لطفاً انواع روایات را از لحاظ تقسیم بندی های آن [معتبر، صحیح، مرسل و ...] بیان نموده و شرحی از هر کدام بیان دارید.

تعداد و اقسام حدیث بسیار می باشد و نام و تعداد این اقسام نزد همه محدّثین یکی نیست، به علاوه هر یک از اقسام حدیث در نقل و روایت، ساختار خاصی دارند و همة احادیث در کتب صحاح و مسایند بر یک وجه یا سیاق نقل نمی شود. در هر حال حدیث نزد فقها به چند بخش تقسیم می شود که هر بخش را نام خاصّی می باشد.
مشهورترین اقسام حدیث:
"متواتر": حدیثی را گویند که عدة زیادی آن را نقل نموده باشند، چنان که به خودی خود و بدون قرینه مفید علم و یقین باشد.
"خبر واحد": از حیث شمار ناقلان به حدّ تواتر نرسد، البته اگر چند نفر مثلاً سه یا چهار نفر آن را نقل کرده باشند، آن را "متضافر" خوانند.
"مسند": حدیثی است که واسطه های متعدد بین راوی و معصوم(ع) به نام و نشان معین و مشخّص باشد. پس اگر کسی که یکی از معصومین(ع) را ندیده و بدون واسطه از آن معصوم(ع) نقل کند یا این که بگوید از مردی (به صورت مجهول) و او از فلان معصوم(ع) روایت کند، حدیث مرسل خواهد بود؛ یعنی بعضی از واسطه های نقل حدیث، حذف شده اند.
"مُرسل": حدیثی است که واسطه های آن به معصوم(ع) متّصل نباشد.
"صحیح" حدیثی را گویند که تمامی افرادی که در سلسله سند آنند، امامی [شیعه دوازده امامی] و عادل و ضابط (ضبط صحیح) بوده و سند آن به معصوم(ع) متّصل باشد.
"حَسَن" حدیثی است که راوی آن امامی ممدوح نزد بزرگان شیعه بوده، گرچه عدالتش ثابت نشده باشد، به شرط این که مذمّت مقبولی از او نشده باشد.
"حدیث موثّق" آن است که در خلال سندش یکی یا بیشتر از یکی، عامی مذهب [سنّی] باشد که بزرگان شیعه راست گویی او را تأیید کرده باشند.
"ضعیف" حدیثی است که واجد شرایط احادیث صحیح و حَسَن و موثّق نباشد.[1]
--------------------------------------------------------------------------------------------------
پی نوشت:
[1] غلامحسین مصاحب، دایره المعارف فارسی، ج اوّل، ص 836؛ معارف و معاریف، ج 4، ص 425 - 424، با اقتباس و تلخیص.