با سلام و عرض خسته نباشيد ، آيا براي انسانها امكان دارد كه از زمان مرگ خود آگاهي يابند؟ براي اينكه من خوابي ديدم البته زمان خواب ديدنم يادم نيست قبل از اذان صبح بوده يا بعد اذان صبح؟ در عالم خواب يك معلم تاريخ به من گفت تو در فلان تاريخ ميميري. آيا چنين چيزي امكان پذير است؟ آيا انسان ميتواند از زمان مرگ خود آگاهي يابد؟
پرسشگر گرامی با سلام و سپاس از ارتباطتان با این مرکز
قبل از هر چیز تذکر این امر ضروری است که اصولا خواب يا رويا داراي انواع و اقسام مختلفي است و از جهات گوناگوني مي توان آن را تقسيم بندي كرد، مثلا در روایتى از پیامبر مىخوانیم : " الرؤیا ثلاثه بشرى من الله و تحزین من الشیطان و الذى یحدث به الانسان نفسه فیراه فى منامه؛ (1) خواب و رؤیا سه گونه است: گاهى منشأ الهی دارد و بشارتى از جانب خداوند است. گاهی ناشی از القای شیطان و زمینه ساز غم و اندوه او است. گاه نیز مسائلى است که انسان در فکر خود مىپروراند و حدیث نفس است (یعنی آرزوها و دل مشغولی ها و یا بیم و امید و میل های انسان است که به نمایش گذاشته می شود) ".
خواب هاى شیطانى چیزى نیست که تعبیر داشته باشد، اما خواب هاى رحمانى که جنبه بشارت دارد، حتما از حادثه ای در آینده پرده بر می دارد.
در تقسيم بندي ديگر مي توان گفت : خواب و رؤیا بر چند قسم است:
1. خوابهاى مربوط به گذشته زندگى و آرزوها که بخش مهمى از خوابهاى انسان را تشکیل میدهد.
2. خوابهاى پریشان که معلول فعالیت توهم و خیال است (اگر چه ممکن است انگیزههاى روانى داشته باشد).
3. خواب هائى که مربوط به آینده است و از آن گواهى مىدهد.
خوابهاى مربوط به زندگى گذشته و جان گرفتن صحنههائى که انسان در طول زندگى خود دیده است و تعبیر خاصى ندارند، همچنین خوابهاى پریشان و به اصطلاح" اضغاث احلام " که نتیجه افکار پریشان، و همانند افکارى است که انسان در حال تب و هذیان پیدا میکند، نیز تعبیر خاصى نسبت به مسائل آینده زندگى نمیتواند داشته باشد.
رؤیا از جهت آن چه که انسان در خواب می بیند و از حیث مقام و مرتبه وجودی انسان که دریافت کننده رویا می باشد،دارای اقسامی است:
1. خوابی که بسته به نوع مزاج بدنی انسان یا خلقیات وی، مستند به اسباب خارجی طبیعی، مزاجی و یا اسباب داخلی یا اخلاقی و روحی انسان می باشد. مثلا" گفته شده کسی که مزاجش گرم است، حرکاتش مشوش و مضطرب بوده، خواب او هم پر از اضطراب است.
خواب آشفته مستند به مزاج بدنی خواب بیننده می باشد. یا اگر کسی، انسانی یا کاری را خیلی دوست داشته باشد، آن را در خواب می بیند و یا اگر نسبت به شخصی بغض و عداوت زیاد دارد، در خواب با او جدال می کند.
2. خوابی که به حوادث خارج از مسائل مزاجی و خلقی، مربوط است. در این نوع خواب نفس انسانی از عالم دنیوی گذشته و با توجه به همگونی که با عالم مثال و عقل دارد، با آن دو مرتبط می گردد.
با توجه به آن چه گفته شد ، بايد گفت : خواب ها را نمي توان به آساني به خواب خوب يا بد تقسيم بندي كرد و چه بسا خوابي در ظاهر بد باشد ، اما تفسير و تعبير خوبي داشته باشد و يا بر عكس؛ در هر حال عمده خواب هاي كابوس گونه و به اصطلاح پريشان، معلول وضعيت روحي و جسمي نامناسب انسان است و در مقابل، خواب هاي خوب و ارامش بخش هم معلول وضعيت روحي و جسمي و رفتار هاي خوب انسان است و بين اعمال و رفتارهاي انسان و خواب هاي او رابطه اي بسيار عميق وجود دارد.
اما در مورد مساله آگاهی از زمان مرگ باید گفت :
هیچ کس از زمان قطعی مرگ خویش و یا ديگران آگاه نیست، حتی اهل بیت و معصومین هم به دلیل ارتباط با عالم غیب و برخورداری از آن از نحوه شهادت و چگونگی این امر اطلاع داشتند، در عین حال می دانستند که در هر آن ممکن است در قضای الهی تغییری رخ داده ، شرایط و کیفیت این امر تغییر یابد و به اصطلاح «بداء» حاصل گردد .
. تنها خداوند است که از امور غیبی از جمله مرگ افراد به نحو مطلق آگاه است. هر نوع تغییرات و تبدیل های قطعی در مورد حوادث آینده را می داند.
از طرف دیگر خداوند برخی از اولیای خود را از پاره ای از اخبار غیبی آگاه می سازد:
"عَلِمُ الْغَيْبِ فَلَا يُظْهِرُ عَلىَ غَيْبِهِ أَحَدًا*إِلَّا مَنِ ارْتَضىَ مِن رَّسُولٍ؛ داناى غيب اوست و هيچ كس را بر اسرار غيبش آگاه نمىسازد مگر رسولانى كه آنان را برگزيده" (3) بدین وسیله خداوند زمینه بهره مندی آنان از بخشی از علوم غیبی را فراهم می نماید. به دلیل فوائدی که بر این امر مترتب است و به دلیل آن که این امر باعث سوء استفاده و نوعی تبعیض نخواهد شد؛ زیرا این افراد چه بدانند کی و کجا از دنیا خواهند رفت و چه ندانند، در مراتب بندگی و عبودیت و اخلاص آن ها تغییری حاصل نمی گردد.
اما انسان های عادی اگر بدانند مرگ آن ها نزدیک است، مراقب اعمال خود خواهند بود. اگر بدانند فرصت کافی در اختیار دارند، دست به بسیاری گناهان خواهند زد تا در آخرین فرصت ها توبه نمایند و این امر با ساختار آزمون گونه دنیا منافات دارد .
در هر حال خداوند به همه انسان ها اخطار داده تا در هر حال منتظر رسیدن لحظه مرگ باشند . نسبت به این امر بی توجهی ننمایند. همواره خود را آماده هجرت بکنند. البته این امر خود یکی از بزرگ ترین نعمت های خداوند برای افرادی چون ماست تا به فرصت طولانی دل خوش نشده ، گرفتار انحراف و گناه نگردیم .اما خواب هایی نظیر ان چه ذکر کردید ارزش اهمیت دادن و توجه ندارد و نباید به آن فکر کرد؛ برای رفع دغدغه ذهنی اولا به شخصي كه تعبير خواب وارد است مراجعه كنيد.ثانيااز دادن صدقه کوتاهی نکنید.
پی‌نوشت‌ها:
1. محمدي ري شهري، میزان الحکمه، ج 4، ص 16، انتشارات مکتبه الاعلام الاسلامی، تهران 1362ش.
2. شيخ كلينى، روضه کافی ، ج 8،ص91، ح 62 ، نشر اسلاميه، تهران، 1362 ش.
3. جن (27) آیات 26و27.
