عقیقه کردن

با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
عقيقه قرباني كردن حيوان براي تولد بچه است.
مستحب است كه پدر و مادر براي اولادي كه متولد مي شود، چه دختر باشد يا پسر عقيقه كنند، اما آداب و نكاتي كه راجع به عقيقه وجود دارد:
1 - عقيقه بايد گوسفند، بز يا شتر باشد. حيوان ديگري مثل مرغ و امثال آن كفايت نمى كند. اگر شتر عقيقه كند، بايد پنج يا شش ساله باشد. بهتر است شش سال يا بيش تر داشته باشد. اگر بز باشد، يك ساله يا بيش تر باشد . اگر گوسفند باشد، شش يا هفت ماهه باشد. بهتر است گوسفند لاغر نباشد و فربه باشد. هم چنين بهتر است گوسفند كور، و بسيار لنگ نباشد كه راه رفتن براي او دشوار باشد. نيز مغز و شاخ گوسفند هم نشكسته و اخته هم نشده باشد.
2- مشهور ميان علما آن است كه: مستحب است براى پسر حيوان نر و براى دختر حيوان ماده عقيقه كنند. چنانچه حيوان غير همجنس باشد، صحيح است.
3- در استحباب عقيقه فرقى بين نوزاد اول و دوم و غيره نيست. بهتر است در روز هفتم نوزاد عقيقه نمايد. تا زماني كه به سن بلوغ نرسيده، بر پدر مستحب است براي فرزند عقيقه كند. اگر پدر و مادر عقيقه نكردند، بعد از بالغ شدن بر خود شخص مستحب است كه عقيقه كند. در روايات آمده است كه در سلامت شخص تأثير فراوان دارد.
4 - كسانى كه قدرت مالى ندارند، مستحب است هر زمانى كه قدرت پيدا كردند، براى نوزاد خود عقيقه كنند.
5- مستحب است كه گوشت عقيقه را بپزند و به مؤمنان اطعام نمايند. گوشت آن را خام تصدق نكنند. اگر چه خام هم بدهد، خوب است، ولي بهتر است كه حداقل آن را بپزند و به مؤمنان بدهند و در حق نوزاد دعا نمايند. نيز مستحب است استخوان هاي حيوان عقيقه شده را نشكند ،بلكه از بند ها جدا كند.
6- مكروه است كه مادر و پدر و خواهر و برادر نوزاد (عائله پدر نوزاد) از عقيقه بخورند. كراهت، نسبت به مادر بيش تر است. بهتر است كه عيال پدر و مادر هم كه در خانه ايشان مي باشند، از آن گوشت و طعام نخورند.
7- از ماليدن خون عقيقه بر سر طفل خود داري شود.
در مورد عقيقه روايات فراواني وارد شده و در بعضي از آن ها تعبير واجب دارد و فقها مانند صاحب جواهر از اين روايات، استحباب مؤكّد را استفاده كرده اند. عقيقه كردن واجب نيست، ولي خيلي بدان سفارش شده است. امام صادق(ع) فرمود: " كلّ مولود مرتهن بالعقيقه؛ سلامتي فرزندي در گرو عقيقه است". و نيز فرمود: " عقيقه واجب و لازم است". و در روايتي ديگر عبدالله بن علي به امام صادق(ع) گفت: به دنبال عقيقه (گوسفند ) رفتيم. اما گوسفندي پيدا نكرديم، آيا مي‌‌‌‌‌‌‌ توانيم پولش را صدقه بدهيم؟ حضرت فرمود: " نه، خدا اطعام و ريختن خون قرباني را دوست دارد".
