به گزارش خبرنگار پاسخگو، ویژه نامه ماه محرم با عنوان خیمه عزای سیدالشهداء علیه السلام ، به مناسبت ایام سوگواری سالار شهیدان در انجمن گفتگوی دینی (http://www.askdin.com) منتشر شد.
کتابخانه حسینی با کتابهای همچون کتابشناسی محــــرم، کتاب زیارت ناحیه مقدسه امام ‏زمان عجل الله تعالی فرجه شریف، سخنرانیهای مکتوب محرم (ویژه اهل منبر)، زندگانى حضرت زينب سلام اللّه عليها(کتاب)، كتاب موبايل چهل حديث امام حسین علیه السلام، دانلود کتاب مرثیه و روضه خوانی ویژه مبلغین ومداحان، دانلود - شبهات محرم - پاسخهای برگزیده ویژه ماه محرم، غروب دهم - داستان مصور نبرد امام حسين (علیه السلام )در روز عاشورا، شبهات محرم، داستانهاي شگفت از زيارت عاشورا و تربت سيدالشهداعلیه السلام، غروب دهم داستان مصور نبرد امام حسين (علیه السلام )در روز عاشورا، مقتل امام حسین علیه السلام، مقتل علی اکبر، مقتل العباس، سیصد و سیزده نفر شهداء حسینی، سوگنامه كربلا (ترجمه لهوف )، حماسه حسيني، در دسترس استفاده عموم قرار دارد.
در بخش دیگری از این ویژه نامه, نرم افزارهای عاشورایی با توجه به مناسبت ایام عزاداری فهرست شده و امکان دریافت ایجاد شده است.
از جمله بخش های این ویژه نامه بخش پرسش ها و شبهات است که در این بخش سوالات و شبهات مختلف پیرامون قیام اباعبدالله الحسین و یاران وفادار ایشان مطرح و پاسخ گفته شده است.
نوای محرم و محرم به روایت تصویر نیز از بخش های چندرسانه ای این ویژه نامه می باشد.
برای مشاهده و استفاده از ویژه نامه خیمه عزای سیدالشهداء علیه السلام , اینجا کلیک کنید.

عاشورا پيامها و درسهايي دارد. عاشورا درس مي دهد که بايد براي حفظ دين فداکاري کرد. در راه قرآن بايد از همه چيز گذشت. درس مي دهد که در ميدان نبرد حقّ و باطل، کوچک و بزرگ، زن و مرد، پيرو جوان، شريف و وضيع، امام و رعيّت، همه با هم در يک صف قرار مي گيرند و جبهه ي دشمن با همه ي تواناييهاي ظاهري، بسيار آسيب پذير است. همچنان که جبهه ي بني اميّه به وسيله ي کاروان اسيران عاشورا در کوفه آسيب ديد، در شام و در مدينه آسيب ديد، بالاخره هم به فناي جبهه ي سفياني منتهي شد. درس مي دهد که در ماجراي دفاع از دين، بيشتر از همه چيز براي انسان بصيرت لازم است. بي بصيرتها فريب مي خورند و در جبهه باطل قرار مي گيرند، بدون اين که خود بدانند. همچنان که در جبهه ي ابن زياد کساني بودند که از فسّاق و فجّار نبودند، بلکه از بي بصيرتها بودند.
اينها درسهاي عاشورا است. البتّه همين درسها کافي است که يک ملت را از ذلّت به عزّت برساند. همين درسها مي تواند جبهه ي کفر و استکبار را شکست بدهد. درسهاي زندگي سازي است (1)

استقامت حسيني
درمورد امام حسين عليه السلام استقامت به اين صورت است که او تصميم گرفت تسليم يزد و حکومت جابرانه ي او نشود. مبارزه از اين جا شروع شد؛ عدم تسليم در مقابل حاکميت فاسدي که راه دين را بکلّي منحرف مي کرد. امام که از مدينه حرکت فرمود، با اين نيّت بود. بعد که در مکّه احساس کرد ياور دارد، آن وقت اين را با قيام هم همراه کرد؛ و الّا جوهر اصلي اعتراض و حرکت در مقابل حکومتي بود که بر طبق موازين حسيني، اين حکومت قابل تحمّل و قابل قبول نبود. اوّل، امام حسين عليه السلام در مقابل اين حکومت ايستاد. هنوز خبري نبود و مشکلات خودش را نشان نداده بود. بعد، امام حسين عليه السلام با مشکلات يکي پس از ديگري مواجه شد: مسأله ي ناگزيري خروج از مکّه و سپس درگيري در کربال و فشاري که درحادثه ي کربلا بر شخص امام حسين عليه السلام وارد آمد.

