با سلام و ارزوی قبولی طاعات و عبادات ایا اولین شخصی که به معراج رفتن پیامبر(ص) را تصدیق کرد ابوبکر صدیق بود؟ و به همین خاطر پیامبر(ص) به ایشان لقب صدیق را دادند؟با سپاس و درود فراوان

@@@@با سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما در این ماه عزیز؛ و تشکر به خاطر ارتباطتان با این مرکز؛
روایاتی در مورد نامگذاری ابوبکر به «صدیق‌» ذکر شده که محتوای آن ها متناقص هستند . مورخان برجستة ما مثل علامه امینی از «الغدیر» و علامه جعفر مرتضی در کتاب «الصحیح‌» و دیگران آن ها را نقد نموده‌اند‌:
در روایات اهل سنت‌، بعضی معتقدند خداوند متعال ابوبکر را در ماجرای غار، صدیق نامید . بعضی روایات می‌گوید: هنگام هجرت‌، حضرت به جبرئیل گفت‌:چه کسی همراه من مهاجرت می‌کند، جبرئیل گفت‌:«ابوبکر صدیق‌» . بعضی گفته‌اند در ماجرای معراج‌، ابوبکر اول کسی بود که معراج حضرت را تصدیق کرد .به همین جهت او را صدیق نامیدند . بعضی قائلند در ماجرای بعثت اولین کسی که حضرت را تصدیق نمود ،ابوبکر بود، به همین جهت او را صدیق نامیدند و...
نقد روایات مذکور:
علامه جعفر مرتضی عاملی پس از نقل روایت فوق دلایلی را در رد آن اقامه می کنند که به مضمون چند مورد اشاره می کنیم:
1- وجود تناقضات بسیار در اخبار بیان کننده علت و زمان تسمیه ابوبکر به صدیق، سبب تضعیف بلکه مخدوش شدن این اخبار می شود ،مثلا:
برخی از روایات نقل شده مانند روایت فوق ، تسمیه را بدون علت و در جریان غار ذکر کرده اند. برخی دیگر آن را هنگام بازگشت پیامبر (ص) از اسرا مطرح نموده و سبب نامگذاری را تصدیق ابوبکر و صحه گذاشتن او بر جریان اسرا دانسته اند. گروه سوم زمان تسمیه را به هنگام بعثت و علت آن را تصدیق بعثت رسول الله (ص) توسط ابوبکر دانسته اند . بالاخره گروه چهارم زمان نامگذاری را در جریان معراج پیامبر به آسمان ها و دیدن نام ابوبکر صدیق در آسمان ها ذکر کرده اند. اختلاف نقلها سبب ضعف این قول شده و احتمال ساختگی بودن این خبر را در ذهن تداعی می کند.
2- در کتاب «الاوائل» ج 1 ،ص 195 و در «فرائد السمطین» ج 1 ،ص 248 و در «البدایه و النهایه» ج 3 ،ص 26 و در «السنن» ابن ماجه ج 1 ،ص 44 و در تاریخ طبری ،ج 2 ،ص 56 و در «الکامل» ابن اثیر ،ج 2 ،ص 57 و غیر اینها از قول امیرالمومنین علی (ع) آمده است: «انا عبدالله واخو رسوله و انا الصدیق الاکبر، لا یقولها بعدی الا کذاب مفتری؛من بنده خدا و برادر رسول خدا هستم . من صدیق اکبرم و این سخن را کسی بعد از من نمی گوید مگر شخص دروغ گوی افترا زننده». با توجه به این حدیث که در منابع مختلف اهل سنت و شیعیان نقل شده، نسبت دادن لقب صدیق به ابوبکر جز به بار آوردن فضاحت چیز دیگری ندارد.پس بهتر است از این اشتباهات نکرده و دست در تاریخ نبریم!
اگر از روایت فوق و نظایر آن که در شرح نهج البلاغه معتزلی، ج 4 ،ص 22 و در «المعارف» ابن قتیبه ،ص 167 از قول امیرالمومنین (ع) آمده بگذریم، با روایات زیر چه کنیم که همگی در کتب اهل سنت بوده و تصریح در ملقب بودن امیرالمومنین به این لقب دارند؟
روایت اول- قرشی در «شمس الاخبار» روایت طولانی از پیامبر (ص) نقل می کند . در بخشی از آن از قول پیامبر می آورد: «ان الله قد سمی علیا بالصدیق الاکبر فی لیله الاسراء؛ خداوند متعال علی (ع) را در شب اسرا صدیق اکبر نامید».