باز امام صادق (ع) فرمود: " فرزند و سلامتي اش در گرو گوسفندي است كه روز هفتم براي او عقيقه كنند و او را نام گذاري نمايند".(1)
از اين روايات استفاده مي‌ شود سلامتي و خوشبختي بچه به عقيقه كردن است. امام صادق (ع) فرمود: "پيامبر (ص) براي حسن و حسين(ع) در روز هفتم تولدشان عقيقه و دعا كرد و گفت: خدايا! استخوان هاي اين گوسفند به جاي استخوان هاي اين فرزند و گوشت او به جاي گوشت او و خون آن به جاي خون او و موي آن به جاي موي او، خدايا! حفظ كن براي محمد و آل محمد".(2)
حضرت ابوطالب (ع) در روز هفتم تولد پيامبر عقيقه كرد.(3)
اما كيفيت عقيقه: مستحب است كه عقيقه بي عيب وسالم چاق و فربه باشد در صورت توان مالي فرزند خود را تا روز هفتم عقيقه كند، در غير اين صورت هر وقت توانست انجام دهد، اگر فرزند پسر است گوسفند نر عقيقه كنند واگر دختر است گو سفند ماده و نيز مستحب است گوشت عقيقه را با نخود ونمك بپزند منظور " آبگو شت است " و به همسايگان و آشنايان اهل ولايت اطعام كنند. لزومي ندارد مصرف كنندگان حتماً فقير باشند.
مستحب است مقداري از آن (ران، دست، گردن، يا پاي گوسفند) را به قابله (ماما) بدهند. و اگر قابله نباشد به مادر بچه بدهند تا او صدقه بدهد به هر كسي كه بخواهد. (4)
مستحب است در هنگام كشتن گوسفند عقيقه دعا بخواند. از امام صادق(ع) روايت شده: وقت ذبح عقيقه اين دعا را بخواند:
« بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ اللَّهُمَّ عَقِيقَةٌ عَنْ فُلَانٍ(به جاي فلان اسم نوزاد را بگويد) لَحْمُهَا بِلَحْمِهِ وَ دَمُهَا بِدَمِهِ وَ عَظْمُهَا بِعَظْمِهِ اللَّهُمَّ اجْعَلْهُ وِقَاءً لآِلِ مُحَمَّدٍ ».
در روايت ديگري وارد شده كه اين دعا را بخواند:ْ «بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ اللَّهُ أَكْبَرُ إِيمَاناً بِاللَّهِ وَ ثَنَاءً عَلَى رَسُولِ اللَّهِ وَ الْعِصْمَةَ لِأَمْرِهِ وَ الشُّكْرَ لِرِزْقِهِ وَ الْمَعْرِفَةَ بِفَضْلِهِ عَلَيْنَا أَهْلَ الْبَيْتِ »پس اگر نوزاد پسر باشد بگويد: اللَّهُمَّ إِنَّكَ وَهَبْتَ لَنَا ذَكَراً وَ أَنْتَ أَعْلَمُ بِمَا وَهَبْتَ وَ مِنْكَ مَا أَعْطَيْتَ وَ كُلُّ مَا صَنَعْنَا فَتَقَبَّلْهُ مِنَّا عَلَى سُنَّتِكَ وَ سُنَّةِ نَبِيِّكَ وَ رَسُولِكَ وَ اخْسَأْ عَنَّا الشَّيْطَانَ الرَّجِيمَ لَكَ سُفِكَتِ الدِّمَاءُ لَا شَرِيكَ لَكَ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِين‏ اللَّهُمَّ لَحْمُهَا بِلَحْمِهِ وَ دَمُهَا بِدَمِهِ وَ عَظْمُهَا بِعَظْمِهِ و شعرها بشعره و جلدها بجلده اللَّهُمَّ اجْعَلْهُ وِقَاءً لفلان بن فلان( اسم نوزادو پدر ش را بگويد). (5)
پي نوشت ها:
1. وسائل الشيعه، ج 15، ص 143 به بعد؛ جواهر الكلام، ج 31، احكام اولاد.
2. وسائل الشيعه، ج 15، ص 158.
3. همان، ص 159.
4. همان، ص 156. آ يه الله بهجت، جا مع المسائل، ج3، ص581. و منها ج الصالحين، ج3، ص 60.
5. آيت الله فاضل لنكراني، جامع المسائل، چاپ دهم، ج2، م1292 و 1293و 1294.

موفق باشید.