شراب خواری

با سلام و تشکر به خاطر ارتباط تان با اين مرکز
در عرب قبل از اسلام، میگساری بسیار رواج داشت . از عادات شایع عرب بود (متاسفانه در امت ها و ملل دیگر نیز این عادت شوم رواج فراوان دارد . به توجیهات مختلف سعی می شد آن را موجه جلوه دهند).
شراب و نوشیدنی های مست کننده در هیچ دینی حلال شمرده نشده و اسلام هم هیچ گاه نوشیدن شراب را اجازه نداده است . البته با توجه به شیوع این عمل در عرب جاهلی از آن جا که اعلام حرمت آن به صراحت و یک باره به احتمال قریب به یقین با انکار عمومی مواجه می شد، قرآن اعلام تدریجی حرمت آن را پیش گرفت و در پنج مرحله آن را بیان نمود :
در مرحله اول فرمود:
و من ثمرات النخیل و الاعناب تتخذون منه سکرا و رزقا حسنا(1)
در این آیه از شراب در مقابل رزق نیکو نام برد تا از نیکو نبودن آن به طور غیر مستقیم یاد کند .
در مرحله دوم به صورت کلی و مجمل و بدون تبیین و تفصیل گناه و فحشا را حرام شمرد، بدون این که تصریح کند که شراب از مصداق های گناه است:
قل انما حرم ربی الفواحش ما ظهر منها و ما بطن و الاثم و البغی بغیر الحق(2)
این آیه در مکه نازل شد . بدون نام بردن از شراب خواری و اعلام مشتمل بودن آن بر گناه ، به صورت کلی هر آنچه گناه و فحشا باشد ، حرام اعلام کرد.
در این آیه و آیات دیگر که عنوان گناه و فحشا حرام شده، هر کاری که مخالف فرمان خدا و تجاوز به حریم عبودیت یا به حق دیگران باشد، گناه شمرده شده و چون در میگساری هم گناه بزرگ است، به حکم این آیات ممنوع است.
در مرحله سوم به صراحت از نماز خواندن در حال مستی نهی کرد:
لا تقربوا الصلوة و انتم سکاری (3)
در مرحله بعد یادآوری کرد که گرچه شراب منافعی دارد (از خرید و فروش و تجارت آن به منفعت مالی می رسند و یا با خوردن آن از ترس و اضطراب و اندوه نجات یافته و شادابی كاذب به دست می آورند)(4) ولی این منافع در قبال گناهی که در آن است، قابل اعتنا نمی باشد:
و یسالونک عن الخمر و المیسر قل فیهما اثم کبیر و منافع للناس و اثمهما اکبر من نفعهما(5)
با وجود این آیات که حرمت را می رساند، بعضی باز هم از نوشیدن شراب دست بردار نبودند تا اینکه خداوند به شدیدترین وجه و با چندین تاکید حرمت آن را اعلام کرد و فرمود:
یا ایها الذین آمنوا انما الخمر و المیسر و الانصاب و الازلام رجس من عمل الشیطان فاجتنبوه لعلکم تفلحون انما یرید الشیطان ان یوقع بینکم العداوة و البغضاء فی الخمر و المیسر و یصدکم عن ذکر الله و عن الصلوة فهل انتم منتهون(6)
در هیچ موردی قرآن با این تاکید و تصریح و شدت حرمتی را اعلام نکرده ؛ شراب را فقط پلیدی و عمل شیطان خوانده است.
در روایات نیز بر پلیدی شراب تاکید فراوان شده ، شراب کلید تمام معصیت ها و منشا و مادر تمام گناهان معرفی گردیده است.
رسول خدا در ارتباط با شراب ده نفر را لعن کرد :
کسی که درخت خرما یا انگور را برای تولید خرما و انگور برای تولید شراب می کارد؛
آن که باغبانی آن ها را می کند (با اینکه می داند برای چه کاشته شده اند)؛
آن که عصاره انگور یا خرما را برای تهیه شراب می گیرد؛
شراب می نوشد؛
ساقی می شود؛
بار شراب حمل می کند ،
تجارت شراب می کند؛
شراب می فروشد؛
می خرد،
قیمت و پول شراب را می خورد .(7)
امام صادق (ع) فرمود: خمر و شراب از ازل حرام بود . همه پیامبران در شریعت شان به هنگام کامل شدن، حرمت شراب هم بود.(8)
این نمونه ای از آیات و روایات در حرام بودن شراب بود.(9)
پی نوشت ها:
1. نحل(16)،آیه 67. میوه های درخت خرما و انگور از نعمت هایی است که شما از آن شراب و رزق پاکیزه می گیرید.
2. اعراف(7)،آیه 32. بگو پروردگارم همه فاحشه های آشکار و پنهان را و نیز گناه و ستم بدون حق را حرام کرده است.
3. نساء(4)،آیه 42. با حال مستی به نماز نزدیک مشوید.
4. ترجمه المیزان،ج2،ص294؛ الاصفی،ج1،ص104؛ارشاد الاذهان،ص39.
5. بقره(2)،ایه 219. از تو در باره خمر و قمار می پرسند ؛ بگو: در آن دو گناه بزرگ است و منفعت هایی و گناهش بیش از منافع آن است.
6. مائده (5)،آیه 91. ای کسانی که ایمان آورده اید! شراب و قمار و انصاب و ازلام فقط پلیدی و از عمل شیطان است ، زنهار که از آن اجتناب کنید ؛امید که رستگار شوید . تنها هدف شیطان این است که با شراب و قمار بین شما کینه و دشمنی بیندازد . شما را از راه خدا و نماز بازدارد ؛ آیا از آن ها دست بردار می شوید .
7. ترجمه المیزان ،ج2،ص298-299.
8. میزان الحکمه،ج1،ص812-816.
9. با استفاده از ترجمه المیزان،ج4 ص250 و 569.