نمار

با سلام و تشکر از ارتباط¬تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی

خواهر گرامی و ارجمند؛ اولا خوش به حال شما که سعادت دارید و در محضر امام رئوف، حضرت علی بن موسی الرضا (صلوات الله علیه) هستید و حتماً در حرم آن امام مهربان ما را از دعای خیر فراموش نکنید. در باره توفیق نماز هم به خود آن حضرت متوسل شوید تا انشاالله به طور اساسی حل شود.
ثانیا قدرت یا چیزی در کار نیست که شما را از نماز باز دارد بلکه معمولا عوامل دیگری است که خدمت شما عرض خواهیم کرد. البته شیطان در حد وسوسۀ ذهنی برای همۀ ما برنامه دارد و اساسا کارش همین است که امور خوب و مثبت (خصوصا نماز) را در ذهن ما سنگین یا بی فائده جلوه می دهد تا انجام ندهیم و امور بد را بسیار جذاب و آسان نشان می دهد تا به سمت آنها برویم و لذا همۀ ما باید هشیار باشیم تا او که دشمن ماست و قسم به جان ما خورده ما را بازی ندهد و ما را از خدای مهربان و اولیاء دلسوز او دور نسازد.
ثالثا سنگینی نماز می تواند ناشی از عوامل ذیل باشد:
1. هر عمل ارادی که ما انجام می دهیم چون به طور معمول نیازمند تلاش و صرف انرزی است، مقداری دارای سنگینی است مگر آن عمل، برای ما لذت بخش باشد؛ چه لذت جسمانی مثل غذا خوردن و چه لذت عاطفی مثل غذا دادن و رسیدگی مادر به فرزند دلبندش و چه لذت روانی و تخیلی مثل اشتغالات هنری و چه لذت معنوی مثل کسی که نعمتی را از خدا دریافت کرده و به سپاس و شکر آن نعمت، دو رکعت نماز می خواند یا به نظافت مسجد و خانۀ خدا می پردازد.
نماز چون یک عمل ارادی است انسان وقتی به آن تمایل خواهد داشت که لذتی از آن ببرد و در واقع با روح نماز ارتباط برقرار کند و آن را احساس کند. اکثر نمازهایی که ما می خوانیم، فاقد حس معنوی و لذت روحی است و حتی درست نمی دانیم چه می گوییم و معنای کلمات و نیز حالاتی مثل رکوع و سجده و تشهد را نمی دانیم؛ خوب طبیعی است که نماز برایمان سنگین باشد.
2. خداوند ما را به گونه ای آفریده که جذب امور مهم و پر فائده می شویم و لذا به هر میزان که فوائد و اثرات یک عمل عبادی را بیشتر بدانیم، میل ما به انجام آن بیشتر شده و کمتر خسته می شویم. مطالعۀ دقیق آیات و روایاتی که در زمینهء اثرات دنیوی و اخروی نماز داریم و نیز آثار سوء ترک نماز و تفکر کردن در این زمینه، اشتیاق ما را به خواندن مستمر نماز زیاد می نماید.
3. ما انسان ها بر اساس طبیعت خود نقدخواهیم و تمایل زیادی به نسیه و آینده نداریم و این امری است که خداوند در چند جای قران به آن تصریح فرموده مثل: " کلا بل تحبون العاجله و تذرون الاخره"(1). این یک مشکل اساسی است که در همۀ ما هست و باید آن را علاج کنیم و تمرین کنیم که آینده نگر هم باشیم درست مثل یک "تاجر خبره" یا یک "سیاستمدار کارکشته" که آینده را در نظر دارند و برای آن سرمایه گذاری می کنند و از بروز مشکلات و خطرات جلوگیری می کنند و حتی حاضرند با خوشحالی هزینه های سنگینی را برای آن پرداخت نمایند.
4. یکی از عوامل سنگین بودن نماز برای ما خصوصا نوجوانان و جوانان، فشار بیش از حد والدین و تحمیلی بودن آن است؛ زیرا انسان و خصوصا جوان، ذاتا از تحمیل و زور خوشش نمی آید و دوست دارند که اقدامات خود را بر اساس اختیار و انتخاب خود انجام دهند. این مشکل معمولا در خانواده های مذهبی وجود دارد که سبب بی میلی یا سنگینی نماز می شود که باید آن را حل نمود و راه حل اساسی قضیه هم آن است که خود نوجوان و جوان با علاقه عمل کند و کوتاهی و تنبلی نکند تا والدین اقدام به تذکر نمایند.
5.تنبلی و راحت طلبی در نسل جدید زیاد است و علل مختلفی دارد که یکی از آنها نوع زندگی شهر نشینی است و یکی دیگر ، عادت کردن به تلویزیون و فیلم و کارتون و ... در کودکی است که تحرکات عملی و بدنی کاهش یافته و بیشتر ذهن در حال حرکت است و لذا اراده هم ضعیف شده و لذت گرایی تماشای فیلم هم مانعی برای کارهای ارادی است. برای این مشکل هم باید برنامه ریزی مناسبی کرد و تمریناتی در جهت تقویت اراده انجام داد که در صورت تمایل در تماس بعدی عرض خواهد شد.
6. این را ما اکنون می دانیم که اکثر نوجوانان و جوانان، نماز نمی خوانند و اگر نوجوانی بخواهد همیشه نماز بخواند و آن را ترک نکند بالاخره همسالانش او را در حال خواندن نماز می بینند و ممکن است او را مسخره کنند یا حداقل از او کناره گیری کنند و این امر برای یک نوجوان بسیار ناخوشایند است که طرد یا مسخره شود و لذا با این که او می داند که نماز خوب و مفید است ولی یک احساس مخفی در درون او از خواندن نماز خیلی خوشش نمی آید. این عامل، عاملی قوی است و بسیاری از جوانان امروز جامعۀ ما گرفتار آن هستند.
شما برای ما در تماس بعدی اولا نظر خود را در بارۀ این تحلیل و پاسخ ما بفرمایید و ثانیا بگویید که بیشتر در کدام یک از عوامل فوق مشکل دارید تا در بارۀ آنها بیشتر صحبت کرده و راهکارهای رفع آنها را بیان نماییم . موفق باشید و التماس دعا

پی نوشت:
1. قیامت(75) آیه20.