عرض سلام و خسته نباشید. همانطور که می دانید یکی از شرایط امر به معروف و نهی از منکر، احتمال اثر در شخص است. با توجه به این شرط، دو پرسش دارم:

1.آیا ما بابت تخمین این احتمال باید در قیامت پاسخگو باشیم؟ یعنی اگر در قیامت عذر بیاوریم که احتمالی در اثر ندیدیم، به صرف این بهانه، گناه ترک این واجب از ما برداشته می شود یا باید دلیلی بر بی اثر بودن امر به معروف بیاوریم؟

2.در جامعه امروزی اساساً یکی از موانع امر به معروف و نهی از منکر، در اقشار مذهبی همین شرط است، یعنی چون حس می کنند که گفتنشان سودی برایشان ندارد، سخنی نمی گویند و این باعث می شود که جامعه نیز از فضای امر به معروف دورتر و دورتر شود. در این زمینه چاره چیست؟

با تشکر
به امید ظهور

پرسش گر گرامی یکی از شرایط امر به معروف و نهی از منکر، احتمال اثراست ،یعنی آمر و ناهی احتمال بدهد که امر و نهى او تأثیر مى‏کند. از این رو اگر بداند یا مطمئن باشد که امر ونهیش بی اثر است، امر ونهی واجب نیست. یعنی اگر احتمال بدهید که اثر دارد باید وظیفه را انجام دهید. و ملاک در این تخمین و احتمال، وجدان انسان است، و اگر سهل انگاری نکرده باشد در روز قیامت معذور خواهد بود چون وظیفه ای غیر از این نداشته است. ولی اگر از روی بی خیالی و بی تفاوتی، عدم احتمال در یک مورد یا یک قضیه را، به بقیه موارد سرایت بدهد و بدون فکر در همه جا بگوید احتمال تاثیر نیست، بعید نیست در روز قیامت بابت این احتمال ندادن هایش مواخذه شود.
ولی در هر صورت امر به معروف و نهی از منکر از فرائضی است که اگر ترک شود جامعه دچار مشکلات عدیده ای در زمینه های اقتصادی اجتماعی فرهنگی وسیاسی می شود.
البته در مواردی که اصل دین با حکمی اصلی در جامعه در خطر ترک قرار می گیرد دیگر احتمال تاثیر وشرط عدم ضرر دیگر وجود ندارد و حتی در صورت عدم تاثیر و یا وجود ضرر باید امر به معروف ونهی از منکر کرد مانند سیدالشهداء که به خاطر امر به معروف و نهی از منکر جان خود را نیز اهداء کرد. قشر متدین جامعه نیز در مواردی که نگفتن و امر و نهی نکردن باعث شکل گیری یک هنجار در جامعه می شود و باعث می شود معروف منکر شود یا منکر معروف شود، مانند موارد بدحجابی یا موسیقی یا بدعت هایی که در سیاست و فرهنگ گذارده می شود،باید دیگر احتمال تاثیر و ضرر نداشتن را مثل سیدالشهدا علیه السلام کنار بگذارند و حتی اگر تاثیر ندارد باید بگویند تا منکر ،معروف نشود.
راه ان نیز عزم همه مردم و شروع کردن با روش نصیحت است که یک مرحله قبل از امر و نهی است. و در این راه باید علاوه بر مردم ، قانون وقوای قانونی نیز وظایف شان را به خوبی انجام دهند.چرا که بدون آن ها این فریضه نا تمام خواهد ماند.