روایت دوم: از ابن عباس نقل شده : روزی پیامبر اکرم (ص) فرمود: «صدیقون سه نفرند: خفرقیل (که) مومن آل فرعون بود، حبیب نجار که دوست و مصاحب الیاس بود . علی ابن ابی طالب سومین ایشان است و او برترین آن هاست».
این روایت در «الجامع الصغیر» ج 2 ،ص 50 و در «تاریخ بغداد» ج 14 ،ص 155 و در «شواهد التنزیل» ج 2 ،ص 224 و در «الدراالمنثور» ج 5 ،ص 262 و در غیر این ها آمده.
حصر صدیقون در سه نفر - طبق متن روایات - منافات دارد با اینکه ابوبکر هم صدیق باشد و گرنه باید اسم او نیز ذکر می شد.
روایت سوم: از ابوذر و ابن عباس نقل شده است: «شنیدیم از نبی (ص) به علی (ع) می فرمود: «تو «صدیق اکبر» هستی . تو «فاروق» هستی که بین حق و باطل جدائی می اندازی». فاروق به معنای جدائی اندازنده و فرق گذارنده می باشد. حدیث فوق در شرح نهج البلاغه معتزلی ،ج 13 ،ص 228 و در «فرائد السمطین» ج 1 ،ص 140 آمده است . دلالت بر صدق احادیث گذشته مبنی بر صدیق اکبر بودن امیرالمومنین (ع) می کند.
روایت چهارم: از ابوذر و سلمان نقل شده: «روزی رسول الله (ص) دست علی (ع) را گرفت و فرمود: « این مرد اولین کسی است که به من ایمان آورد . او اولین کسی است که روز قیامت به من ملحق شده و با من مصافحه می کند . اوست صدیق اکبر . اوست فاروق این امت ؛همان جداکننده ای که بین حق و باطل جدائی می افکند». این حدیث نیز در شرح نهج البلاغه معتزلی، ج 13 ،ص 228 و در غیر آن از جمله در «الاستیعاب» ج 2 ،ص 657 و در «الاصابه» ج 4 ،ص 171 نقل شده است.
از مجموعه آنچه گذشت ،نتیجه می گیریم این لقب و نظایر آن مختص امیرالمومنین (ع) بوده و دیگران این القاب را از ایشان اتخاذ کرده اند. در «المعارف» ابن قتیبیه ،ص 167 و در کتاب «العثمانیه» ص 300 به نقل از اسکافی، کلام زیر را از قول امیرالمومنین علی (ع) می خوانیم:
علی (ع) به دفعات می فرمود: «انا الصدیق الاکبر، و الفاروق الاول، اسلمت قبل اسلام ابی بکر و صلیت قبل صلاته؛
صدیق اکبر هستم و فاروق اولم. اسلام آوردم پیش از اسلام آوردن ابوبکر بود. پیش از آن که او نماز بخواند، نماز می خواندم».
این فرمایش دلالت بر آنچه گفتیم می کند . نشان می دهد در دوره حضرت نیز احتمالا چنین القابی به ناحق به دیگران نسبت داده می شد و شروع این قبیل حرکات از همان زمان بوده است.(1)
از ابوذر و ابن عباس نقل است : شنیدیم پیامبر (ص) به علی (ع) فرمود:صدیق اکبر و فاروقی که جدا کنندة حق از باطل است‌، تو هستی .(2)
براي آگاهي بيش تر ر.ك: الغدیر، ج 2، ص 313 و شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج 13، ص 228
پي نوشت ها :
1. جعفر مرتضي عاملي، الصحیح من سيره النبي الاعظم ‌، دار الحدیث للطباعه و النشر، 1424 ه. ،ج4، ص 378،
2. ابن أبي الحديد،شرح نهج البلاغة، چاپ أول، 1378 - 1959 م، دار إحياء الكتب العربية - عيسى البابي الحلبي و شركاه، ج 13، ص 228.