عذرهاي شرعي سدّ راه انسان
يکي از چيزهايي که در کارهاي بزرگ جلوي انسان را سدّ مي کند، عذرهاي شرعي است. کار واجب و تکليفي را انسان بايد انجام بدهد، ولي وقتي انجام اين کار مستلزم اشکال بزرگي است - فرضاً عدّه ي زيادي کشته خواهند شد -در اين جا انسان احساس مي کند که ديگرتکليف ندارد. شما ببينيد در مقابل امام حسين عليه السلام از اين گونه عذرهاي شرعي که يکي پس از ديگري پديدار مي شد و مي توانست هر انسان ظاهر بيني را از اين راه منصرف بکند، چه قدر بود. اوّل، اعراض مردم کوفه و کشته شدن مسلم بود. در اين جا بايد امام حسين مي فرمود که ديگر عذر شرعي است و تکليف ساقط شد. ما مي خواستيم با يزيد بيعت نکنيم، ولي معلوم گرديد که در اين اوضاع و احوال نمي شود چنين کاري نکرد، مردم تحمل نمي کنند. پس، تکليف ساقط است و از روي اجبار و ناچاري بيعت مي کنيم.
مرحله ي دوم، خود حادثه ي کربلاست. در اين جا امام حسين مي توانست در مواجهه ي با يک مسأله، به صورت انساني که مي خواهد حوادث بزرگ را با اين منطقها حل بکند، بگويد اين زن وبچه دراين صحراي سوزان طاقت ندارند. بنابراين، تکليف برداشته است و طبيعتاً تسليم بشود و آن چيزي را که تا آن وقت قبول نکرده بود، قبول کند. يا بعد از آن که روز عاشورا شد و حمله ي اينها شروع گرديد و عدّه ي زيادي از اصحاب امام حسين عليه السلام به شهادت رسيدند، دراين جا مشکلات بيشتر خود را به امام حسين عليه السلام نشان مي داد و مي توانست آن بزرگوار بگويد که حالا ديگر معلوم شد که نمي شود مبارزه کرد و نمي شود پيش برد و نتيجتاً عقب بکشد. يا آن وقتي که معلوم گرديد امام حسين عليه السلام شهيد خواهد شد و بعد از شهادت او، آل الله و حرم اميرالمؤمنين و حرم پيامبر، در دست مردان نامحرم در بيابان تنها خواهند ماند، اين جا ديگر مسأله ي ناموس پيش مي آيد. امام حسين عليه السلام در اين جا هم به عنوان يک انسان غيرتمند مي توانست با خود بفرمايد که ديگر تکليف برداشته است. اگر اين راه را ادامه بدهيم و کشته بشويم، زنهاي خاندان پيامبر و دختران اميرالمؤمنين و پاکيزه ترين و طيّب و طاهرترين زنان عالم اسلام، به دست دشمنان و مردهاي بي سر و پايي که از شرف و ناموس هيچ چيز نمي فهمند، خواهند افتاد. پس، تکليف برداشته است.
برادران و خواهران! توجه کنيد، اين مطلب مهمي است که بايد در حادثه ي کربلا، بر اين اساس و از اين ديدگاه دقت بشود که اگر امام حسين عليه السلام مي خواست در مقابل حوادث بسيار تلخ و دشوار - مثل حادثه ي شهادت علي اصغر و اسارت زنان و تشنگي بچه ها و کشته شدن همه ي جوانها و حوادث فراوان ديگري که در کربلا قابل احصاست - با ديد يک متشرّع معمولي نگاه کند و عظمت رسالت خود را به فراموشي بسپرد، هر قدم به قدم مي توانست عقب نشيني کند و بگويد ديگر تکليف نداريم. حالا با يزيد بيعت مي کنيم، چاره چيست. «الضّروات تبيح المحذورات ». اما امام حسين عليه السلام چنين نکرد. اين، «استقامت » امام حسين است. استقامت، يعني اين.

استقامت در برابر عذرهاي شرعي
استقامت، همه جا به معناي تحمل مشکلات نيست. تحمل مشکلات براي انسان بزرگ آسانتر است تا تحمل آن چيزهايي که بر حسب موازين شرعي و عرفي و عقلي ساده، ممکن است خلاف مصلحت به نظربيايد. تحمل اينها از تحمل دشوارتر مشکلتر است. يک وقت به کسي مي گويند اين راه را نرو، ممکن است شکنجه بشوي. انسان قوي مي گويد شکنجه بشوم، چه مانعي دارد؟راه را مي روم. يا مي گويند نرو، ممکن است کشته بشوي. انسان بزرگ مي گويد کشته بشوم، چه اهميت دارد؟ مي روم. يک وقت صحبت کشته شدن و شکنجه شدن و محروميت کشيدن نيست. مي گويند نرو، ممکن است که گروهي از مردم به خاطر اين حرکت تو کشته بشوند. در اين جا ديگر پاي جان ديگران در بين است. نرو، ممکن است بسياري از زنان و مردان و کودکان، به خاطر پيش رفتن تو سختي بکشند. اين جاست که آن کساني که کشته شدن برايشان مهم نيست، پايشان مي لرزد. آن کسي پايش نمي لرزد که اوّلاً در حدّ اعلي بصيرت داشته باشد. و بفهمد چه کار بزرگي را انجام مي دهد. ثانياً قدرت نفس داشته باشد و ضعف نفس گريبان او را نگيرد. اين دو خصوصيت را امام حسين در کربلا نشان داد. لذا حادثه ي کربلا مثل خورشيدي بر تارک تاريخ درخشيد. هنوز هم مي درخشد و تا ابد الدّهر هم خواهد درخشيد (2)

