پاسخ ارائه شده به سؤالِ یک پرسشگر با مشخصات خاص است. در صورتی که سؤال یا ابهامی برای شما ایجاد شده از طریق درگاه های پاسخگویی پیگیری فرمائید.
چرا قرآن به زبان عربی است؟
نزول قرآن به زبان عربي با توجه به مخاطبان نخستين و پيامبر (كه عرب زبانند) يك جريان طبيعي است.

چرا قرآن به زبان عربی است؟و چرا ماباید آن را به عربی بخوانیم؟ اگر فارسی آن را بخوانیم درست است؟

نزول قرآن به زبان عربي با توجه به مخاطبان نخستين و  پيامبر (كه عرب زبانند) يك جريان طبيعي است. هر سخنور و دانشمندي مطالب خويش را با زبان مخاطبان خود بيان مي‏كند يا مي‏نويسد، مگر آن كه پيمودن چنين مسير طبيعي به دلايلي، غير ممكن باشد يا در پيش گرفتن رويه‏اي ديگر ضروري به نظر برسد.

 خداوند در ارسال پيامبران و ابلاغ پيام‏هاي خويش همين رويه را تأييد كرده و به كار گرفته:

و ما أرسلنا مِن رسول إلاّ بلسان قومه ليبين لهم فيضلّ اللَّه مَن يشاء و يهدي مَن يشاء و هو العزيز الحكيم؛

ما هر فرستاده اي را با زبان مردمش فرستاديم تا بتواند حقايق را براي آنان به روشني بيان كند. پس خداوند هر كس را بخواهد، گمراه و هر كس را بخواهد، هدايت مي‏كند و او شكست‏ناپذير و حكيم است.(1)

رسولان الهي هم پيام را با زبان قوم و مخاطبان خويش مي‏آورند و هم معارف را متناسب با سطح فرهنگي و علمي آنان بيان مي‏كنند. بنابراين اگر قرآن به زباني غير از زبان عربي بود، جاي آن داشت كه از حكمت نزول قرآن به آن زبان سؤال شود كه چرا با اين كه پیامبر و  مخاطبان عرب بودند ، قرآن به زبان ديگري كه مردم آن زمان نمي‏فهميدند، نازل شد. پس نزول قرآن به زبان عربي در درجه اوّل امري طبيعي است.

دوم: قرآن كه به زبان عربي نازل شد، جلوي بهانه‏گيري‏هاي اعراب آن زمان را گرفت، چون اگر قرآن به زبان غير عربي بر آنان نازل مي‏شد، بهانه آن ها اين بود كه اين كتاب براي ما قابل فهم نيست. در سوره فصلت مي‏فرمايد:

و اگر آن كتاب را به زبان عجمي قرار مي‏داديم، مي‏گفتند چرا آياتش براي ما قابل فهم نيست.(2)

علاوه بر دو دليل بالا كه به فهم ما دلايل اصلي نزول قرآن به زبان عربي است، دلايل ديگري هم بر شمرده اند، از جمله:

سوم: ملت اعراب دست كم اعراب معاصر زمان پيامبر(ص) با توجه به تعصبات قومي، نزول قرآن را از سوي فردي غير عرب نمي‏پذيرفتند. اگر مثلاً پيامبر ايراني بود و قرآن او به زبان فارسي بود، اعراب زير پذيرش آن نمي‏رفتند.

 در سوره شعراء فرموده است:

و لو نزلنا علي بعض الاعجمين فقرأه عليهم ما كانوا به مؤمنين؛

اگر قرآن را بر شخصي غير عرب نازل مي‏كرديم، اعراب آن را نمي‏پذيرفتند.(3)(البته اين دليل نزول قرآن به زبان عربي نيست، بلكه اتمام حجتي بر عرب ها است.)

چهارم: بعضي مدعي شده اند(4) عربي بهترين زبان است. ظرفيت اين زبان براي بيان مسائل معنوي و ماورائي از همه زبان ها بيش تر است . در روايات هم وارد شده كه زبان عربي زبان اهل بهشت است.(5)

اما نازل شدن قرآن به زبان عربي به معناي اختصاص آن به ملت عرب زبان نيست، بلكه، چون روح و محتوا و پيام قرآن همگاني و جهاني است، اين كتاب آسماني براي همه انسانها است. در آيات قرآن نيز اين معنا تأكيد شده است.

از طرف ديگر براي جهاني بودن قرآن، لازم نيست حتما قرآن به زبان ما باشد، بلكه همين كه قرآن و مفاهيم و پيام هاي آن به زبان ما ترجمه شود، حجت بر ما تمام مي گردد و بهانه اي براي ايمان نياوردن نخواهيم داشت.

