در این زمینه می توان به ادله قرآنی و روایی مراجعه کرد:
الف ) ادله قرآنی :
ا- حضرت زهرا سلام الله علیها معصوم از هر گناه و بدی
آیهی تطهیر و عصمت اهلبیت علیهمالسلام:
طبق نص صریح قرآن کریم حضرت زهرا سلام الله علیها از زمره معصومین هستند؛ خداوند در سورهی احزاب میفرماید: «إِنَّمَا یرِیدُ اللَّهُ لِیذْهِبَ عَنکمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیتِ وَیطَهِّرَکمْ تَطْهِیراً (احزاب 33)» «خداوند میخواهد پلیدى و گناه را فقط از شما اهل بیت دور کند و کاملا شما را پاک سازد.»
این آیه در خانهی ام سلمه همسر رسول خدا نازل شده است. و وقتی این آیه نازل رسول الله امیرالمؤمنین و فاطمه و حسن و حسین علیهم السلام را فرا خواندند و عبای خود را برآنها پوشاند و خود داخل آن شد و فرمود خدایا اینها اهل بیت من هستند که تو درباره آنها به من وعده دادهای، خدایا پلیدی را از آنها برطرف فرما و آنها را از هر رجس و ناپاکی تطهیر نما. امسلمه عرض کرد یا رسول الله آیا من نیز با آنها هستم. رسول خدا فرمود ای امسلمه من تو را بشارت به خیر و خوبی میدهم . (ولی جزء آنها نیستی). (1)
طبق این آیهی شریفه حضرت زهرا سلام الله علیها از کسانی هستند که خداوند آنها را از هر عیب و بدی و رجس و ناپاکی و گناه و پلیدی پاک کرده است، یعنی خداوند ایشان را تطهیر کرده است و ایشان هستند که معصوم از هر گناه و بدی هستند.
2- حضرت زهرا سلام الله علیها برترین زن عالم:
از طرف دیگر مقام ایشان از همهی زنان عالم برتر است، خداوند در سوره آل عمران آیه 61 میفرماید: «قُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَکمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَکمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَکمْ ثُمَّ نَبْتَهِل فَنَجْعَلْ لَعْنَةَ اللّهِ عَلَى الْکاذِبِینَ»
«به آنها بگو: بیایید ما فرزندان خود را دعوت کنیم، شما هم فرزندان خود را؛ ما زنان خویش را دعوت نماییم، شما هم زنان خود را؛ ما از نفوس خود دعوت کنیم، شما هم از نفوس خود؛ آنگاه مباهله کنیم؛ و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم.»
همه راویان و محدثین شیعه و سنی در این مساله اتفاق نظر دارند و میگویند که این آیه شریفه در حق پیامبر و حضرت علی و حضرت زهرا و حسنین علیهمالسلام نازل شده است. مسیحیان پس از مذاکره با پیامبر در باره عقاید باطل مسیحیتحاضر به پذیرش اسلام نشدند، ولى آمادگى خود را براى مباهله اعلام کردند.
وقت مباهله فرا رسید. پیامبر ازمیان تمام بستگان، خویشاوندان، همسران و اصحاب خود فقط چهار نفر را انتخاب کردند تا در این حادثه تاریخى شرکت کنند واین چهار تن جز حضرت على و حضرت فاطمه وحسن وحسین - علیهم السلام – نبودند. (2)
طبق آیهی مباهله، حضرت علی علیه السلام به منزلهی نفس پیامبر(صلیاللهوعلیهوآله وسلم) و حسنین به منزلهی فرزندان پیامبر (صلیاللهوعلیهوآله وسلم) هستند. نکته قابل توجه این است که با وجود اینکه رسول الله مأمور بودند که زنان خود را برای مباهله دعوت کنند ولی میبینیم که تنها و تنها، یگانه فرزند خویش یعنی حضرت زهرا سلام الله علیها را همراه خود میبرند، و از بین تمام مردان فقط امیرالمؤمنین علی علیه السلام را همراه خود میبرند که اینها بیانگر این است که اولا اهلبیت پیامبر، همسران ایشان نیستند، بلکه امیرالمؤمنین، حضرت زهرا و حسنین علیهمالسلام هستند و ثانیا حضرت زهرا سلام الله علیها مقامشان از همهی زنان برتر است، زیرا اگر کسی افضل ازایشان بودند، حتما پیامبر اکرم او را همراه خود به مباهله میبرد.