پي نوشت ها :
1-ديدار با فرماندهان گردانها، دسته هاي عاشوراي نيروي مقاومت بسيج71/4/22.
2-روزنامه جمهوري اسلامي، 1375/3/16.
منبع : شخصيت و سيره ي معصومين(علیهم السلام)در نگاه رهبر انقلاب اسلامي(جلد 5)،( شخصیت و سیره امام حسین (علیه السلام))
،ناشر موسسه فرهنگي قدر ولايت - 1383

پرسش :
با وجود آن که سالها از جنگ عراق علیه ایران می گذرد و شرایط اجتماعی عوض گردیده است و نگرش ها نسبت به مسائل گذشته تغییر کرده پس چرا هنوز هم از جبهه و جنگ و 8 سال دفاع مقدس نام برده می شود؟

حجت الاسلام و المسلمین محمد علیجانی رییس مرکز ملّی پاسخگویی به سؤالات دینی نمایندگی اصفهان با اعلام این خبر گفت: این مرکز در پی درخواست کتبی سازمان حج و زیارت استان اصفهان، کارشناسان و مشاوران خود را برای حضور در هسته گزینش آن مرکز اعزام نمود.

وی مدت این همکاری را یک هفته بیان کرد و اذعان داشت: با پیشنهاد ابتکاری از سوی کارشناسان این مرکز مبنی بر اخذ تست شخصیت قبل از انجام مصاحبه موافقت شد.

حجت الاسلام و المسلمین علیجانی در پایان از جناب آقای دکتر محمد ثناگویی زاده به خاطر طرح این پیشنهاد تشکر کرد و گفت: انجام این تست که تجربه اوّل در کشور بود با استقبال سازمان حج و بعثه مقام معظم رهبری مواجه شد.

حجت الاسلام و المسلمین محمد علیجانی رییس مرکز ملّی پاسخگویی به سؤالات دینی نمایندگی اصفهان با اعلام این خبر گفت: مرکز ملی پاسخگویی به سئوالات دینی در راستای تعامل و همکاری با معاونت فرهنگی مرکز مدیریت حوزه علمیه اصفهان اقدام به برگزاری کلاس اصول و مبانی و منابع پاسخ به شبهات برای شرکت کنندگان در این طرح نمود.
 
وی هدف از برگزاری این کلاس آموزشی را آشنا شدن طلاب با شیوه و مهارت های پاسخ گویی اعلام کرد و گفت: این دوره با تدریس جناب آقای یزدان رضوانی مسئول بخش کتبی مرکز ملّی پاسخگویی به سؤالات دینی نمایندگی اصفهان و حضور 150 نفر از طلاب برگزار شد.

 
حجت الاسلام و المسلمین علیجانی به مباحث مطرح شده در این کلاس آموزشی اشاره کرد و گفت: آشنایی طلاب شرکت کننده با ضرورت، اهمیت و جایگاه پاسخ به سؤالات و شبهات در جامعه امروز و فرایند و معیارهای پرسش و پاسخ از مهم ترین مباحث مطرح شده در این جلسه می باشد.

 
وی با تصریح به این که آیات متعددی در قرآن کریم در مقام پاسخگویی به سؤالاتی نازل شده است که مردم از پیامبر(صلی الله علیه وآله) پرسیده اند و خداوند از این طریق پاسخ را بیان نموده است، ابراز داشت: بنابراین می توان گفت هدایت انسانها از مسیر پاسخ به پرسشها و شبهات آنها می گذرد. و در روایات بسیاری ضرورت پاسخ به شبهات بیان شده است.
 
رییس مرکز ملّی پاسخگویی به سؤالات دینی نمایندگی اصفهان یکی از روشهای دشمن در جنگ نرم را تضعیف باورهای نسل نوجوان و جوان و شبهه پراکنی بیان کرد و گفت:  در همین زمینه رهبر معظم انقلاب، تأکید کرده اند که حوزه های علمیه باید طلاب و روحانیونی را برای پاسخگویی به شبهات دینی تربیت کنند.

 
وی تأکید کرد: تفاوت سؤال و شبهه، انواع سؤالات و انگیزه های پرسشگران، مهارتهای لازم جهت پاسخگویی هر چه بهتر، آشنایی با منابع مکتوب و نرم افزاری مورد نیاز برای سرعت بخشیدن به فرایند پاسخگویی و نحوه شروع عملیاتی برای تمرین پاسخگویی از موضوعات دیگری بود که طلاب با آنها آشنا شدند.