اما اینكه قرآن را فقط باید به زبان عربی بخوانیم ، چنین دستوری وارد نشده است، اگر چه بر خواندن آیات قرآن به زبان وحی در روایات به دلایل خاصی مانند محفوظ ماندن كلمات وحی ، انس مردم با زبان قرآن و داشتن وحدت زبان و...سفارش شده است . تاثیر روحی و روانی مثبت و فراوان دارد  اما خواندن قرآن به زبان فارسی به این معنا كه انسان ترجمه آن را بخواند، نیز نه تنها اشكال ندارد، بلكه چه بسا در موادی  ترجیح دارد.اینكه انسان معنای آیات قرآن را به خوبی درك كند تا بتواند هر چه بهتر و بیش تر از آن برای بهتر زیستن بهره گیرد،بسیار شایسته و ارزشمند است.

 اصولاً هدف اساسی نزول آیات برای همین است. اگر به قرائت قرآن نیز تاكید شده،برای رسیدن به فهم آیات قرآن و به كار گیری آن در زندگی است.

 یكی از راه هایی كه شیطان برای دور كردن مؤمنان از قرآن، وسوسه ای است كه در قلب آنان می اندازد. خواندن قرآن كه عربی است و مفهوم آیات را متوجه نمی شویم، چه فایده دارد؟ امام خمینی در جواب این توهم اشتباه می گوید:

".فرزندم! با قرآن اين بزرگ كتاب معرفت آشنا شو، اگر چه با قرائت آن؛ و راهي از آن به سوي محبوب باز كن و تصوّر نكن كه قرائت بدون معرفت اثري ندارد كه اين وسوسه شيطان است. آخر، اين كتاب از طرف محبوب است براي تو و براي همه كس، و نامه محبوبْ محبوب است اگر چه عاشق و محبّ مفاد آن را نداند و با اين انگيزه حبّ محبوب كه كمال مطلوب است، به سراغت آيد و شايد دستت گيرد. ما اگر در تمام لحظات عمر به شكرانه اين كه قرآن كتاب ما است، به سجده رويم، از عهده برنيامده‏ايم."(6)

اما این بدان معنا نیست كه فقط به تلاوت بدون فهم اكتفا كنی،بلكه به ترجمه آیات هم مراجعه كن. مفهوم را هم دریاب. در مفهوم تامل و تفكر كن. سعی كن زبان عربی را به حدی یاد بگیری كه با تلاوت قرآن، مضمون آن را هم حداقل در حد ترجمه دریابی.

در خواندن و روخوانی قرآن هم سعی كن كه درست خواندن را فرا بگیری. حالا در تلاوت قرآن اگر هم ناخواسته و بدون توجه اشتباه بخوانی، منعی ندارد ،زیرا عمد نیست. نباید به جهت امكان اشتباهات غیر عمدی خودمان را از آن فیض عظیم محروم كنیم.

 هم به خواندن قرآن بها دهیم و هم به خواندن ترجمه و هم به یادگیری ترجمه و... هیچ كدام ما را از دیگری باز ندارد.

اگر هم ساعتی بخواهیم فقط با خواندن ترجمه، پیام های بیش تری از قرآن در یابیم و استفاده بیش تر ببریم، هیچ منعی ندارد. خواندن متن قرآن، ترجمه  ، نگاه كردن به سطرها ، یادگیری تلاوت و ترجمه و تفسیر  و...  همه عبادت است و همگی ارزشمند هستند.

البته فراموش نكنیم كه عربی كلام خدا و فارسی ترجمه ماست .پس یقینا آثار معنوی عربی بیش تر از فارسی است. اما برای اینكه  بین كسب بركات و متوجه شدن مفاهیم آن جمع كرده باشیم،سعی كنیم هم عربی را و هم ترجمه و تفسیر آن را بخوانیم.

 دین ما دعوت به كیفیت می كند تا به كمیت.از این رو به جای قرائت چنین صفحه از عربی  و یا فارسی به تنهایی سعی كنیم مقدار كم تری بخوانیم. اما همراه با ترجمه و یا تفسیر .

پي‏نوشت‏ها:

 1. ابراهيم (14) آيه 4.

 2. فصلت (41) آيه 44.

 3. شعراء (26) آيه  198و 199.

4.طباطبایی،  الميزان، ترجمه موسوی همدانی، قم، انتشارات اسلامی، 1374 ش ، ج11، ص101؛ سید عبد الحسین طیب ، اطيب البيان، تهران، انتشارات اسلام ، 1378 ش  ج7،ص150 و ...

5.طبرسی، مجمع البيان، تهران، ناصر خسرو  ، ج12،ص157.

6. امام خمینی، صحیفه امام، تهران، مؤسسه نشر آثار امام ، ج16،ص211