کیفیت نعمتهای بهشتی

پرسشگر گرامی با سلام و سپاس از ارتباط تان با این مرکز
به چند نکته توجه فرمائید:
1. بسیاری از نعمت هائی که انسان در این دنیا تجربه می کند و از آن ها لذت می برد مادی نیستند؛ اگر چه با جسم و بدن خود نیز از این نعمت ها لذت می برد؛ لکن در اصل نفس انسان و روح انسان شهد و شیرینی این نعمت ها را درک می کند؛ لذت هائی مانند بودن در کنار همسر مورد علاقه و یا لذت حاصل از نوازش پدرانه و یا مادرانه و ... اگر چه با جسم درک می شوند، لکن مادی نیستند و لذا مخصوص این دنیای مادی نیستند. پس نمی توان نعمتی را به صرف این که در این دنیا نیز تجربه می شود مادی و مختص به دنیا دانست .
2. بسیاری از همین لذت های مادی که انسان در دنیا درک می کند به خاطر محدودیت های عالم ماده و تزاحم لذت ها و درد ها و مشکلات با هم بسیار ناچیز و محدود و ناخالص می باشد، در حالی که در بهشت دیگر این محدودیت ها نیست و هر لذتی در اوج خود حاصل می شود؛ مثلا در دنیا انسان با قدری خوردن و نوشیدن سیر می شود و بی میل و اگر هم قدری زیاده از حد باشد با درد و رنج و سختی همراه می شود در حالی در بهشت نه محدودیتی در مقدار خوردن هست و نه دل زدگی از یک نعمت می باشد ونه درد و رنجی را به همراه خواهد داشت پس تکرار این نعمتهای دنیائی هم در بهشت خالی از لطف نیست و البته عدالت و عقلانيت هم همين را اقتضا مي كند كه چون در دنيا ظرفيت پداش بسياري از كارهاي نيك وجود ندارد در بهشت چنين محدوديت هائي كنار رود تا هر كس متناسب با كارهاي نيكي كه انجام داده پاداش دريافت كند.
3. اگر چه افراد زیادی در دنیا از نعمت های آن بهره مند می شوند. اما واضح است که معدودند افرادی که از همین نعمتهای محدود دنیا به طور کامل بهره مند باشند و همه نعمتها برای همه افراد در تمام لحظات عمر قابل استفاده نیست و دائما آفتهائی مثل مریضی و پیری و فقر و ... مانع بهره مندی کامل انسان می شود. لذا چنان كه فرموديد به راحتی هم قابل بهره مندي نيستند در حالی که در بهشت نه بیماری هست و نه پيري و نه محروميت و نه هيچ مانع ديگري براي لذت هاي بهشتي وجود ندارد.
3. پاداش کارهای خوب انسان در قیامت و در بهشت تنها اين نعمتهاي قابل تجربه مادي نيستند بلكه اوصافی که در مورد نعمت‌های بهشتی مثل رودهای خروشان و میوه ها و حوريان بهشتی و... ذکر کردید، تنها بخش کوچکی از نعمت‌های بهشت است و در مقايسه با نعمتها و لذت هاي كه ذكر نشده اند ناچيزند در حالي كه آیات قرآن بیانگر آن است که در بهشت نه تنها اين نعمتها بلكه هر چيزي كه انسان بخواهد و اراده كند برای او فراهم می‌شود (1) و در بهشت هر چیزی که مورد میل و رغبت بهشتیان باشد و حتي لذت هائي فوق خواسته‌های آنان وجود دارد. (2) خداوند متعال مي فرمايد: " هیچ کس نمی‌داند و در مقابل اعمال خیری که پاکان و نیکان در این جهان انجام می‌دهند، چه نعمت هایی که مایه روشنی چشم است، در جهان غیب برای آنان فراهم شده است". (3) در تفاسیر شیعی و سنی ذیل این آیه حدیثی از رسول گرامی اسلام (ص) بدین مضمون نقل شده: "خداوند فرموده: برای پاداش بندگان شایسته و درستکارم، نعمت هایی آماده کرده ام که نه چشمی آن‌ها را دیده و نه گوش شنیده و نه بر قلب بشری خطور کرده است". (4) بنا بر این نعمت‌های بهشت ، منحصر در آنچه در قرآن و يا روايات بيان شده نمی‌باشد.
4. سر اين كه ذكر نعمت هاي مادي در قرآن بيشتر مي باشد اين است كه این امور برای مردمی که آیات در ابتدا برای‌ آن ها نازل شد، بسیار لذت‌بخش و بلکه لذت‌بخش‌ترین امور بود لذا قرآن به عنوان نمونه به اين نوع لذت هاي بهشتي بيشتر اشاره مي نمايد؛ اما جداي از همه اين نعمت هاي جسمي اصل نعمت هاي بهشتي نعمت ها و لذت هاي روحاني و معنوي مي باشد كه با نعمت هاي جسمي بهشتي قابل مقايسه نمي باشد. مثل خوشی و سلامتی و طول عمر و بالاتر از آن جاودانگی و اين كه در آن جا هیچ غم، بیماری و غصه وجود ندارد و جز خوشی و لذت نیست،آن جا كسي سخن بیهوده ای بر زبان نمی‌آورند و نمی‌شنوند (5) ، نه ترس و اندوهی دارند (6)، و نه در دل، کینه و کدورتی. (7) و سخنی جز سلام و درود و تحیت بین آنان نیست. (8)
5. يكي از بالاترين لذت هاو نعمت هائي كه در بهشت نصيب انسان هاي صالح مي شود ، نعمت رضوان الهی (9) و لقاء الهي (10) می باشد. بهشتيان در اين مقام لطف هایی از پروردگارشان دریافت می‌دارند که ایشان را غرق سرور می‌سازد و هیچ کس نمی‌تواند تصوری از مرتبه آن سرور داشته باشد (11) و این سعادت بی مانند و نعمت‌های وصف ناشدنی و رحمت و رضوان و قرب الهی برای همیشه ادامه خواهد یافت (12) و پایانی نخواهد داشت. (13)
جهت اطلاع بیشتر می توانید کتاب پیام قرآن آیه الله مکارم شیرازی، ج6 مبحث نعمت های جسمانی و مبحث لذات روحانی بهشت رامطالعه بفرمایید .

پی‌نوشت‌ها:
1. نمل (27)، آیه 21 و فرقان (25)، آیه 16 و زمر (39)، آیه 34 و فصلت (41)، آیه 31 و شوری (42)، آیه 22 و زخرف(43)، آیات 71 و 70 و ق (50)، آیه 35.
2. ق (50)، آیه 35.
3. سجده (32) آیه 17.
4. طبرسي، تفسیر مجمع البیان، ناصرخسرو 1372ش ، ح 7 و 8، ص 331 و سيوطي، تفسیر درالمنثور، كتابخانه مرعشي ،1404ق، ج 5، ص 276.
5. مریم (19)، آیه 62 و نبأ (78)، آیه 35 و غاشیه (88)، آیه 11.
6. اعراف (7)، آیه 35 و محمد (47)، آیه 28.
7. اعراف،‌ آیه 43.
8. واقعه (56)، آیه 26.
9. آل عمران (3)، آیه 15 و توبه (9)، آیه 21 و 72 و حدید (57)، آیه 20 و مائده (5) آیه 119.
10. قمر (54) آیه 55.
11. سجده (32)، آیه 17.
12. بقره، آیه 25 ـ 28 و آل عمران، آیات 36، 98 و 107.
13. دخان (44)، آیه 56 و فصلت، آیه 8 و انشقاق (84)، آیه 25 و تین (95)، آیه 6.