نشست کارشناسان مرکز ملی پاسخگویی با نماینده ولی فقیه و مدیر شیلات وآبزیان جهاد کشاورزی خراسان رضوی
با توجه به اهمیت موضوع شناسی در پاسخگویی دقیق به سؤالات دینی مخاطبین هدف از برگزاری این جلسه ، موضوع شناسی کاربردی وتطبیق نظری فقهی در ماهی ها وآبزیان عنوان شد.
این جلسه با حضور مدیربخش تلفنی و کارشناسان فقهی این بخش در جهادکشاورزی استان خراسان رضوی برگزار شد
حجت الاسلام والمسلمین هاشمی گنابادی ضمن ابراز رضایت از این تعامل گفت: آن مقدار که امکانات ما جوابگو باشد در خدمت طلاب و کارشناسان عزیز هستیم
هاشمی گنابادی خاطر نشان کرد: طلاب باید از فضای احکام تئوری خارج شوند و درزمینه تطبیق احکام با عمل نیز خبره باشند
ایشان ضمن اعلام آمادگی جهاد کشاورزی جهت تعامل مرکز ملی و کشتارگاه های دام و طیور گفت: ما زمینه طلاب از این مراکز را فراهم میکنیم ،بلکه تاکیید میکنیم طلاب از این مراکز بازدید کنند تا بتوانند در جهت پاسخگویی به مردم موضوعی و دقیق پاسخ بدهند.
در این جلسه مهندس مهدیزاده مدیر شیلات و آبزیان خراسان رضوی به معرفی انواع ماهیان فلس دار و بدون فلس پرداخت .
حجت الاسلام روحانی مقدم مدیر بخش تلفنی مرکز ملی پاسخگویی خراسان رضوی ضمن تقدیر از همکاری مدیران جهاد کشاورزی آمادگی این مرکز را جهت تعامل بیشتر با جهاد کشاورزی و اداره دام پزشکی خراسان رضوی اعلام کرد
ایشان خاطر نشان کرد تعامل این مراکز با کارشناسان مرکز ملی موجب شناخت بیشتر و دقیق تر احکام فقهی مرتبط خواهد شد و در نهایت منجر به ترویج رزق حلال میشود.
روحانی مقدم از نبود برچسب حلال در محصولات دریایی انتقاد کرد و گفت با توجه به کثرت گونه های مختلف ماهی ها امکان شناخت ماهی های حلال برای مردم به راحتی ممکن نیست لذا برچسب دار کردن محصولات شیلات به علامت (حلال) موجب سهولت در انتخاب برای مردم خواهد شد .
مهندس مهدیزاده نیز حضور کارشناسان مرکز ملی در جهاد کشاورزی را حرکت ارزشمندی از سوی طلاب برشمرد و ابراز امیدواری کردند که این تعاملها ادامه یابد تا از توانمندی های کارشناسان بهره کافی برده شود .
روحانی مقدم گفت:کارشناسان ما این آمادگی را دارند که پژوهش محور وارد موضوع شوند و جلسه مشترکی با دام پزشکی و کسانی که در فرایند تولید دخیل هستند در قالب همایش یا جلسات آموزشی داشته باشند تا خروجی آن برای مکان هایی که امکان حضور ناظر شرعی نیست مورد استفاده قرار بگیرد.
موضوع شناسی موجب پاسخگویی دقیق به سؤالات مخاطبان خواهد شد

مسجد خانه خدا در زمین، (1) مرکز وحی، (2) منبع فیوضات معنوی و برکات گوناگون برای نمازگزاران و جامعه اسلامی است . بی گمان مکانی که چنین جایگاهی نزد خداوند دارد، حضور در آن، آثار فراوانی را خواهد داشت و بدون تردید شامل حال مکلفان و حاضران در مسجد اعم از زن و مرد نیز خواهد بود .

آثار حضور در مسجد چنان متنوع است که به سختی می توان پیرامون تمامی آنها سخن گفت; چنانکه در یکی از احادیث امام علی علیه السلام، برای حضور در مسجد هشت اثر برشمرده شده است:

«من اختلف الی المسجد اصاب احدی الثمان; اخا مستفادا فی الله، او علما مستطرفا او آیة محکمة او یسمع کلمة تدل علی هدی، او رحمة منتظرة، او کلمة ترده عن ردی، او یترک ذنبا خشیة او حیاء; (3) کسی که به مسجد رفت و آمد می کند، یکی از منافع هشتگانه نصیب او می شود: برادری مفید و با ارزش در راه خدا، یا علم و دانش نو، یا دلیل و برهان محکم [برای تثبیت عقاید]، یا کلماتی که موجب هدایت شود [می شنود]، یا رحمت مورد انتظاری [شامل حال او می شود]، یا مواعظی که او را از فساد و گناه باز دارد، [می شنود،] یا به خاطر ترس یا حیا و آبروی خود گناهی راترک می کند .»

