به نام خدا
سلام
سوال: آیا امکان دارد که بعضی از احادیث موجود در کتاب حلیة المتقین جعلی باشد و اگر اینگونه باشد، آیا حدیثی که از امام رضا (ع) در بخش آداب آب خوردن قرار دارد که میفرمایند: اگر کسی دو کف غذا بخورد و آب نخورد در عجبم که چرا شکمش شقه نمیشود. جعلی است یا نه، چون در طب سنتی و طب جدید، خوردن آب بعد از غذا نهی شده است.
با تشکر

با سلام و تشكر از اين كه با اين مركز ارتباط برقرار نموديد:
پر سشگر محترم حدیث فوق در کتاب حليه و جود دارد و ملاحظه شد (1) ولی ممکن است معتبر نباشد و نیاز به بررسی دارد. زیرا حدیثی دقیقا از حضرت رضا (ع) با معنایی مخالف حدیث فوق در منابع حدیثی آمده است که حضرت می فرماید : هرکس می خواهد معده اش او را آزار ندهد بر روی غذا آب نخورد تا هنگامی که غذا خوردن را به پایان می برد . و هر کس چنین کند ، بدنش به رطوبت می گراید معده اش ضعیف می شود ورگهایش نیروی غذا را به خود نمی گیرد. زیرا اگر پشت سر هم روی غذا آب ریخته شود آن غذا در معده نارس وبدگوارش می گردد .(2) در این صورت احتمال می رود در ترجمه حدیث فوق اشتباه چاپی رخ داده باشد یعنی بجای (آب بعد ازغذا بخورد) نخورد آمده است، که با این حالت اگر اشتباه را بپذریم هردو حدیث به یک معنا خواهد بود واگر اشتباه را نپذیریم حدیث فوق ضعیف تلقی می گردد و از اعتبار می افتد .
البته می توان از راه دیگر مطلب را سامان داد و آن اینکه : چون این کتاب جهت آداب زندگی افراد گرد آوری شده عمل به آن برای افراد واجب نیست از این رو از قاعده تسامح ادله سنن استفاده شده یعنی اگر کسی طبق احادیث پیامبر (ص) و امامان (ع) در مورد مستحبات رفتار نماید ثواب می برد و لازم نیست روایات آن حتما صحیح با شد با توجه به این روایات این کتاب نوشته شده است و علما در ادله و سند این روایات تسامح می کنند به این خاطرلازم نیست آن روایات از اعتبار خاصی برخوردار باشد ولذا ممکن است با احادیث دیگر وطب جدید هم احیانا در تضاد باشد ، واگر کسی طبق آن رفتار نکند و طبق طب جدید رفتار نماید اشکال ندارد . و از نظر طب جدید آب نوشیدن بلا فاصله مناسب نیست ومطابق با حدیثی است که ما آوردیم .
در توضيح آن بايد گفت: از نظر فيزيولوژيك، پس از ورود غذا به معده و ترشح اسيد وآنزيم‏هاي مربوطه توسط غدد معدوي، هضم غذا شروع مي‏شود تا سرانجام كيموس معدي تشكيل گردد و تشكيل كيموس معدي هم بسته به نوع غذا - كه هيدرات كربن( Carbo Hydrate ) يا پروتئين( Protein ) يا چربي(<Font f ace=TMS Style="font-size:16">Lipid ) آنها چه مقدار باشد - از نظر زماني حدود نيم تا 1 ساعت بعد از خوردن غذا طول مي‏كشد. بنابراين آب خوردن بين غذا يا بلافاصله بعد از آن و حتي دوغ يا چاي؛ اولاً با رقيق كردن اسيد و آنزيم‏هاي معده هضم غذا را تا حدودي به تأخير مي‏اندازند و از طرف ديگر هر چه كيموس معدوي از حالت سفت و خميري خارج شود احتمال ريفلاكس( Reflax ) (بازگشت محتويات معده به مري) بيشتر و حتي مي‏تواند زخم انتهاي مري و سوزش سردل ايجاد كند.(3)
پی نوشتها:
1. علامه مجلسی ،حلیة المتقین ، قم ،انتشارات ،عصرجوان ، سال 1384 ،ص 94.
2. محمدی ری شهری ، دانشنامه احادیث پزشکی،قم ،دارلحدیث ،سال 1383، ج2، ص 151.
3. سایت پزشکی .