نحوه رفتار با فرزند در شرف بلوغ

پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مركز
پرسشگر گرامی! خواستار روشن شدن سه مطلب در پرسش تان شده اید .
الف- شیوه صحیح بر خورد با فرزندتان
تحولات ذهنی و رفتاری، اقتضای سن فرزندان تان است .در همه یا اکثر نوجوانان وجود دارد . مهم آن است که آن را چگونه مدیریت می کنید .
10 تا 20 سالگی سن تحول خواهی و تشخص طلبی برای فرزندان است . در این سنین فرزندان ما به تدریج کودکی را پشت سر می گذارند . دوران نوجوانی و سپس جوانی را تمرین می کنند .آنان در کنار رشد جسمی رشد عقلی و فکری، هم چنین فعال شدن برخی هورمون ها ، و امیال درونی را خواهند داشت. زمین وجودشان آماده دریافت بذر های خیر و شر و خوب و بد است. غنچه ها، استعدادها و آمادگی های تازه ای در آنان شکوفا می شود. این همه مسؤلیت پدر و مادر و مربیان را افزایش می دهد. آنان باید بیاموزند که فرزندان خود را در سنین تغییر و تحولات چگونه تربیت و مدیریت کنند.
مقابله با بدرفتاری یا تحول خواهی، تشخص طلبی و پیدایش گرایش های ذهنی و فکری نو در فرزندان یکی از تلاش‌های بزرگ روانشناسان را به خود اختصاص داده است. نخستین اصلی که والدین باید در هر صورت و شرایط آن را به یاد داشته و تابلوی عملکرد خود در مواجه با فرزندان قرار دهند، این است که از تنبیه بدنی فرزندان به منظور خاموش سازی بدرفتاری، هدایت یا ایجاد تغییر مطلوب استفاده نکنند.
اصل دوم : هرگز نباید کودک به ویژه نوجوانانی که در مسیر شکل گرفتن شخصیت و استقلال روحی و فکری هستند، مورد توهین و سرزنش قرار گیرند .زیرا چنین برخوردهایی واکنشی از جنس خودش را خواهد داشت ،اگر چه ممکن است سلطه خانواده به گونه ای باشد که فرزندان نتوانند واکنش های منفی خود را ابراز و اظهار کنند. اما آن را به صورت عقده ای در دل خود نگه می دارند تا در سن و شرایط دیگری بتوانند آن را ابراز کنند .
اصل سوم: پرهیز از خشم :
هرگز در برابر بدرفتاری یا کج رفتاری فرزندتان از خود واکنش خشم نشان ندهید، بلکه تنها احساس خودتان را با لحنی ملایم. اما قاطعانه برای او بازگو نمایید. بنابراین لازم است از بدرفتاری متقابل پرهیز نمایید . در برابر بدرفتاری فرزندتان به بدرفتاری نپردازید، چرا که در این صورت مجوز انجام آن را صادر کرده اید. علاوه بر آن، این گونه واکنش ها از یک سو انسان را ضعیف نشان می‌دهد و روحیاتش را بیش تر به هم می ریزد. از سویی دیگر نقطه ضعف پدر و مادر را به فرزندان می فهماند . آنان را به ادامه راه و کاری که در پیش گرفته اند، بیش تر تحریک و تشویق می‌ کند.
اصل چهارم : پرهیز از قهر :
در این سنین هرگز با فرزندتان قهر نکنید. اگر قهر کوتاه مدت در مورد کودکان مؤثر بود، در مورد نوجوانان تحول خواه غالبا بی اثر یا کم اثر است. معمولا بازنده پدر و مادر ها خواهند بود. زیرا اگر قهر را ادامه دهد، جگر گوشه اش ممکن است از او ببرد و به دیگران رو آورد و اتفاقی را که هرگز نمی خواست یا تصورش را نمی کرد، پیش آید . اگر خود به طرف فرزند رود، این احساس ممکن است در آنان به وجود آید « که بالاخره پیروز شدم »!
اصل پنجم: « محبت»:
هم زمان با رعایت اصول پیشین وعدم اظهار حساسیت منفی و تند نسبت به تغییر اخلاق و رفتار و رویه فرزند، باید محبت و اظهار علاقه شما نسبت به فرزندتان بیش تر شود تا فرزندتان احساس دوری از شما یا احساس غربت و تنهایی در جمع خانواده نداشته باشد . هنگامی که توانستید با محبت در دل آنان بنشینید و جای خود را در قلب پاک آنان باز کنید، راهنمایی های تان تأثیر گذار تر خواهد بود .