برخی از آثار حضور در مسجد را می توان به شرح زیر مورد مطالعه قرارداد:

1 . آثار عبادی

از مساجد به عنوان خانه های خدا در زمین (4) و نیز خانه های متقیان (5) و مؤمنان (6) یاد شده است . این عنوان به خوبی ماهیت عبادی مسجد را نشان می دهد; اینکه مسجدها، اولا و اساسا برای ایجاد ارتباط بین بنده و معبود او واعلام بندگی و عبودیت برای آفریدگار بنا می شوند . بر این اساس نیز اصلی ترین اثر حضور در آن در بعد عبادی خواهد بود: «واقیموا وجوهکم عند کل مسجد وادعوه مخلصین له الدین کما بداکم تعودون » ; (7) «[هنگام عبادت و] در هر مسجدی به سوی او توجه کنید و او را بخوانید و دین [خود] را برای او خالص کنید . همچنان که در آغاز شما راآفرید، بار دیگر در رستاخیز باز می گردید .»

2 . آثار علمی

کارکرد علمی مسجد در عصر رسول خدا صلی الله علیه و آله و توصیه های ائمه علیهم السلام در این باره، ما را با یکی دیگر از آثار حضور در مسجد آشنا می سازد . رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «کل جلوس فی المسجد لغو الا ثلاثة: قرائة مصل او ذکر الله او سائل عن علم; (8) هر نشستنی در مسجد بیهوده است، مگر اینکه برای سه کار باشد; خواندن قرآن، ذکر خدا، پرسش از علم .»

3 . آثار اجتماعی

مسجد به عنوان یک مرکز دینی برای عموم، نقش اساسی در شکل گیری اجتماعات مسلمین دارد . از این جهت بطور طبیعی مسجد می تواند کارکرد اجتماعی نیز داشته باشد . حضور زنان و مردان و تبادل اخبار و اطلاعات اجتماعی، جویا شدن از احوال هم و احوال مسلمین، تنها بخشی از این ظرفیت بزرگی است که مساجد دارند . در این مکانها مؤمنان فرصت می یابند با جمعی آشنا شوند که از نظر دین و عبودیت با آنان همرنگ هستند و توان ایجاد گروههای اجتماعی هماهنگ را دارند . بنابراین آنان می توانند از بین اهل مسجد برادران یا خواهران مناسبی، از حیث دینی، برای خود بیابند که طبعا آثار آن در ابعاد اجتماعی بروز خواهد کرد .

امام صادق علیه السلام فرمود: «لا یرجع صاحب المسجد باقل من احدی ثلاث خصال: . . . واما اخ یستفیده فی الله; (9) اهل مسجد به کمتر از یکی از سه چیز از مسجد بر نمی گردد [که یکی از آنها] دوستی است که از او در مسیر خدا استفاده می کند .»

زنان و مردان با حضور در مساجد، می توانند از یک اجتماع سالم دینی بهره مند شوند .

طبق روایتی که از امام علی علیه السلام نقل شد، تاثیرات رفتاری که حضور در مسجد برجای می گذارد، می تواند جامعه دینی را از فساد و گناه پاک کرده و مسلمین را به سمت یک جامعه سالم هدایت کند:

«او کلمة ترده عن ردی او یترک ذنبا خشیة او حیاء; یا کلماتی می شنود که او را از فساد و گناه باز می دارد . و یا به خاطر ترس [از خدا] یا حیا و آبرو، گناهی را ترک می کند .»

بر این اساس حضور در مسجد، می تواند نقش بازدارنده در ارتکاب جرایم و گناهان نیز داشته باشد .

4 . آثار سیاسی

مسجد همواره در کنار کارکرد اجتماعی، عبادی و معنوی خود، کانون سیاسی در جامعه مذهبی نیز بوده است . این موضوع چه در زمان پیامبر و چه در زمان خلفاء و امام علی علیه السلام و دیگران قابل پیگیری است و نمونه های فراوانی درباره آن می توان ذکر کرد .

در این دوران نه تنها آثار سیاسی حضور مردان در مسجد بلکه آثار سیاسی حضور زنان در مسجد نیز مشهود است . که حضور حضرت فاطمه علیها السلام در مسجد و دفاع وی از حق ولایت علی علیه السلام، یکی از آنهاست . همچنین سخنرانی حضرت زینب در مسجد که از مسلمات تاریخی است . (10) این اثر را در انقلاب اسلامی نیز می توان به خوبی مشاهده کرد .

تربیت سیاسی که در مسجد ارائه می شود، به دلیل ماهیت مذهبی آن می تواند نسلی را پدید آورد که پشتوانه جامعه دینی باشند و در برابر حوادث سیاسی هوشیاری لازم را داشته باشند . از این رو حضور زنان در کنار مردان در مسجد ضروری می باشد، چرا که اگر زنان از حضور در این مکان محروم شوند، در واقع این تربیت بطور ناقص انجام خواهد شد . در حالی که بانوان به دلیل تاثیر عمیق تر بر فرزندان و نقش تربیتی خود، در صورت برخورداری از تربیت سیاسی مسجد، بلوغ سیاسی را بطور شگفت انگیزی افزایش خواهند داد .

