حدیث «موتوا قبل أن تموتوا»

اين جمله از احاديث نبوي است (1) و در شرح آن گفته اند:

هوا و هوس در ذات انسان است. پس شايسته است قبل از رسيدن موت طبيعي به مرگ ارادي از دست آن نجات يابد و اين موت ارادي با استمرار بر عبادت و بندگي و مخالفت با هوا و هوس حاصل مي شود. زيرا با مخالفت با هوا و هوس نفس شهواني كم كم ضعيف مي شود تا به مرحله تلاشي و ضعف مفرط رسيده و از بين برود و ديگر حكومتي نداشته و  در دست عقل به مانند مرده در دست غسال خواهد بود. (2)

در حديثي هم آمده: "وأمت قلبك بالخشية"

در اين حديث هم خشيت مرگ نفس خوانده شده، زيرا با خشيت نفس مانند مرده رام و تسليم مي شود و صاحب چنين نفسي ديگر از هلاكت گاههاي نفس اماره در امان خواهد بود و اين نفس با معارف و فضايل جيات ابدي مي يابد و اين است سرّ اين كه فرمود: "موتوا قبل از تموتوا"(3)

پس منظور اين است كه قبل از مرگ و بريده شدن از دنيا، از آن دل بكنيد و خود را براي مردن آماده كنيد و روحتان را به عالم ملكوت پرواز دهيد نه مانند دنياگرايان كه به زمين چسبيده و پر پرواز را شكسته اند.

مرحوم آيت الله بهجت هم مي فرمود معناي اين حديث: حاسبوا قبل ان تحاسبوا است. يعني از خود حساب بكشيد قبل از آنكه (بميريد و) از شما حساب بكشند.

پي نوشت ها:

1. مجلسي، بحارالانوار، بيروت، الوفا، 1304ق، ج69، ص59.

2. سيد عبدالله جزايري، التحفه السنيه(خطي)، كتابخانه آستان قدس، ص44.

3. مولي صالح مازندراني، شرح اصول كافي، بيروت، دار احياء التراث، 1421ق، ج12، ص106.