و پشتیبانی نظری از اندیشه و فرهنگ دینی و نظام اسلامی بپردازد.

معاون پژوهشی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و رییس ستاد پاسخگویی به مسایل دینی گفت: پاسخ‌گویی به مسایل دینی، عرصه فرهنگی خاموش است. به گزارش خبرنگار پایگاه پرس و جو، حجت الاسلام دکتر محمد تقی سبحانی گفت: در سال های اخیر به دلیل اقبال جامعه به عرصه مسایل دینی و تنوع موضوعات، ضرورت پاسخ به سئوالات دینی امری جدی و اساسی است. معاونت پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی که در آستانه برگزاری همایش و نمایشگاه مراکز پاسخگویی به مسائل دینی در نشستی مطبوعاتی افزود: به دلیل پراکندگی مراکز پاسخگویی به مسائل دینی برای نخستین بار در برنامه توسعه سوم کشور در ماده 159 بند الف در سال 1380 و نیز در برنامه چهارم تصویب شد تا دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، محور مراکز پاسخگویی به مسایل دینی قرار گیرد. شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز در جلسه پانصدم خود به طور مفصل وظایف این ستاد را اعم از شناسایی مراکز و بهسازی آنان مشخص کرد. وی از شناسایی 54 مرکز پاسخگویی به مسائل دینی در کشور خبر داد و گفت: از دیگر فعالیت‌های این ستاد، ساماندهی به کلیه فعالیت‌های علمی مکتوب و غیرمکتوب سه دهه گذشته در کشور و جمع ‌آوری آن در بانک اطلاعات می‌باشد که در اختیار محققان و مراکز پاسخگو قرار می‌گیرد. رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی، گردآوری کلیه آثاری که به گونه‌ای به نقد اندیشه دینی پرداخته است و راه‌اندازی کتابخانه مرکزی شامل کتب ضاله و شبهه‌افکن را از دیگر فعالیت‌های این ستاد اعلام کرد و گفت: این کتابخانه و آثار آن جهت استفاده طلاب و پژوهشگران در اختیار قرار آنان قرار می‌گیرد. حجت‌الاسلام سبحانی افزود: : یکی از مهمترین محورهای فعالیت این ستاد بیرون آمدن از محدوده پاسخگویی سنتی و روی آوردن به روش های پاسخگویی جدید از طریق وبلاگ های دینی، تالارهای گفت و گو و... است که در این زمینه برنامه های حمایتی و طرح های جدیدی از جمله راه اندازی دفتر توسعه وبلاگ نویسی دینی و توسعه سامانه های پاسخگویی تلفنی و اینترنتی ارائه شده است. هم چنین ستاد در صدد تخصصی کردن مراکز پاسخگویی و حمایت از روش‌های نوین پاسخگویی به مسایل دینی می‌باشد. وی تعمیق محتوای علمی با همکاری مراکز پاسخگویی را از اهداف دیگر ستاد برشمرد و گفت: در این همایش، مراکز پاسخگویی و نهادهای فرهنگی کشوری شرکت کرده‌اند و دست‌آوردهای خود را در نمایشگاه در معرض دید عموم مردم قرار داده‌اند. وی افزود در افتتاحیه همایش آیت الله العظمی مکارم شیرازی و مدیر کل اطلاعات اجتماعی نیروی انتظامی کشور و در اختتامیه همایش آیت الله جعفر سبحانی سخنرانی خواهند کرد. و میزگرد تخصصی نیز با عنوان آسیب شناسی پاسخگوئی دینی برگزار و در پایان از مراکز نمونه پاسخگوئی و پیشکسوتان این عرصه تجلیل به عمل می آید. معاونت پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی، پاسخگویی به مسائل دینی را عرصه خاموش فرهنگی کشور معرفی کرد و گفت: این مراکز با حداقل امکانات و بی‌نام و نشان به پرسش‌های اساسی مردم پاسخ‌ می‌گویند. وی فرهنگ سازی در زمینه پرسش گری و آمادگی برای پاسخ را مهمترین هدف ستاد پاسخ گویی به مسایل دینی برشمرد و از اصحاب رسانه دعوت کرد با شرکت در این عرصه بر غنای این فرهنگ بیافزایند و در پایان تصریح کرد: فرهنگ پرسش و پاسخ در متن دین ما بوده است که در طول سال های کم رنگ شده است. حجت الاسلام محمد تقی سبحانی گفت: پرسش و پاسخ، متن ارتباط فرهنگ دینی است که باید در فرهنگ دینی ما نیز نهادینه شود. در ادامه این نشست خبری حجه الاسلام سعید روستا آزاد قایم مقام ستاد پاسخ‌گویی به مسایل دینی با اشاره به فعالیت‌های این ستاد، هدف از برگزاری این همایش و نمایشگاه را آشنایی مراکز پاسخ‌گویی با یکدیگر و ارائه الگوهای پاسخ‌گویی اعلام کرد. خاطرنشان می‌شود همایش و نمایشگاه مراکز پاسخ‌گویی به مسایل دینی از 22 تا 25 خردادماه در سالن اجتماعات مدرسه علمیه دارالشفاء قم برگزار می‌شود. گفتنی است ساعت بازدید عموم مردم از نمایشگاه صبح‌ها از ساعت 9 تا 12:30 و عصرها 16 تا 21 می باشد.

