فرق بین خمس وذکات و انفاق وصدقه

با سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما در این ماه عزیز؛ و تشکر به خاطر ارتباطتان با این مرکز؛
، خمس دادن یک پنجم از مال است .در هفت چیز خمس واجب می شود:
منفعت کسب (کسانی که کاسبی می کنند), معدن , گنج , مال حلال مخلوط به حرام , جواهری که به واسطه فرو رفتن در دریا به دست می آید, غنایم جنگی , زمینی که کافر ذمّی از مسلمان بخرد.
کسانی که کاسب باشند یا موارد دیگر را داشته باشند ،با شرایطی باید یک پنجم مال را به عنوان خمس به مرجع تقلید بدهند. در مورد افرادی که شغل و کاسبی دارند یا حقوق می گیرند، آن چه از درآمد سالانه شان اضافه بیآورند، باید یک پنجم آن را به مرجع تقلید یا نماینده ایشان بدهند.(1)
زکات، پرداخت بخشی از مال است که شرع مقدس آن را واجب نموده . زکات در نُه چیز واجب است :
اوّل: گندم . دوم : جو . سوم:خرما.چهارم: کشمش.پنجم:طلا.ششم : نقره. هفتم : شتر .هشتم: گاو. نهم: گوسفند.
اگر کسى مالک یکى از این نُه چیز باشد،با شرایطى که در رساله عملیه بیان شده ، درصورتی که به حد نصاب که در رساله های عملیه بیان شده است برسد، باید مقدارى که برای هریک معیّن شده ، بابت زکات داده شود.
موارد مصرف زکات یکی از هشت مورد زیر می باشد:
اوّل: فقیر.
دوم: مسکین یعنی کسی که از فقیر سخت‏تر مى‏گذراند .
سوم: کسى که از طرف امام علیه السلام یا نایب امام مأمور است که زکات را جمع و نگهدارى نماید و به حساب آن رسیدگى کند و آن را به امام یا نایب امام یا فقرا برساند .
چهارم: کافرهایى که اگر زکات به آنان بدهد، به دین اسلام مایل مى‏شوند، یا در جنگ به مسلمانان کمک مى‏کنند.
پنجم: خریدارى بنده‏ها و آزاد کردن آنان.
ششم:بدهکارى که نمى‏تواند قرض خود را بدهد.
هفتم: سبیل اللَّه، یعنى کارى که مانند ساختن مسجد منفعت عمومى دینى دارد، یا مثل‏ ساختن پل و اصلاح راه که نفعش به عموم مسلمانان مى‏رسد و آنچه براى اسلام نفع داشته باشد، به هر نحو که باشد.
هشتم: ابن السبیل، یعنى مسافرى که در سفر درمانده شده . احکام این ها در توضیح المسائل مراجع به تفصیل بیان شده است ( 2 )
اما زکات فطره . زکات فطره زکاتی است که در عید فطر داده می‌شود . مقدار آن تقریباً سه کیلو از گندم و مانند آن است . بر تمام کسانی که موقع غروب شب عید فطر بالغ و عاقل اند و بیهوش و فقیر و بندة کس دیگر نیستند، واجب است.
کسی که موقع غروب شب عید فطر بالغ و عاقل و هشیار است و فقیر و بندة کس دیگر نیست، باید برای خودش و کسانی که نان‌خور او هستند، هر نفری یک صاع که تقریباً سه کیلو است ،گندم یا جو یا خرما یا کشمش یا برنج یا ذرّت و مانند این ها به مستحق بدهد . اگر پول یکی از این ها را هم بدهد، کافی است.(3)
فرقی بین انفاق و صدقه نیست. هر دو به معنای دادن مال و یا چیزی در راه خدا می باشد که برخی از اقسام آن ها واجب و برخی هم مستحب می باشد .(4)
لطفا هرگاه سوال شرعی می پرسید ،نام مرجع تقلید خود را ذکر کنید تا بر اساس نظر مرجع شما پاسخ بدهیم.
پی نوشت ها :
1.امام خمینی توضیح المسائل ، م 1751 ؛
2.همان ، م 1925 .
3.همان ، م 1991 .
4. قاموس القرآن ، ج5 ، ص 212.