پاسخ ارائه شده به سؤالِ یک پرسشگر با مشخصات خاص است. در صورتی که سؤال یا ابهامی برای شما ایجاد شده از طریق درگاه های پاسخگویی پیگیری فرمائید.
آیا امکان پذیر است در حرم امنی چون خانه خدا هم کرونا نفوذ کند؟
بیماری، کرونا، حرم امن الهی، امنیت، کعبه.

آیا امکان پذیر است در حرم امنی چون خانه خدا هم کرونا نفوذ کند؟

پاسخ اجمالی:

خداوند شهر مکه و اطرافش را حرم امن الهی معرفی کرده است که منظور از آن، حرام بودن ایجاد ناامنی و جنگ و درگیری در این منطقه است نه امنیت از هرگونه بلای طبیعی و ویروس و غیره؛ بنابراین، کاملاً ممکن است حرم امن الهی نیز به‌واسطه حضور بیماران، آلوده به ویروس کرونا باشد و زائران و مردم آن شهر نیز از این طریق، به بیماری مبتلا شوند. به همین جهت، حفظ پاکی این مکان مقدس و تطهیر آن توسط مواد ضدعفونی، امری پسندیده و لازم است.

پاسخ تفصیلی:

مقدمه:

از مسلمات دینی است که خداوند مکه و اطرافش را محل امن قرار داده؛ ازاین‌رو، از دیرباز این پرسش مطرح بود که منظور از امن بودن خانه خدا، امنیت آن از بیماری و جنگ و حوادث طبیعی است یا معنای دیگری موردنظر است. در ادامه، با ارائه نکاتی، به این پرسش پاسخ می‌دهیم:

نکته اول:

منظور از حرم امن الهی، امنیت از قتل و غارت و آزار و اذیت است؛ یعنی خداوند چنین تشریع نموده است که کسی در این محدوده، حق قتل و غارت نداشته باشد و مردم نیز به‌واسطه فرمان‌بری از این قاعده، این امنیت را پاس بدارند.

توضیح آنکه: زندگی اعراب قبل از اسلام، همواره با جنگ و خونریزی و غارت همراه بوده است، لیکن بااین‌حال، همین افراد برای شهر مکه و خانه خدا، احترام قائل بودند و به ساکنان حرم حمله نمی‌کردند و اموالشان را به غارت نمی‌بردند؛ چنانکه در این آیه به این مطلب اشاره‌شده است: «أَ وَ لَمْ یرَوْا أَنَّا جَعَلْنا حَرَماً آمِناً وَ یتَخَطَّفُ النَّاسُ مِنْ حَوْلِهِمْ؛ آرا ندیدند که ما حرم امنى (براى آن‌ها) قراردادیم درحالی‌که مردم را در اطراف آنان (در بیرون این حرم) مى‏ربایند؟»(1)

بنابراین، کعبه و حرم الهی قبل از اسلام مورداحترام بوده و ساکنان آن از امنیت بهره‌مند بودند و از قتل و غارت مصون بودند. خاستگاه این امنیت به دعای حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) بازمی‌گردد که از خداوند خواست مکه را شهر امن قرار دهد: «وَ إِذْ قالَ إِبْراهیمُ رَبِّ اجْعَلْ هذا بَلَداً آمِناً؛ و (به یادآورید) هنگامى را که ابراهیم عرض کرد: پروردگارا! این سرزمین را شهر امنى قرار ده». (2) خداوند هم دعایش را مستجاب نمود و شهر مکه را «الْبَلَدِ الْأَمینِ» نامید. (3)

این سرزمین نه‌فقط برای مردم آنجا امن است بلکه هرکسی که از خارج نیز می‌آید، باید در امنیت باشد و کسی حق ندارد کاری کند که باعث ناامنی در حرم شود: «وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً؛ و هر کس داخل آن‏[خانه خدا] شود؛ در امان خواهد بود». (4) روایت‌شده کسانی که در خارجِ حرم مرتکب جنایتی شوند و بعد به حرم پناهنده گردند تا وقتی‌که در حرم هستند حد بر آن‌ها جاری نمی‌شود (اگرچه برای چنین افرادی محدودیت‌هایی اعمال می‌شود تا ناگزیر از حرم بیرون آیند و سپس در خارج از حرم، حد بر آن‌ها جاری شود). (5) همچنین در روایت آمده که این حرم برای حیوانات نیز امن هست و هیچ‌کس حق ندارد حیوانات وحشی و پرندگان را که در حرم مأوی گرفته‌اند شکار کند. (6)

نکته دوم:

اما آیا حرم الهی از بلایای طبیعی و ویروس محفوظ است؟ نه. آنچه در باب امنیت حرم الهی گفته شد، امنیت به معنای مصون بودن از بلایای طبیعی و ویروس و بیماری نیست بلکه فراتر از این، به معنای مصون بودن از جنگ و خونریزی در هر شرایطی نیست؛ چراکه می‌دانیم عده‌ای حریم این محدوده را حفظ نکردند و در آن جنگ و خونریزی به پا کردند و حتی خانه خدا را تخریب و به آتش کشیدند (ماجرای محاصره مکه توسط سپاه یزید و استفاده از منجنیق و توپ‌های آتشین). همچنین می‌دانیم که بارها سیل، کعبه را فراگرفت و به آن آسیب‌های جدی وارد ساخت و مسلمانان مجدداً آن را بازسازی نمودند؛ بنابراین، خداوند چنین تشریع کرده که در این حرم، هیچ‌کسی (مردم شهر، زائران و حتی برخی حیوانات) مورد اذیت و آزار و قتل و غارت قرار نگیرد؛ اما این‌که مردم حریم این شهر را حفظ کنند و یا مانع از ورود سیل و بیماری به این شهر بشوند، وظیفه‌ای است که مردم و متولیان این شهر باید نسبت به آن اهتمام بورزند.

نتیجه:

با این توضیحات مشخص می‌شود که منظور از امنیت حرم الهی، امنیت از قتل و غارت و آزار و اذیت است که مردم قبل از اسلام و بعد از اسلام آن را مراعات می‌کردند؛ اما بااین‌حال، این امنیت را نباید به معنای امنیت از هرگونه خطر و بلای طبیعی و شرّ انسانی در نظر گرفت. ازاین‌رو، کاملاً ممکن است حرم امن الهی نیز به‌واسطه حضور بیماران، آلوده به ویروس کرونا باشد و زائران را آلوده بسازد. به همین جهت، حفظ پاکی این مکان مقدس و تطهیر آن توسط مواد ضدعفونی، کاری پسندیده و لازم است.

پی‌نوشت‌ها:

  1. عنکبوت، آیه 67.
  2. بقره، آیه 126.
  3. تین، آیه 3.
  4. آل‌عمران، آیه 97.
  5. شیخ کلینی، کافی، دار الکتب الإسلامیة، 1367 ش، ج 4، ص 226.
  6. همان.

 

کلمات کلیدی

بیماری، کرونا، حرم امن الهی، امنیت، کعبه.