تفاوت بین مکر و کید

با سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
براي پي بردن به تفاوت معنايي واژه ها بايد به كتب لغت مراجعه شود، قاموس قرآن دو واژه مورد سوال شما را چنين معنا كرده است:
مكر: تدبير است اعمّ از آنكه در كار بد باشد و يا در كار خوب. در مفردات و اقرب الموارد مي گويد: مكر آن است كه شخص را به حيله‌اى از مقصودش منصرف كنى و آن دو نوع است مورد ستايش و مورد مذمت. مورد ستايش آن است كه از آن كار خوبى مراد باشد و مذموم به عكس است. بنا بر قول اقرب، مفردات، مجمع و المنار مكر شامل تدبير خوب و بد هر دو است. مؤيّد اين سخن قول خداوند است كه فرموده: اسْتِكْباراً فِي الْأَرْضِ وَ مَكْرَ السَّيِّئِ وَ لا يَحِيقُ الْمَكْرُ السَّيِّئُ إِلا بِأَهْلِهِ.(1)
وصف «السّيّئ» مي رساند كه مكر فى نفسه گاهى سيّئ است و گاهى حسن. فَوَقاهُ اللّه سَيِّئاتِ ما مَكَرُوا غافر، آيه 45. أَ فَأَمِنَ الَّذِينَ مَكَرُوا السَّيِّئاتِ أَنْ يَخْسِفَ اللّهُ بِهِمُ الْأَرْضَ (2)(3)
اما كيد عبارت است از:
حيله. تدبير. راغب مي گويد:
كيد نوعى حيله است گاهى مذموم و گاهى ممدوح باشد هر چند در مذموم بيشتر است همين طور است استدراج و مكر كه گاهى ممدوح باشند.
بعضي گفته اند: فرق بين كيد و مكر: آن است كه كيد قوي تر از مكر است، و شاهدش آن است كه كيد بنفسه، متعدي مي شود. اما مكر به وسيله حرف(4)
گفتني است اين كه گفته ايد مكر براي خدا و كيد براي شيطان به كار رفته درست نيست، زيرا در باره خدا هم آمده است: إِنهَُّمْ يَكِيدُونَ كَيْدًا، وَ أَكِيدُ كَيْدًا (5)
پي نوشت ها:
1. فاطر، آيه 43.
2. نحل، آيه 45.
3. قرشى، سيد على اكبر، قاموس قرآن، دار الكتب الإسلامية، تهران - ايران، ج‌6، ص 265.
4. مصطفوي، حسن، التحقيق في كلمات القرآن الكريم، بنگاه ترجمه و نشر كتاب، ج‏10، ص 144.
5. طارق، آيه 15 و 16.
موفق باشید.