باسلام لطفا فلسفه غسل کردن را درعصرکنونی که مردم به نظافت اهمییت میدهند طوری بیان کنید که بتوان یک جوان روقانع کرد.ممنون
پرسشگر گرامی با سلام و سپاس از ارتباطتان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
تمام احکام الهی، بر اساس مصلحت و مفسده است و هیچ حکمی از احکام الهی بدون حکمت نیست؛ هر چند به تمام حکمت های احکام نتوانیم آگاهی پیدا نماییم.
اصولاً گاهی خداوند دستوری به بشر می دهد که ریشه و فلسفه اش کاملاً روشن و معلوم نیست. گاهی چون برای فهم آن ها به گذشت زمان و پیشرفت علم و دانش بشری نیاز است، یا نمی‌تواند علت و فلسفه محدود در امور خاصی باشد، یا چون اهداف معنوی در آن ها وجود دارد که انسان نتواند همه آن ها را درک نماید. گاهی نیز اصلاً برای آزمایش انسان ها و میزان تعبد و تسلیم آن ها در مقابل پروردگار است.
بنابراين، غسل هايي كه در شرع واجب شده است، هر كدام حكمت يا حكمت هاي خاصي مربوط به خودش را دارد.
در روایتى از امام رضا(ع) فلسفه غسل چنین بیان شده است:
«جنابت، از تمام بدن بیرون مىآید. از این رو، باید تمام بدن را شست». (1)
علم روز نیز مطلب فوق را تأیید مىکند. طبق تحقیقات دانشمندان، در بدن انسان دو سلسله اعصاب سمپاتیک و پاراسمپاتیک وجود دارد که در سراسر بدن و در اطراف تمام دستگاهها و جهازات داخلى و خارجى گستردهاند.
وظیفه اعصاب سمپاتیک، تند کردن و به فعالیت واداشتن دستگاههاى مختلف بدن است. وظیفه اعصاب پارا سمپاتیک، کند کردن فعالیت آنها است. در واقع، یکى نقش گاز اتومبیل و دیگرى نقش ترمز را دارد. از تعادل فعالیت این دو دسته اعصاب، دستگاههاى بدن به طور متعادل کار مىکند. گاهى جریان هایى در بدن رخ مىدهد که این تعادل را به هم مىزند. از جمله این جریانها، مسئله ارگاسم (اوج لذت جنسى) است که معمولاً مقارن خروج منى صورت مىگیرد.
از جمله امورى که مىتواند اعصاب سمپاتیک را به کار وا دارد و تعادل از دست رفته را تأمین کند، تماس آب با بدن است. از آن جا که تأثیر ارگاسم روى تمام اعضاى بدن به طور محسوس دیده مىشود و تعادل این دو دسته اعصاب در سراسر بدن به هم مىخورد، دستور داده شده است که پس از آمیزش جنسى یا جنابت و خروج منى، تمام بدن با آب شسته شود. (2)
به هنگام خروج منى یا آمیزش جنسى، هم روح متأثر مىشود و هم جسم.
روح به سوى شهوات مادى و جسم به سوى سستى کشیده مىشود. غسل جنابت که هم شستشوى جسم است و هم به علت این که به قصد قربت انجام مىگیرد، شستشوى جان است، بر جسم و روح اثر مىگذارد. از طرف دیگر، وجود غسل جنابت براى پاک نگه داشتن بدن و رعایت بهداشت در طول زندگى است. (3)
آنچه در عبادات و واجبات داراى اهمیت بیش تر است، روح آن اعمال و حالت تعبد و ذکر و روى آورى به درگاه الهى است. در این صورت، اگر کسی بدنش تمیز باشد و تازه به حمام رفته باشد، یا پس از جنابت به حمام رود و غسل نکند یا حتی فقط نیت غسل نکند، کفایت نکرده و باید غسل جنابت را با شرایط خاص به جا آورد؛ زیرا نظافت و پاکیزگی، تنها جزء کوچکی از فلسفه حکم است و اصل و اساس عمل عبادی، برای پاکیزه گی و طهارت روح انسان است.
علاوه بر همه آنچه گفته شد، دلیل اصلی مسئله، روایات و قرآن کریم است که غسل جنابت را برای انجام عبادات واجب نموده است. اصل اولی در تمام احکام الهی، تعبد است؛ یعنی اگر چه تمام احکام الهی، بدون حکمت نیست و نیز به بسیاری از حکمت های احکام آگاه نیستیم، اما چون اعتقاد داریم که خداوند نظام احسن را خلق نموده و بهترین قوانین واحکام را بیان داشته است، هر چند حکمت اصلی احکام را هم ندانیم، از باب تعبد آن را باید بپذیریم.
پى نوشت ها:
1. وسائل الشیعه، ج 1، ص 466.
2. تفسیر نمونه، ج 4، ص 292، با تلخیص.
3. همان، ص 294.