3- حضرت زهرا سلام الله علیها الگوی عالمیان:
امام حسن و امام حسین (علیهماالسّلام) بیمار شدند. پیامبر گرامی (صلیاللهوعلیهوآله وسلم) با جمعی از یارانشان به عیادت دو نوه خود آمدند. در آن دیدار، رسول خدا (صلیاللهوعلیهوآله) به حضرت امیر (علیهالسّلام) فرمودند: «علی جان اگر برای شفا یافتن و بهبودی فرزندانت میتوانستی نذری کنی، خدا از سر مهر و کرامت آنان را سلامت ارزانی میداشت»
امیرالمؤمنین (علیهالسّلام) در همان لحظه با خدایش عهد بست و نذر نمود که اگر دو فرزندش سلامتی یابند سه روز روزه بدارد. از پی حضرت علی (علیهالسّلام)، حضرت زهرا (علیهاالسلام) نیز نذر کرد و آن گاه «فضه» خادمۀ ایشان همان نذر را نمود.
چیزی نگذشت که هر دو شفا یافتند و اهل بیت (علیهمالسّلام) برای وفای به نذر آماده شدند؛ اما در خانه غذایی برای روزهداری یافت نمیشد. امام علی (علیهالسّلام) سه صاع جو تهیه نمود. حضرت زهرا (علیهاالسلام)، یک سوم آن را آرد کرد و نان پخت. هنگام افطار، مسکینی بر در خانه آمد و گفت: «سلام بر شما ای خاندان محمد (صلیاللهوعلیهوآله)، مستمندی از مستمندان مسلمین هستم. غذایی به من بدهید. خداوند به شما از غذاهای بهشتی مرحمت کند».
آنها همگی مسکین را بر خود مقدم داشتند و سهم خود را به او دادند در حالی که چیزی جز آب نداشتند. روز دوم را همچنان روزه گرفتند. موقع افطار وقتی که نان جو را برای غذا آماده کرده بودند، یتیمیبر در خانه آمد. این بار نیز ایثار کردند و غذای خود را به او دادند و بار دیگر با آب افطار کردند. روز بعد را نیز روزه گرفتند. به هنگام غروب اسیری بر در خانه آمد. باز سهم غذای خود را به او دادند. پس از انجام نذر هنگامیکه صبح شد حضرت امیر (علیهالسّلام) در حالی که دست دو پسر بزرگوارش را گرفته بود به خدمت پیامبر اکرم (صلیاللهوعلیهوآله) رسید. هنگامیکه پیامبر آنها را مشاهده کردند، دیدند از شدت گرسنگی میلرزند. پیامبر اشک ریختند و فرمود: «این حالی را که در شما میبینم برای من بسیار گران است»
سپس برخاستند و با آنها حرکت کردند. هنگامیکه وارد خانه حضرت زهرا (علیهاسلام) شدند ایشان را در محراب عبادت دیدند در حالی که از شدت گرسنگی ضعیف شده و چشمهایش به گودی نشسته بود. پیامبر گرامی(صلیاللهوعلیهوآله) اندوهگین شدند. در همین هنگام جبرئیل امین نازل شد و گفت: «ای محمد این سوره را بگیر. خداوند با چنین خاندانی به تو تهنیت میگوید» سپس سوره «هل أتی » «انسان یا دهر» را بر او خواند.
نقل شده است که از آیه 5 تا آیه22 این سوره در مورد اهل بیت علیهمالسلام نازل شده است.
«إِنَّ الْأَبْرَارَ یشْرَبُونَ مِن کأْسٍ کانَ مِزَاجُهَا کافُوراً * عَیناً یشْرَبُ بِهَا عِبَادُ اللَّهِ یفَجِّرُونَهَا تَفْجِیراً * یوفُونَ بِالنَّذْرِ وَیخَافُونَ یوْماً کانَ شَرُّهُ مُسْتَطِیراً * وَیطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَى حُبِّهِ مِسْکیناً وَیتِیماً وَأَسِیراً * إِنَّمَا نُطْعِمُکمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لاَ نُرِیدُ مِنکمْ جَزَاءً وَلاَ شُکوراً * إِنَّا نَخَافُ مِن رَبِّنَا یوْماً عَبُوساً قَمْطَرِیراً * فَوَقَاهُمُ اللَّهُ شَرَّ ذلِک الْیوْمِ وَلَقَّاهُمْ نَضْرَةً وَسُرُوراً * وَجَزَاهُم بِمَا صَبَرُوا جَنَّةً وَحَرِیراً * مُتَّکئِینَ فِیهَا عَلَى الْأَرَائِک لاَ یرَوْنَ فِیهَا شَمْساً وَلاَ زَمْهَرِیراً * وَدَانِیةً عَلَیهِمْ ظِلاَلُهَا وَذُلِّلَتْ قُطُوفُهَا تَذْلِیلاً * وَیطَافُ عَلَیهِم بِآنِیةٍ مِن فِضَّةٍ وَأَکوَابٍ کانَتْ قَوَارِیرَا * قَوَارِیرَا مِن