تقريب مذاهب چيست و براي اولين بار توسط چه شخصي مطرح شد؟
مقصود از تقريب مذاهب اسلامي اين است كه پيروان مذاهب اسلامي به هم نزديك شوند و اختلافاتشان را كم كنند و بيشتر به مشتركات تكيه كنند. موارد اختلافي را به حساب اختلاف درون مذاهب اسلامي بگذارند. مثلا در جهان اهل سنت چهار فرقه وجود دارد كه از نظر فقهي و كلامي با هم اختلاف دارند ولي آن اختلاف را درون مذهب حساب مي كنند و مي گويند جنبه اجتهادي دارد و به عبارت ديگر يكديگر را تحمل مي كنند. منظور از تقريب مذاهب اسلامي چنين چيزي است. همانطور كه يك مساله درون مذهبي را دست مايه اختلاف و تنش بين يكديگر قرار نمي دهند اختلاف بين شيعه و سني و گروه هاي ديگر اسلامي را نوعي اختلاف درون مذهبي بدانند، مشتركات يكديگر را قبول كنند. همه مذاهب اسلامي در بسياري موارد اصولي و اساسي اشتراك دارند و موارد اختلافي اندك است. علت هم همين است كه هميشه و خصوصا امروزه مسلمانان دشمن مشترك دارند و اگر بر آن ها مسلط شوند شيعه و سني نمي شناسند و همه را از بين مي برند.
اين فكر كه مسلمانان به هم نزديك شوند قبلا نيز وجود داشته است اما زماني كه جدي و عملي شد تقريبا به دهه 40 بر مي گردد كه شخصيت هايي در مصر مانند حسن البناء (بنيانگذار اخوان المسلمين) پيش قدم شدند و علماي اهل سنت مانند شيخ عبدالمجيد سليم، شيخ محمود شلتوت، شيخ عبد العزيز عيسي تلاش هاي زيادي كردند و بعضي از علماي بزرگ شيعه مانند حضرت آيت الله العظمي بروجردي در اين زمينه قدم برداشتند و از طرف شيعيان مرحوم آيت الله شيخ محمد قمي از ايران به قاهره رفت و در آن جا مستقر شد.
به تدريج، مشتركا اين فكر را پيگيري كردند و اين تبادل نظر ها منتهي به تاسيس مركزي بنام دارالتقريب المذاهب الاسلامية گرديد و به دنبال آن فصلنامه اي بنام رسالة الاسلام منتشر شد كه مشتركا علماي شيعه و سني در آن نشريه مقاله مي دادند.
اين اقدامات منجر به چاپ تفسير شيعي مجمع البيان و يك كتاب فقهي شيعه توسط دانشگاه الازهر گرديد و در اقدامي ديگر رييس وقت دانشگاه الازهر، شيخ محمود شلتوت، فتواي تاريخي صادر كرد و گفت: با توجه به اين كه هيچ يك از اين مذاهب اسلامي در عصر رسول خدا(ص) نبوده اند، هر كس هر يك از اين مذاهب اسلامي را حق بداند كه از يك راه مطمئن منتهي به رسول خدا(ص) گردد مي تواند از آن مذهب تبعيت كند و يكي از آن ها مذهب شيعه اماميه است. اين فتوا بازتاب و اثر بسيار زيادي داشت.
هم اكنون نيز جمهوري اسلامي اين مجمع را به ايران منتقل كرده است و سالانه كنفرانس وحدت را برگزار مي كند.
