با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما در اين ماه عزيز و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
« وَ الشَّيَاطِينَ مَغْلُولَةٌ فَاسْأَلُوا رَبَّكُمْ أَنْ لَا يُسَلِّطَهَا عَلَيْكُمْ...»(1)؛ و شيطان ها (در ماه رمضان) در بندند پس از پروردگارتان بخواهيد كه آنها را بر شما مسلط نسازد.
براي روشن شدن معناي باطني و حقيقي اين حديث و اينكه چرا در ماههاي ديگر شياطين در بند نيستند بايد رابطه ماه رمضان و روزه را با در بند بودن شياطين بررسي كنيم. تحليل و بررسي روايات ديني در موضوع به بند كشيده شدن شياطين و جلوگيري از آنها در ماه رمضان دو علت را نشان مي دهد:
1- طبيعت پيشگيرانه روزه: روزه به طور طبيعي زمينه اي را كه شيطان بر اساس آن انسان را به گمراهي مي كشاند از بين مي برد و زنجيري كه در ماه رمضان شيطان را به بند مي كشد چيزي جز خود روزه نيست از اين رو در حديث پيامبر اكرم(ص) آمده است: « إِنَّ الشَّيْطَانَ لَيَجْرِي مِنِ ابْنِ آدَمَ مَجْرَى الدَّمِ أَلَا فَضَيِّقُوا مَجَارِيَهُ بِالْجُوعِ.»(2)؛شيطان در انسان جاري مي شود همچون جريان خون پس با گرسنگي مجاري او را تنگ كنيد.
اين حديث به روشني بر اين نكته دلالت دارد كه روزه و گرسنگي و تشنگي به طور طبيعي مانع تسلط شيطان بر انسان مي شود. پس همه رواياتي كه در ستايش گرسنگي و نقش آن در خود سازي و تربيت نفس وارد شده اند هدف آنها ايجاد مانع طبيعي در برابر سلطه شيطان بر انسان و نگهداري انسان از كشش هاي نفس و نيز آزاد سازي نيرو هاي عقلي و استعدادهاي انساني است.
بنابراين هر چه روزه كامل تر باشد زنجيري كه شيطان را به بند مي كشد محكم تر خواهد بود و از ميزان غفلت و انحراف هاي ناشي از آن خواهد كاست.
2- عنايت ويژه خداوند: افزون بر پشتوانه اي كه روزه به طور طبيعي يراي روزه داران جهت جلوگيري از سلطه شيطان و اغواگري هاي او پديد مي آورد اين برنامه عبادي خود به خود زمينه ساز شمول عنايت هاي خداوند بر آنان مي گردد و ريشه اين توفيق و عنايت الهي در انتخاب خود انسان و ورود او به ميهمان سراي رمضان نهفته است. يعني عنايت ويژه خداوند به ماه مبارك رمضان كه آنرا بر ماههاي ديگر برتري داده و سفره عبادت و بندگي را براي بندگان پهن كرده است، خود بخود تسلط شيطان را كم مي كند.(3)
بنابراين چنين تصوري كه خداوند شياطين را در ماه مبارك رمضان زنداني و غل و زنجير كرده باشد و در ساير ماهها او را آزاد مي كند صحيح نيست بلكه ويژگي هاي خود ماه رمضان و روزه و گرسنگي و تشنگي است كه مانع تسلط شيطان بر انسان مي شود و چون اين شرايط و ويژگي ها در ساير ايام و ماهها وجود ندارد تسلط شيطان در ماههاي ديگر بيشتر است.
پي نوشت ها:
1. شيخ صدوق، امالي، انتشارات كتابچي، ص95.
2. مجلسي، بحارالانوار، چاپ بيروت، ج60، ص332.
3. محمدي ري شهري، مراقبات ماه رمضان، انتشارات موسسه دار الحديث، ص44.
موفق و موید باشید