فِضَّةٍ قَدَّرُوهَا تَقْدِیراً * وَیسْقَوْنَ فِیهَا کأْساً کانَ مِزَاجُهَا زَنجَبِیلاً * عَیناً فِیهَا تُسَمَّى سَلْسَبِیلاً * وَیطُوفُ عَلَیهِمْ وِلْدَانٌ مُخَلَّدُونَ إِذَا رَأَیتَهُمْ حَسِبْتَهُمْ لُؤْلُؤاً مَنثُوراً * وَإِذَا رَأَیتَ ثَمَّ رَأَیتَ نِعِیماً وَمُلْکاً کبِیراً * عَالِیهُمْ ثِیابُ سُندُسٍ خُضْرٌ وَإِسْتَبْرَقٌ وَحُلُّوا أَسَاوِرَ مِن فِضَّةٍ وَسَقَاهُمْ رَبُّهُمْ شَرَاباً طَهُوراً * إِنَّ هذَا کانَ لَکمْ جَزَاءً وَکانَ سَعْیکم مَشْکوراً»
«به یقین ابرار (و نیکان) از جامى مىنوشند که با عطر خوشى آمیخته است، * از چشمهاى که بندگان خاص خدا از آن مىنوشند، و از هر جا بخواهند آن را جارى مىسازند * آنها به نذر خود وفا مىکنند، و از روزى که شر و عذابش گسترده است مىترسند، * و غذاى (خود) را با اینکه به آن علاقه دارند، به «مسکین» و «یتیم» و «اسیر» مىدهند * (و مىگویند:) ما شما را بخاطر خدا اطعام مىکنیم، و هیچ پاداش و سپاسى از شما نمىخواهیم * ما از پروردگارمان خائفیم در آن روزى که عبوس و سخت است * خداوند آنان را از شر آن روز نگه مىدارد و آنها را مىپذیرد در حالى که غرق شادى و سرورند * و در برابر صبرشان، بهشت و لباسهاى حریر بهشتى را به آنها پاداش مىدهد * این در حالى است که در بهشت بر تختهاى زیبا تکیه کردهاند، نه آفتاب را در آنجا مىبینند و نه سرما را * و در حالى است که سایههاى درختان بهشتى بر آنها فرو افتاده و چیدن میوههایش بسیار آسان است * و در گرداگرد آنها ظرفهایى سیمین و قدحهایى بلورین مىگردانند * ظرفهاى بلورینى از نقره، که آنها را به اندازه مناسب آماده کردهاند * و در آنجا از جامهایى سیراب مىشوند که لبریز از شراب طهورى آمیخته با زنجبیل است، * از چشمهاى در بهشت که نامش سلسبیل است * و بر گردشان نوجوانانى جاودانى مىگردند که هرگاه آنها را ببینى گمان مىکنى مروارید پراکندهاند * و هنگامى که آنجا را ببینى نعمتها و ملک عظیمى را مىبینى * بر اندام آنها لباسهایى است از حریر نازک سبزرنگ، و از دیباى ضخیم، و با دستبندهایى از نقره آراستهاند، و پروردگارشان شراب طهور به آنان مىنوشاند * این پاداش شماست، و سعى و تلاش شما مورد قدردانى است»
خداوند در این آیات مقامات اهلبیت علیهمالسلام را بیان میکند.
ب) ادله روایی :
ادله روایی بسیارند اما مشهور ترین آنها :
رسول گرامی اسلام بارها فرمودند: «إنّ الله یرضی لِرِضا فاطمه و یغضب لِغَضَبِها » «خداوند به رضایت فاطمه سلام الله علیها راضی می شود و به غضب او غضبناک می شود.»(3)
همچنین در حدیثی دیگر فرمودند: «هر کس فاطمهسلاماللهعلیها را خشنود سازد، پیامبر (صلیاللهوعلیهوآله) را خشنود ساخته و هر کس او (سلام الله علیها) را خشمگین کند، پیامبر(صلیاللهوعلیهوآله) را غضبناک نموده است»
پی نوشت:
1- ر. ك :صحيح مسلم جلد 4/1883 ، مستدرك حاكم ج 2/416 ، تفسيرطبري 22ص 5 و شواهد التنزيل ج 2/39 ،مسند احمد بن حنبل ج 4/107 و اسد الغابه ج 2/12 و تفسير فخر رازى جلد 6 ص 783 آمده است . كه البته در برخي روايات آمده است كه در منزل ام المؤمنين عايشه اين آيه نازل شد ولي قدر مسلم اين است كه اين آيه درمورد اميرالمؤمنين و حضرت زهرا و حسنين است.
2- ر. ك : تفسير كبير فخر رازي 8/85 ، مسند احمد بن حنبل 3/97 حديث 1608، صحيح ترمذي 4/293 حديث 3085 و ....
3- رجوع كنيد به : صحيح بخاري كتاب الخمس 4/96 ، و باب غزوه خيبر 5/177، مستدرك حاكم نيشابوري 3 / 167 حديث 4730، الاصابه عسقلاني 4/375، صواعق ابن حجر ص 105، كنز العمّال: 12 / 111 حديث 34238 و 13 / 674 حديث 37725؛