چرا رسول خدا خواندن و نوشتن نمی دانست؟

‏قرآن مجید امّی بودن پیامبر (ص) را یکی از نشانه های روشن حقانیت دعوت حضرت می داند و می فرماید : "تو قبل از نزول قرآن هرگز کتابی را نمی خواندی و هرگز با دست چیزی نمی نوشتی، مبادا دشمنانی که درصدد ابطال دعوت تو هستند، گرفتار شک و تردید شوند. (1) (و بگویند آن چه را آورده، نتیجة مطالعه کتب پیشین و نسخه برداری از آن ها است".
امی بودن پیامبر یکی از گونه های اعجازی قرآن مجید است، چون قرآن را کسی آورده که قادر به خواندن و نوشتن نبود. این امر نشان می دهد که قرآن کتابی است که از طرف خدا نازل شده است. چگونه می توان باور کرد شخص درس نخوانده بانیروی خود کتابی بیاورد که از آوردن مثل آن عاجزند ؟ "پس هر چند خواندن و نوشتن برای هر انسانی کمال محسوب می شود، ولی گاهی شرایطی پیش می آید نخواندن و ننوشتن کمال است. این در مورد پیامبران مخصوصا خاتم انبیا کاملا صدق می کند، زیرا اگر دانشمندی درس خواند و فیلسوفی ادعای نبوت کند و کتابی را ارائه دهد، چه بسا ممکن است در گفتة او تردید شود و کتاب را زاییده اندیشه های او بدانند اما اگر ببیینیم از میان یک قدم عقب افتاده ، انسانی که هرگز کتابی نخوانده ، کتابی به عظمت عالم هستی با محتوایی بسیار بلند و عالی ارائه داد، می توان درک کرد که تراوش مغز او نیست، بلکه وحی آسمانی و تعلیم الهی است".(3)
نگار من که به مکتب نرفت و خط ننوشت به غمزه مسئله آموز صد مدرس شد
البته این مسئله مربوط به قبل رسالت و بعثت پیامبر اسلام است، اما بعد از بعثت پیامبر و نزول آیات قرآن ، بسیاری از مفسران و تاریخ نویسان بر این اعتقادند که پیامبر خواندن و نوشتن را فرا گرفت، اگر چه شاید خود چیزی ننگاشته است تا شبهة آوردن قرآن به وسیله خود پیامبر یا اضافه کردن آن تقویت نشود.
پی نوشت ها :
1 - عنکبوت (29) آیه 48.
2 - تفسیر نمونه، ج16، ص 306.