چگونه با اینکه حضرت ادم و حوا دو پسر و یک دختر داشته اند و انسان دیگری وجود نداشته نسل انها گسترش یافته است؟
پرسشگر گرامی، با سلام و سپاس از ارتباطتان با این مرکز.
بنا بر آنچه در روایات اهل بیت (ع) آمده است، حضرت آدم (ع) و حوا علاوه بر هابیل و قابیل، دارای فرزندان پسر و دختر دیگری نیز بوده اند که نام برخی از آن ها: شیث و یافث، عناق، اقلیما و لوزا بوده‌اند و منحصر به هابیل و قابیل نبوده است و فرزندان ايشان منحصر در دو پسر و يك دختر نبودند. وقتی این ها به سن بلوغ رسیدند، ازدواج کردند و نسل فعلی بشر به وجود آمد؛ مثلا در حدیثی از امام سجاد (ع) چنین نقل شده که آن حضرت در ضمن گفتاری به مردی قریشی، تعداد فرزندان آدم و حوا را بیست پسر و بیست دختر نقل می فرماید و برخی را همچون: هابیل و قابیل، بلوزا و قلیما نام می برد. (1) پس فرزندان حضرت آدم منحصر در هابیل و قابیل نبودند؛ اما در مورد چگونگي پيدايش نسل بشر امروزي و چگونگی ازدواج فرزندان حضرت آدم (ع) و حوا، دو احتمال کلّى وجود دارد:
1. قبل از آدم و حوا، انسانهاى دیگرى روى کره خاکى زندگى مىکردند.
تحقیقات باستانشناسى نشان مىدهد که نوع انسان یا مانند آن، احتمالاً از چند میلیون سال قبل در کره زمین زندگى مىکرده است. فسیلها و جمجمههاى کشف شده، این مطلب را تأیید مىکند؛ در حالى که از تاریخ پیدایش حضرت آدم زمان زیادى نمىگذرد. اگر این احتمال صحیح باشد، اين احتمال هست كه فرزندان حضرت آدم، با باقیمانده آن انسانها ازدواج کرده و تولید مثل نمودهاند و نسل انسان بدین صورت زیاد شده باشد. حُسن اين نظريه اين است كه بر اساس این احتمال، ديگر مسئله حرمت ازدواج فرزندان آدم با يكديگر مطرح نیست.
2. هیچ انسانى قبل از حضرت آدم نبوده و خداوند علاوه بر هابيل و قابيل، دختراني را نيز به آن ها عطا نموده و آن ها با هم ازدواج نمودهاند. طبق اين احتمال، اين سؤال مطرح مي شود كه پس حرمت ازدواج خواهر و برادر چه مي شود؟ این سؤال، دو پاسخ دارد:
الف) در آن هنگام هنوز حرمت ازدواج خواهر و برادر تشریع نشده بوده و اصلا اين كار در آن زمان، حرام نبوده است.
ب) ازدواج محارم از همان ابتدا حرام بوده و اقتضاى حرمت داشته است؛ ولى به دلیل مصلحت عظیمى همچون حفظ نسل بشر و تداوم حیات او روى کره خاکى، حکمت الهى بر آن تعلّق گرفته بود که در مقطعى کوتاه این عمل جایز باشد. بعد که ضرورت بر طرف شد، خداوند حرمت آن را تشریع نمود.
ظاهر آیات قرآن، احتمال دوم را تقویت مىنماید؛ چرا که مىفرماید: «اى مردم! از پروردگارتان بپرهیزید که شما را از یک انسان آفرید و همسرش را نیز از جنس او آفرید و از آن دو، مردان و زنان فراوانى ( روى زمین ) منتشر کرد». (2)
در این زمینه، احادیث متفاوتى وارد شده است که هر کدام، يكي از این احتمالات را تأیید مىکند. اما بر اساس قاعده، احادیثي كه موافق با قرآن باشند،مقدّم اند. پس طبق قاعده، احتمال دوم صحیح تر به نظر مىرسد؛ چون طبق آيه اول سوره نساء كه در بالا ذكر شد، خداوند نسل انسان را تنها از حضرت آدم و حوا ايجاد نمود. لازمه این سخن، ازدواج فرزندان حضرت آدم (ع) با یکدیگر است؛ زیرا اگر آنها با نژاد و همسران دیگرى ازدواج کرده باشند، آوردن ضمیر«منهما ( از آن دو )» در آیه قرآن درست نخواهد بود؛ چرا که بر اساس احتمال اوّل، نسل آدم از ازدواج فرزندان آدم با غیر نسل وى به وجود آمدهاند. (3)
جهت مطالعه بيش تر مي توانيد به كتاب «تاريخ انبياء» تأليف رسولي محلاتي مراجعه نمایيد.
در پایان، يك بار ديگر براي شما سرور بزگوار آرزوي توفيق داريم.
پىنوشتها:
1. علامه مجلسی، بحار الانوار، ج 11، ص 225، ناشر: دار إحياء التراث العربي، بيروت، لبنان، سال چاپ 1403 - 1983 م.
2. نساء (4)، آیه 1.
3. آیت الله مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج 3، ص 246، نشر دار الکتب الاسلامیه، تهران، 1363 ش.