5 . آثار روحی و اخلاقی

فضای مسجد، نورانی و الهی است . چنانچه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نیز در حدیثی به آن اشاره فرموده است: «ما جلس قوم فی مسجد من مساجد الله تعالی یتلون کتاب الله [و] یتدارسونه بینهم الا تنزلت علیهم السکینة وغشیتهم الرحمة وذکرهم الله فیمن عنده; (11) قومی [با یکدیگر] در مسجدی از مساجد خداوند متعال برای تلاوت و آموختن قرآن ننشینند; مگر آن که آرامش برایشان نازل و رحمت الهی شامل حال آنها شود . و خداوند از آنها در میان کسانی که نزد او هستند یاد می کند .»

در حدیث دیگری از آن حضرت می خوانیم که فرمود: «من کانت المساجد بیته ضمن الله له بالروح والراحة والجواز علی الصراط; (12) هر کس که مسجدها خانه اش باشد، خداوند آسایش و آرامش و عبور از صراط را برای او ضمانت می کند .» و این گونه است که مؤمن در مسجد، به مانند ماهی در دریا می ماند .

اطمینان و آسایش حاصل از حضور در مسجد، توانایی انجام صحیح وظایف و تکالیف شرعی دیگر را نیز بدست خواهد داد .

در این زمینه این نکته را نیز یادآور می شویم که به دلیل لطافتهای روحی و تاثیر پذیری عاطفی شدید در بانوان، نیاز به حضور برای کسب آرامش الهی و قلبی، درباره آنان بیشتر احساس می شود .

از نظر اخلاقی نیز وضع به همین ترتیب است; زیرا زنان به دلیل اینکه بیشتر عمر خود را در خانه ها صرف خانه داری و تربیت فرزندان می کنند و بارها در مشکلات مختلف در تنگنا قرار می گیرند، بیشتر از مردان نیازمند آرامش و یافتن محلی برای کسب راحتی روانی هستند . و البته در فضایی به نام مسجد که اساس آن بر نورانیت، عبودیت و ارتباط خالق و مخلوق است، امکان فراهم شدن آن بیشتر است . ویژگیهایی که در جماعت هست، در غیر آن نیست .

امام صادق علیه السلام فرمود: «کان ابی اذا حزنه امر جمع النساء والصبیان ثم دعا وامنوا; هرگاه پدرم از چیزی غمگین می شد، زنها و بچه ها را فرا می خواند و دعا می کرد و آنها آمین می گفتند .»

6 . آثار معنوی و اخروی

در روایات از ثوابها و اجرهای متعدد برای حاضران در مساجد، فراوان یاد شده است از جمله:

1 . «ان فی التوراة مکتوبا: ان بیوتی فی الارض المساجد فطوبی لمن تطهر فی بیته ثم زارنی فی بیتی وحق علی المزور ان یکرم الزائر; (13) در تورات نوشته شده است که [خداوند می فرماید:] مسجدها خانه های من در زمین هستند . خوشا به حال کسی که خود را در خانه اش تمیز کند و در خانه من به زیارتم بیاید و حق زائر این است که میزبان او را محترم شمارد .»

2 . قال رسول الله صلی الله علیه و آله: «المساجد سوق من اسواق الآخرة قراها المغفرة وتحفتها الجنة; (14) مساجد بازاری از بازارهای آخرتند . آمرزش [و بخشش] از وسایل پذیرایی آنها است و هدیه آنها بهشت است .»

3 . قال رسول الله صلی الله علیه و آله: «سبعة یظلهم الله فی ظله یوم لا ظل الا ظله: . . . رجل قلبه متعلق بالمسجد اذا خرج منه حتی یعود الیه; (15) هفت گروه در قیامت مورد توجه خدا قرار می گیرند . . . [که از جمله آنهاست،] شخصی که وقتی از مسجد خارج می شود تا زمان برگشت، توجه اش به مسجد باشد .»

4 . قال الصادق علیه السلام: «لا یرجع صاحب المسجد باقل من احدی ثلاث خصال: اما دعاء یدعو به یدخله الله به الجنة واما دعاء یدعوا به فیصرف الله عنه به بلاء الدنیا . . . ; اهل مسجد به کمتر از یکی از سه ویژگی باز نمی گردد: یا دعایی می کند که خداوند به برکت آن، او را به بهشت می برد، یا دعایی می کند که به سبب آن بلای دنیا را از او دور می کند و یا . . .»