اصل ششم: توصیف و تبیین و آگاهی بخشی:
هنگامی که پدر و مادر توانستند در دل فرزند خود قرار بگیرند و علاقه و محبت آنان را داشته باشند، می توانند آثار و عواقب کارکردها، رفتارها و اخلاق و روش های آنان را برای شان تبیین و توصیف کنند. اما وظیفه شان در این مرحله « توصیف و تبیین و آگاهی بخشی » است، نه « محکوم کردن فرزندان ».
پیشنهادات:
1- برخی از نوجوانانی که از جهت فکری، عقیدتی، اخلاقی و رفتاری سالم و مطلوب هستند. بخواهید با فرزندان تان رفیق شوند. البته هماهنگی این کار باید به گونه ای مدیریت شود ، که فرزندان تان متوجه نشوند.
2- رفتن به زیارت ائمه اطهار علیهم السلام و فرزندان آنان همراه با فرزندان در هدایت فرزندان مؤثر است .
3- اگر ممکن است گاهی به مناسبت یا بهانه ای در خانه خودتان مجلس جشن یا سوگواری ائمه و یا دعای کمیل یا دعای ندبه برگزار کنید . مسؤلیت و مدیریت آماده سازی، پذیرایی، استقبال و بدرقه مهمانان را به عهده آنان بگذارید تا شخصیت در حال تکوین و شکل گیری آنان با این گونه برنامه ها شکل بگیرد .
4- از فرزندان تان نزد افراد متدین و مذهبی متشخص که فرزندان تان آنان را قبول دارند، تعریف و تمجید کنید. خوبی های آنان را بزرگ و برجسته نمایید. تا این کار برای گرایش فرزندان تان به سوی آنان زمینه شود.
5- زمینه ای را فراهم کنید تا فرزندان تان به مسجد یا مجالس و کانون های علمی ، فرهنگی و مذهبی گرایش پیدا کنند . مثلا دوستانی از آن مکان ها شناسایی شوند تا فرزندان تان را جذب آن مکان ها نمایند .
6-ارتباط خود را با فامیل هایی که تاثیر منفی بر فرزندان شما دارند، کاهش دهید. در صورتی که نمی توانید آن تاثیرات را مدیریت کنید. با فامیل ها و خانواده هایی که جنبه مذهبی بیش تری دارند ،ارتباط قوی تری داشته باشید.
==================================
ب- معرفی کتاب های تربیتی و روانشناسی برای پدر و مادر :
برای مطالعه در مورد تربیت فرزند نیز می توانید به کتاب های زیر مراجعه کنید:
1ـ والدین و مربیان مسئول؛ فرهادیان؛ قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی (بوستان کتاب)، 1377.
2- مبانی تعلیم و تربیت در قرآن و احادیث ، فرهادیان
3- شناخت ، هدایت و تربیت نوجوانان و جوانان ، دکتر قائمی ،ناشر : انتشارات امیری ، قم
4- روان شناسی نوجوانان و جوانان ، دکتر سید احمد احمدی ، ناشر : تهران نشر نخستین
5ـ حقوق فرزندان در مکتب اهل بیت(ع)؛ طبسی، با مقدمه آیت الله معرفت، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، 1376.
6ـ راهنمای پدران و مادران و شیوه های برخورد با کودکان و فرزندان ، سادات، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1372.
7- تربیت برتر - ویژه معلمان و مربیان ، فرهادیان ، مرکز اطلاع رسانی غدیر
8- تربیت در سیره و سخن امام حسن مجتبى علیه السلام ، پاک نیا ، مرکز اطلاع
رسانی غدیر، اصفهان
============================
ج-معرفی کتاب برای فرزندان:
کتاب خدا شناسی قرآنی(پاسخ به 40 پرسش کودکان و نو جوانان در بارهء خدا) ، اثر حجه الاسلام غلامرضا حیدری ابهری از نشر جمال و نیز کتاب های دیگر ایشان مناسب فرزندان گرامی شما می باشند.