لقمه ی حرام

خداوند در قرآن می‏فرماید: "از آن چه خدا روزی تان کرده، حلال بخورید و از خدایی که بدو ایمان دارید بترسید".(1)
لقمه و روزی حرام، از روزی حلالی که برای انسان مقدر شده است ، می‏کاهد.
امام صادق (ع) فرمود:"خدا آفریدگان را خلق فرمود و روزی حلال و پاکیزه آنان را هم آفرید. پس هر که روزی خود را از جای حرام به دست آورد، از حلال مقدر کاسته است".(2)
رسول خدا (ص) فرمود: "هر که پروا نکند که روزی‏اش را از کجا به دست آورد، خدا هم پروا ندارد از چه راهی او را وارد جهنم کند".(3)
برای روشن شدن مطلب، درباره لقمه حرام، به یک داستان تاریخی، اشاره می‌کنیم:
شریک بن عبدالله نخعی - از فقهای معروف قرن دوم هجری - به علم و تقوا معروف بود. مهدی بن منصور، خلیفه عباسی علاقه فراوان داشت که منصب "قضا" را به او واگذار کند ولی "شریک بن عبدالله" برای آن که خود را دستگاه ظلم دور نگه دارد، زیر بار نمی‌رفت. خلیفه نیز علاقمند بود که "شریک" را معلّم خصوصی فرزندان خود قرار دهد تا به آن‌ها علم حدیث بیآموزد. "شریک" این کار را نیز قبول نمی‌کرد به زندگی آزاد و فقیرانه‌ای که داشت، قانع بود.
روزی خلیفه او را طلبید و به او گفت: "باید امروز یکی از این سه کار را قبول کنی: یا عهده دار منصب "قضا" بشوی، یا کار تعلیم و تربیت فرزندان مرا قبول کنی، یا آن که همین امروز ناهار با ما باشی و بر سر سفره ما بنشینی".
شریک با خود فکری کرد و گفت: حالا که اجبار است، البته از این سه کار، سومی آسانتر است.
خلیفه به آشپزخانه دستور داد که امروز لذیذترین غذاها را برای شریک بن عبدالله تهیه کن. غذاهای رنگارنگ از مغر استخوان آمیخته به نبات و عسل تهیه کردند و سر سفره آوردند. شریک که تا آن وقت همچون غذایی نخورده و ندیده بود، با اشتهای کامل خورد. یکی آهسته، بیخ گوش خلیفه گفت: به خدا قسم! دیگر این مرد روی رستگاری را نخواهد دید. طولی نکشید که دیدند شریک هم عهده‌دار تعلیم فرزندان خلیفه شد و هم منصب قضاوت را قبول کرد و برایش از بین المال مقرّری معین شد.
روزی با متصّدی پرداخت حقوق حرفش شد. متصّدی به او گفت: تو که گندم به ما نفروخته‌ای، این قدر سماجت می‌کنی! شریک گفت: چیزی از گندم بهتر به شما فروخته ام. من دین خود را فروخته‌ام!(4)
با خوردن یک وعده غذا، بزرگانی، دین خود را از دست داده‌اند. حال چه رسد به انسان‌های عادّی و معمولی همانند ما! با خوردن لقمه‌ای حرام، در دین و نسل و فرزندان مان اثر منفی و غیر قابل جبرانی به بار خواهد آورد.
از پیامبر بزرگوار اسلام ‌نقل‌شده ‌است‌: هر کس ‌از حلال‌ بخورد، فرشته‌ای‌ برای‌ او استغفار می‌کند تا از خوردن ‌فارغ‌ شود. هر گاه‌ لقمه‌ای‌ از حرام‌ در شکم ‌عبدی ‌وارد شود، هر ملکی‌ که ‌در آسمان‌ها و زمین ‌باشد، او را لعنت‌ می‌کند و تا وقتی ‌که ‌لقمه حرام ‌در شکم‌ او باشد، مورد توجه ‌خدا نیست ‌و دچار غضب ‌الهی‌ می‌شود. اگر توبه ‌کرد، خدا او را می‌آمرزد و اگر توبه ‌نکرده ‌فوت ‌کرد، آتش ‌جهنم ‌بر او سزاوارتر است‌.(5)
باز از پیامبر (ص) نقل‌شده‌: هر کس ‌لقمه ‌حرامی ‌بخورد، چهل ‌شبانه ‌روز نماز او قبول ‌نمی‌شود و دعای ‌او مستجاب‌ نمی‌شود و هر مقدار گوشت ‌از لقمة‌ حرام‌ روییده‌ شود، آتش ‌سزاوار آن ‌است‌، حتی ‌یک ‌لقمه‌ گوشت‌ بر بدن ‌می‌رویاند.(6)
با این توضیحات که داده شد اگر از اموال دیگری خورده باید مشخص شود که یقین به حرام بودن دارد یا نه؟
اگر یقین دارد حرام بودن از چه جهت است؟ آیا کسبش حرام است ؟ یا غصب و تصرف مال دیگری است ؟ یا...
در هر حال، در صورتی که هنگام خوردن می دانسته حرام است باید از صاحب مال در صورت امکان حلالیت بطلبد یا پول آن را از مال حلال پرداخت کند اگر هم نمی دانسته و اکنون فهمیده باز در صورت امکان باید حلالیت بخواهد اگر راهی برای جبران نیست یا مال خورده شده طوری نیست که از شخص خاصی حلالیت بخواهد باید به مرجع تقلید خود رجوع کند و مشکل خود را مطرح، و با اذن ایشان به اندازۀ مال خورده شده صدقه پرداخت کند و یا هر راهی که مرجع تقلیدش پیشنهاد می کند، انجام بدهد.
البته اگر سوال (خوردن حرام) واضح تر بیان شود بهتر می توانیم راهنمایی کنیم.
شما می توانید برای روشن شدن تکلیف خود ،با بخش تلفنی (09640) تماس بگیرید.
پی نوشت ها :
1 . مائده (4) آیه 88.
2 . صادق احسان بخش،آثار الصادقین،روابط عمومی ستاد نماز جمعه، گیلان، ج 7، ص 97.
3 . همان، ص 116.
4. شهید مطهّری، داستان راستان، ج 1، ص 102 - 104 به نقل از مروج الذّهب مسعودی،‌ج 2، حالات مهدی عبّاسی.
5. بحارالانوار،موسسه الوفاء ،بیروت،1404ق، ج‌63، ص‌313.
6. همان‌.