این همه نشان می دهد، حضور در مسجد، علاوه بر آثار دنیوی، از جنبه اخروی و کمالات معنوی نیز - به عنوان عاملی تاثیرگذار - مورد توجه است . نقل است که شیخ الرئیس ابوعلی سینا برای ابو سعید ابوالخیر نوشت: چه لزومی دارد، مردم همه در مسجد اجتماع کنند، با اینکه خداوند از رگ گردن به انسان نزدیکتر است . هرجا که باشی اگر رابطه ات با خدا برقرار باشد، نتیجه خواهی گرفت . وی در پاسخ نوشت: اگر چند چراغ در یک جا روشن باشد، اگر یکی از آنها خاموش شد، چراغهای دیگر روشن است، ولی اگر همان چراغها هر کدام در یک اطاق باشد، اگر یکی از آنها خاموش شد، آن اتاق در تاریکی فرو خواهد رفت . انسانها نیز این گونه اند; بعضی گناهکارند، اگر تنها باشند، شاید موفق به کسب فیوضات الهی نشوند، ولی اگر در جمع باشند، شاید خداوند به برکت افراد دیگر، آنها را هم مشمول برکات خود سازد . (16)

نکته:

هرچند در تمام ثمرات حضور در مسجد، زنان و مردان مشترک اند و تبعیض بین آنها به چشم نمی خورد، اما نکته ای وجود دارد که اطلاع از آن، موجب درک مطلوب بودن حضور بانوان است . حقیقت این است که بانوان فرصت بیشتری در اختیار دارند بر خلاف مردان که اغلب عمر آنان را موضوع تامین معاش اشغال می کند . همچنین، همبستگی و دلبستگی بین زنان بیشتر از مردان است و آنان قدرت انتقال و سرعت انتقال بیشتری نسبت به مردان دارند و در تبادل اطلاعات دینی، سیاسی، اخلاقی و اجتماعی موفقتر هستند . و نیز به دلیل لطافت روحی و صافی قلب و عاطفه مادری و همسری توان تاثیرگذاری بیشتری در خانواده دارند . از این جهت است که حضور آنان در مسجد، می تواند کل فضای خانواده و به دنبال آن جامعه را دگرگون کند . از سوی دیگر، ویژگیهای اخلاقی و سلیقه ای بانوان به گونه ای است که آنان می توانند خدمات بیشتر و بهتری برای مسجد ارائه کنند .

پی نوشت:

1) مستدرک الوسایل، ج 3، ص 213 و 359 .

2) کنزالعمال، ج 7، ص 448 .

3) وسایل الشیعه، ج 3، ص 480 .

4) مستدرک الوسایل، ج 3، ص 313 .

5) همان، ص 359 .

6) کنز العمال، ج 7، ص 650 .

7) اعراف/29 .

8) بحارالانوار، ج 77، ص 86; وسایل الشیعه، ج 3، ص 86 .

9) وسایل الشیعه، ج 3، ص 477 .

10) برای مطالعه بیشتر پیرامون حضور سیاسی زنان در مساجد رجوع کنید به بلاغات النساء، بانوانی مثل سوده همدان و . . . .

11) مستدرک الوسایل، ج 3، ص 363 .

12) همان، ج 3، ص 554 .

13) وسایل الشیعة، ج 3، ص 482 .

14) مستدرک، ج 3، ص 361; بحارالانوار، ج 81، ص 4; امالی طوسی، ص 139 .

15) وسایل الشیعة، ج 3، ص 481 .

16) داستانها و پندها، ج 9، ص 58 .

حجت الاسلام و المسلمین استاد علی مخدوم رئیس مرکز ملّی پاسخگویی به سؤالات دینی در این کارگاه که دو روز به طول انجامید عنوان داشت: در دامنۀ علوم و مطلق علم و آگاهی، دو شکل از دانایی در نظر گرفته می­ شود، یکی دانش­ هایی که جنبۀ نظری دارد و دیگری دانش­ هایی که جنبۀ مهارتی دارند.

وی در ادامه به یکی از ویژگی ­های این مهارت اشاره کرد و افزود: مهارت از جنس دانستن نیست، از جنس توانستن است و توانستن، آدمی را بالا می­ برد و این امر مستلزم ممارست و تمرین است و باید بدانیم عمر مهارت بسیار کوتاه است و با بکارگیری هوشمندانه و تمرین، مهارت رشد می­ کند.

وی ایجاد ظرفیت را به عنوان دومین ویژگی مهارت عنوان کرد و تصریح کرد: ایجاد ظرفیت بیشتر است، به این شکل که ما فعالیتی که تاکنون انجام می­ داده ایم به نحو دیگر و یا شرایط دیگری و با عمق بیشتر انجام می­ شود و نتیجه آن این است که اگر تاکنون یک مهارت داشته­ ایم، حال مهارت­ ها افزایش پیدا کرده و قابلیت من بیشتر خواهد بود.

حجت الاسلام و المسلمین مخدوم افزود: زندگی امروز ما توأم با ارتباط است و ارتباط از مؤلفه­ های اصلی زندگی انسان به شمار می­ رود که اگر ارتباط از زندگی انسان گرفته شود زندگی مختل خواهد شد و پاسخگویی دینی نوعی از ارتباط است.

وی تأکید کرد: فرآیند پاسخگویی، فرایندی ارتباطی است که در آن مبدأ پاسخگو، پیام محتوای پاسخ و مقصد، مخاطب است و هدف شناساندن و یا بازشناسی یک پدیده از سوی مبلغ به مخاطب است و این ارتباط باید به نحو مؤثر اتفاق بیفتد.