کتاب پرسمانی " توبه ، تولدی دوباره" نخستین مجموعه از پرسش ها و پاسخ های پرسشگران سراسر کشور پس از تنظیم و تدوین از سوی واحد پاسخ به سوالا ت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم چاپ و منتشر شد. کتاب حاضر که در 143 صفحه تدوین شده است حاوی مباحثی چون معنای توبه ، انواع و مراتب آن، اهمیت توبه ، حکمت توبه ، شرایط توبه ، آثار توبه ، احکام توبه و موانع توبه است. خواننده در این اثر می تواند پاسخ بسیاری از پرسش های خود در زمینه توبه را به دست آورده و از اطلاعات مفید و ارزشمندی بهره گیرد. پرسش و پاسخ های این کتاب که به کوشش حجت الاسلام محمد سبحانی نیا از میان صدها پرسش و پاسخ موجود در واحد پاسخ به سوالات انتخاب ، بررسی ، بازبینی و تنظیم شده است ، از نظر محتوایی و تازگی مطالب ، از اتقان و جامعیت کافی و خوبی برخودار می باشد. گفتنی است به زودی مجموعه های دیگری از پرسمان های موضوعی از سوی این واحد تنظیم و تدوین و به جامعه اسلامی کشورعرضه می شود که از آن میان می توان به پرسمان های موضوعی همسران پیامبر، ارتداد، روابط پسر و دختر ، موسیقی و برد و باخت در مسابقات اشاره کرد. واحد پاسخ به سوالا ت پژوهشگاه با بیش از بیست سال پاسخگویی در حوزه مسایل دینی هم چنان آمادگی خود را جهت پاسخگویی به پرسش های دینی اعلام می دارد . علاقه مندان می توانند به صورت های کتبی، حضوری ، تلفنی و اینترنتی سوالات خود را با این واحد درمیان گذاشته تا در اسرع وقت به پاسخ های خود دست یابند.

واحد پاسخ به سوالات دینی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم طی سال جاری بیش از 7400 پرسش دینی در حوزه های مختلف پاسخ داد. حجت الاسلام و المسلمین سید محمد اکبریان مسئول واحد پاسخ به سوالات پژوهشگاه ضمن اعلام این خبر افزود: در سال جاری، محققان واحد به 4624 پرسش کتبی وارده از سوی 850 پرسشگر پاسخ داده اند. وی با اشاره به دیگر فعالیت های پاسخگویی واحد ، بیان داشت : در این مدت به بیش از 2750 پرسش تلفنی و 120 پرسش اینترنتی نیز پاسخ داده شده است ؛ یعنی روزانه به طور متوسط به بیش از 10 پرسش تلفنى و اینترنتی نیز در این واحد پاسخ داده شده است که خود حجم عظیمی را تشکیل می دهد. حجت الاسلام اکبریان درباره فعالیت های این واحد جهت معرفی و تقویت روحیه پرسشگری گفت: با اجرای طرح «بیایید پرسشگری را تجربه کنیم» کوشش شد تا ضمن معرفی واحد به پرسشگران ، زمینه ایجاد این روحیه را فراهم آوریم . در راستای این طرح بیش از بیست هزار اطلاعیه و فرم های ویژه پرسش و پاسخ به مراکز دانشگاهی ، مدارس آموزشی و مراکز فرهنگی ارسال شده است. پرسشگران می توانند ، پرسش های دینی خود را در زمینه های اعتقادی ، عرفانی ، فلسفه و کلام ، مذاهب و ادیان ، احکام شرعی و دیگر مباحث مرتبط به دین به نشانی یا پست الکترونیکی Q_a@balagh.net یا به نشانی پستی ص.پ 198 _ 37185 ارسال نمایند.