رئیس مرکز ملّی پاسخگویی به سؤالات دینی ارتباط مؤثر را پروژه ­ای دانست که نیازمند طراحی و برنامه ریزی است و اگر در یک ارتباط بازیگر مذاکره نباشید با انتخاب خود بازیچه آن قرار می­ گیرید.

وی در ادامه به مهارت­ های ارتباط مؤثر اشاره کرد و خاطر نشان شد: ارتباط مؤثر تنها راه انتقال اطلاعات، پیش شرط هرنوع آموزش، تنها راه بروز احساسات و تنها راه راهنمایی و کمک واقعی به دیگران است و این ارتباط نیازمند تکنیک و مهارت است.

حجت الاسلام و المسلمین مخدوم گفت: اوّلین قدم در پاسخگویی مؤثر این است که شناخت واقعی از مسأله داشته بایم، مشکل مخاطب را کشف و به طور دقیق راه حل ارائه دهیم، چرا که یکی ازشایع ترین مشکلات، عدم فهم مسأله و شروع به پاسخگویی است و راه حل آن صبر در فهم و تحلیل مسأله است.

وی راه حل دیگر در فهم مسأله مخاطب را تلاش برای غلبه بر احساسات بیان کرد و گفت: بر احساسات خود غلبه نمایید و تا جایی که ابهام دارید شروع به پاسخ ننمایید و بدانید نخستین برداشت ما از سوال بهترین برداشت نیست و با تأمل بیشتر پاسخ کاملتر ارائه نمایید.

رئیس مرکز ملّی پاسخگویی به سؤالات دینی با بیان این که حقیقت از موضع محبت و اقتدار را یکی دیگر از این مهارت­های در ارتباط مؤثر در پاسخگویی می باشد اذعان داشت: محبت به معنی مهربانی ساده، صمیمانه و اقتدار به معنی رعایت حسن خلق در عین قاطعیت و حفظ اصول است و این یعنی با مخافت یا بدگویی مخاطب مهربانی کنید.

وی اظهار کرد: سومین مهارت، رعایت تعادل در برخورد می باشد و کارشناسان پاسخگو باید در پاسخگویی از ورود به مصادیق فردی، قومی و گروهی پرهیز کنند.

حجت السلام و المسلمین مخدوم از عدم تمرکز بر نکات منفی به عنوان چهارمین مهارت خبر داد و گفت: وجود نقطه منفی در افراد خیلی طبیعی است امّا تمرکز بر آن مشکل است چرا که تمرکز بر نکات منفی علاوه بر بازدارندگی مانع از شناخت واقعی و ارتباط مؤثر خواهد شد.

وی ادامه داد: مراقب خطای ذهنی خود باشید چرا که توجیه یک سخن و یا تصمیم اشتباه، آن را به سخن و تصمیم درست تبدیل نمی­ کند که این از مهارت­های ارتباط مؤثر در پاسخگویی است.

رییس مرکز ملّی پاسخگویی به سؤالات دینی عنوان داشت: همه کارشناسان باید مراقبت قضاوت(ظن) در مورد دیگران باشند، چون قضاوت کردن مانع مشاهده درست واقعیت و محبت صادقانه است و مورد قضاوت قرار گرفتن برای مخاطب آزار دهنده است.

وی به هفتمین مهارت ارتباط مؤثر در پاسخگویی اشاره کرد و بیان داشت: به مخاطب نشان دهید سخن گفتن با وی برای شما جذاب است، چرا که برقراری هر ارتباطی مستلزم گوش دادن دقیق است و سخن گفتن نوعی احتیاج است ولی گوش دادن نوعی هنر است و هر ارتباط حتی اشتباه یک فرصت است.

حجت السلام و المسلمین مخدوم گفت: هشتمین مهارت در پاسخگویی این است که هویت­ های افراد به عنوان ابعاد شخصیتی او مانند جنسیت، تحصیلات و موقعیت در نظر گرفته شود تا درک کاملتری از او داشته باشیم.

وی با بیان این که روی مشکل پرسشگر تمرکز شود و نه بر روی خود شخص چرا که در این حالت حس بدی به او دست می دهد را به عنوان نهمین مهارت بیان کرد و افزود: کارشناس باید با مخاطبین خود همدلی داشته باشد نه همدردی و بی تفاوتی، همدلی به ما می فهماند مخاطب در کجاست و ما در چه موقعیتی هستیم و این به ما فرصت می دهد تا به او آدرس داده و وی را کمک کنیم.

رئیس مرکز ملّی پاسخگویی به سوالات در پایان گفت: آخرین مهارت ارتباط مؤثر در پاسخگویی این است که در پاسخگویی به دنبال مقصر نباشید چرا که اگر به دنبال مقصر باشید نه تنها مشکل را حل نمی کنید بلکه شرایط را سخت می کنید، یافتن و یا نیافتن مقصر کمکی به حل مشکل نمی کند و فقط می تواند روند یافتن راه حل را به تأخیر بیندازد.